DOOR FRANS VERLEYEN

Maar er is dus nog een ander probleem. Vorige week brachten de bladen Humo en De Morgen de inhoud van de negen Leo Delcroix-notaboekjes aan de oppervlakte. Ze werden op 20 december 1991 tijdens een huiszoeking in beslag genomen door het Hoog Comité van Toezicht, daar in stilte gefotocopieerd en na een ietwat barse ingreep ?van hogerhand? aan de eigenaar terugbezorgd op 5 februari 1992. Dat is dag op dag vijf jaar geleden.

Toch mag die tijdsafstand voor de gewezen CVP-partijsecretaris, gewezen defensieminister en huidige Senator geen geruststelling zijn. De Atoma-schriftjes doen niet onder voor wat de PS van Guy Spitaels en Philippe Busquin uitspookte. Wat hij in zijn inmiddels door de pers moeizaam ontcijferde codetaal neerkrabbelde, blijft nog altijd een politieke en zelfs juridische schande. Drie dagen na de huiszoeking werd Delcroix trouwens in de Senaat gecoöpteerd. Sedertdien is hij voor het gerecht parlementair onschendbaar.

In ons land houden hogere partijbedienden zoals hij, buiten elke wet of grondwet om, zich bezig met pure staatsmacht. Discreet weten ze voor de belastingbetaler peperdure geschillen tussen overheid en ondernemingen te regelen. Ze kennen verdachte en geldverslindende contracten aan zakenvrienden toe. Het doen benoemen en naderhand rustig frequenteren van zowel kleine als hooggeplaatste magistraten is voor die onderaannemers van het democratische gezag iets normaals, ook tijdens de afwikkeling van troebele rechtszaken. Ze stropen de industrie af op zoek naar geld, in dit geval voor de CVP. Ze manipuleren ambtenaren of ministeriële kabinetsleden om, bij voorbeeld, grondbestemmingsplannen te laten wijzigen.

Die tientallen door elkaar lopende intriges doen spontaan aan een almachtige rentmeester in de feodale middeleeuwen denken. Maar dat oeuvre au noir is dan wel doorweven met de schimmel van zeer moderne VZW’s en parastataal bevriende machthebbertjes in fraai bemeubelde kantoren. Al dat geritsel en geschuif is buitengewoon gecompliceerd, zelfs iemand met een paardengeheugen moet daar inderdaad opschrijfboekjes voor bijhouden.

Dat het slechts om onooglijke Atoma-cahiers gaat, voor elke schooljongen of gewone boekhouder in de handel verkrijgbaar, vertelt iets over de politieke psychologie van hun eigenaar. Hij beschouwt zijn occulte tussenkomsten als een triviale taak die nu eenmaal bij de dagelijkse routine hoort. Anders zou hij zijn listigheden met wat meer ceremonie optekenen in een geheim en kostbaar register, een foliant met goud op snee.

De nu onthulde gevallen van bestuurlijke vervuiling zijn strijdig met alles wat de burgers officieel geleerd wordt over hun instellingen, hun rechtspositie en medezeggenschap in een democratie. Erger nog : ze vormen een zuiver geval van politieke criminaliteit. Afgezien van het feit dat Leo Delcroix zich kennelijk met zware geldtransacties bezig hield, zou ook de in zijn schriftjes teruggevonden machtsoverschrijding onder de strafwet moeten vallen. Waar haalt een partijsecretaris, in feite een privé-werknemer, het recht en het lef vandaan om op kosten van de gemeenschap de magistratuur en de administratie te rekruteren, bevolken, sturen en misbruiken ?

Het aan het bewind zijnde regime, en dat laatste woord klinkt nog te elegant, is aan het verdrinken in de slotgracht rond haar eigen kasteel. Het stikt in zijn eigen gas. De toegelopen kiezers mogen echter geen reddingsactie ondernemen, ze worden met een snauw of een grap naar huis teruggestuurd. Leo Delcroix deed de reportages over zijn clandestiene rol af met een kwinkslag. ?Ik moet wel erg populair zijn dat ik vaker dan de paus in het vizier van de media loop. Laat ze maar betijen, ik kom er niet voor uit mijn kot.? Dat soort arrogantie mag geen nader onderzoek, parlementair of gerechtelijk, in de weg staan.

De socialistische corruptie-affaires die vandaag onze parlementaire orde ondermijnen, hadden het simplistische en brutale karakter van een hold-up. Er werd een smak poen gevangen, men ging ermee rondzeulen in landen met beschermd bankgeheim en verdeelde nadien de buit. De voormalige CVP-partijsecretaris legde nonchalant een dieper liggend kwaad bloot. Zijn aanpak was geraffineerd, systematisch en chronisch. Met zijn op papier gezette puntjes, pijltjes en afkortingen tekende hij als het ware een landkaart van de partijpolitieke ontaarding in België. Ze laat zien wat hij, als huurling van het politieke bedrijf, eigenlijk deed : mensen afhankelijk maken.

Daarbij leverde hij andermaal het bewijs dat weinigen in de Wetstraat nog iets om hun ideologie en beginselen geven. Leo Delcroix opereert onder de vlag van de christen-democratie, andere schuinsmarcheerders onder die van het socialisme. Dat zijn voor onze beschaving, die het zo al moeilijk genoeg heeft, zowat de laatste naar rechtvaardigheid verwijzende symbolen die ze zich nog kan herinneren. Wie ze publiekelijk versjachert, in ruil voor geld en invloed, begaat een grievend maatschappelijk misdrijf. De knoeiboel die nu al jarenlang aan het licht blijft komen en waarmee de bevolking geen raad meer weet, kost de natie ook economisch zelfvertrouwen, welstand en sociale veiligheid.

OP WEG NAAR 1999

Premier Dehaene wil dat niet inzien, hij blijft zijn fellow travellers van de PS trouw. Dat liet hij maandag na de woelige bijeenkomst van zijn partijbureau kortaf weten. Daarmee tart hij de heersende mening in zijn eigen politieke biotoop. Het valt te voorspellen dat zijn CVP, die hij wroeterig blijft ontdoen van haar morele en intellectuele inhoud, voor dat overspannen pact met de Waalse socialisten zwaar zal boeten. Omdat hij tegen 1999 toch weggaat, voor een nieuwe gooi naar de Europese Commissie, kan hem dat niet schelen.

In Atoma-land bij de Noordzee wordt de vis duur betaald.