INFO : De auteur is directeur van VKW Denktank.
Het gaat hard met de dollar. Sedert eind 2000 verloor de Amerikaanse munt 40 % van zijn waarde tegenover de euro. De jongste weken rijgt de dollar het ene nieuwe dieptepunt aan het andere. Een lage en alsmaar verder dalende dollar heeft naast leuke effecten – reizen naar en leven in de VS wordt voor Europeanen voortdurend goedkoper – ook bijzonder onaangename gevolgen. De daling verhoogt de competitiviteit van de bedrijven werkend in de dollarzone tegenover die opererend vanuit de eurozone, en ze verarmt de Europese bedrijven en particulieren met investeringen in dollars. Als vuistregel onder conjunctuuranalisten geldt dat een daling van de dollar met 10 % tegenover de euro, die een half jaar of langer wordt volgehouden, de economische groei binnen de eurozone doet afnemen met 0,5 procentpunt. De meest recente prognoses situeren die groei in 2005 in de vork 1,8 % à 2,2 %. Ze gaan daarbij uit van een euro/dollar-wisselkoers in de buurt van de 1,20. Blijft de wisselkoers op zijn huidig niveau, kun je echter al ongeveer 0,5 % groei vergeten. Zakt de dollar door naar 1,45, dan is het al zeer mooi als geheel euroland volgend jaar nog 1 % groei kan realiseren.
Uiteraard laat die groeikramp zich ook op Belgisch en Vlaams niveau voelen. De dollarduik zal, bij verantwoord politiek gedrag, snel tot een grondige herziening van de begrotings-gegevens leiden. Ook daar geldt een simpele vuistregel: 1 % minder groei dan voorzien, verhoogt het federaal begrotingsdeficit met 0,5 % of 1,3 miljard euro. Ook inzake tewerkstellingsperspectieven leidt de constante afname van de dollar tegenover de euro tot een neerwaartse bijstelling van de verwachtingen.
De oorzaak van de dollarduik ligt bij het deficit op de lopende rekening van de Amerikaanse betalingsbalans. Dat tekort kende de voorbije jaren de ene piek na de andere. Dit jaar verwacht men een deficit a rato van 5,4 % van het Amerikaanse bbp, ongeveer 620 miljard dollar. Dat wordt veroorzaakt doordat de Amerikaanse overheden, ondernemingen en gezinnen (veel) meer besteden dan ze produceren. Het spiegelbeeld van het tekort op de lopende rekening is een even grote kapitaalinvoer naar de VS, om die bestedingsdrift te financieren. Per werkdag stroomt er 3 miljard dollar naar de Verenigde Staten.
Tot pakweg twee jaar geleden maakte het buitenland niet al te veel problemen rond die financiering en de cumulatie van dollar-activa. De bereidheid ebt echter duidelijk weg, waardoor de wisselkoers van de dollar onder neerwaartse druk komt te staan. Enkel China en Japan blijven voluit dollaractiva kopen om te beletten dat de koers van hun munt al te veel zou stijgen tegenover de dollar en zo hun omvangrijke export naar de dollarzone in gevaar zou brengen. Gevolg: de dollardaling komt nagenoeg exclusief op de rug van de euro terecht.
Merkwaardig genoeg lijkt de Amerikaanse overheid er niet mee in te zitten dat de dollar onderuit gaat ten opzichte van de euro. De voorbije weken zonden voorzitter Alan Greenspan van de Federal Reserve Board (de Amerikaanse centrale bank) en vooral minister van Financiën John Snow terzake ondubbelzinnige signalen uit, die de dollarval verder aanzwengelen. Is dit alvast één manier waarop de Amerikanen vinden dat Europa moet betalen voor haar anti-Amerikaanse houding van de voorbije twee jaar?
Johan Van Overtveldt
