In Taiwan zit oud-president Chen in de cel. Zijn arrestatie komt misschien niet toevallig op een moment van toenadering met de Volksrepubliek China.
Hij had het voorspeld. ‘Taiwan maakt een knieval voor China,’ zei oud-president Chen Shui-bian, ‘en dat betekent dat ze mij zullen oppakken.’ Vijf dagen na het historische bezoek van de Chinese topdiplomaat Chen Yunlin stond hij zuur grijnzend met de geboeide polsen hoog in de lucht voor de verzamelde media. Er zijn vijf aanklachten tegen hem ingediend, die samen goed zijn voor twintig jaar cel.
De kernvraag daarbij is: heeft Chen als president zowat 30 miljoen dollar aan verkiezingsfondsen verdonkeremaand? Giften mag een presidentskandidaat houden en in Zwitserland of op de Kaaimaneilanden op een bankrekening plaatsen. Voor corruptie kan hij zwaar worden gestraft.
Chen voelt zich een martelaar. Hij ging in hongerstaking en beschuldigt de nationalistische regering van Ma Ying-jeou van een politieke afrekening. Daar valt iets voor te zeggen. Toen Ma de democraten van de DPP in mei na acht jaar van de macht verdreef, profiteerden hij en zijn nationalistische partij KMT van de economische terugval die Taiwan samen met de rest van de wereld voelde. Chen had Taiwan op een koers naar onafhankelijkheid gezet. Ma beloofde om weer op een meer pragmatische samenwerking met Peking aan te sturen. Hij hoopte in ruil daarvoor op een economische injectie: meer import van halfgeleiders en elektronische apparatuur, meer toeristen van het vasteland, en minder Chinees verzet tegen economische contracten in landen die geen diplomatieke banden mogen of willen hebben met Taipei.
De reis van Chen Yunlin naar Taiwan paste duidelijk in de tactiek van Peking om ‘de afvallige provincie’ tot betere inzichten te brengen. Ma had de investeringsbeperkingen al opgeheven, maar met het eerste bezoek in zestig jaar van een communistische leider aan het eiland kon er meer. Ma en Chen Yunlin zagen elkaar vijf minuten. Genoeg voor wat beleefdheidsfrasen, een geschenkje en een handdruk voor de fotografen. De symboliek weegt echter zwaar. De toenadering tot Peking tast het zelfvertrouwen van de DPP aan, maar de beschuldigingen tegen Chen Shui-bian hollen de zelfstandige democratie op Taiwan op termijn niet uit. Het gerecht staat op zijn onafhankelijkheid. ‘De feiten wegen zwaar genoeg,’ oordeelt de openbare aanklager. Maar de timing blijft verdacht. De dubbele ontkenning van Peking en de KMT dat ze de hand hebben in de vervolging is dat ook.
Chen blijft strijdvaardig. Hij kan wettelijk vier maanden zonder beschuldiging in voorhechtenis worden vastgehouden. Maar nu al daagt hij het bewind uit. ‘We mogen niet toegeven aan Chinese afdreiging. Er zijn twee staten. Eén aan elke kant van de zee’, aldus Chen. Als hij ooit terugkeert in de politiek, zal het water tussen Taiwan en de Volksrepubliek echt te diep zijn.
Lukas De Vos
