door Rik Van Cauwelaert
Afgelopen zondag moest CD&V-voorzitter Marianne Thyssen aan ontslagnemend premier Yves Leterme gaan uitleggen dat het afgelopen was. Dat van een terugkeer als premier, het weze van een noodregering, geen sprake meer kon zijn. Tot dan was Leterme nog druk in de weer geweest om steun te zoeken en politieke constructies uit te werken die zijn doorstart mogelijk moesten maken.
In zijn eigen CD&V was de steun voor Leterme evenwel zo goed als weggesmolten. De weigering van ontslagnemend minister van Justitie Jo Vandeurzen om in een nieuwe regering te stappen zolang hij in de affaire-Fortis niet van elke blaam is gezuiverd, maakte Letermes retour als premier onmogelijk.
De houding van Vandeurzen viel te begrijpen. Eerste voorzitter Ghislain Londers van het Hof van Cassatie sprak in het besluit van zijn nota van 19 december aan Kamervoorzitter Herman Van Rompuy over ‘ongetwijfeld belangrijke aanwijzingen’ voor een poging tot belemmering van de rechtsgang in het Fortisproces voor het Brusselse hof van beroep.
Voorzitter Londers werkte zich een goed jaar geleden in de aandacht met zijn klacht over ‘de politieke impasse’ die onder meer tot gevolg had dat Cassatie geen kamerbreed tapijt kreeg voor een aangekondigd koninklijk bezoek. De Cassatievoorzitter werd toen op hoongelach getrakteerd. Heeft hij nu zijn gram willen halen?
In zijn nota, die met haken en ogen aan elkaar hangt, zegt voorzitter Londers in elk geval of te veel of te weinig. Maar in zijn besluit staat wel: ‘Belangrijke aanwijzingen voor de belemmering van de rechtsgang.’ Op grond van ‘belangrijke aanwijzingen’ werden eertijds, in het Cassatieproces over het smeergeld van Agusta en Dassault, vooraanstaande politici zwaar veroordeeld.
Politiek is des mensen en bijgevolg worden er al eensfouten gemaakt. Sommige politici zijn succesvol in hun falen. Yves Leterme was dat niet.
Maar Leterme kan zich troosten met de gedachte dat hij later, als hij oud genoeg wordt en de herinneringen zijn vervaagd, vast een staatsman zal worden genoemd. Mark Eyskens bewijst dat bij elk tv-optreden. Eyskens was ooit goed vijf maanden lang premier van een van de lamentabelste naoorlogse regeringen. Nadat zijn socialistische coalitiepartners zelfs hadden geweigerd de kabinetsbijeenkomsten bij te wonen, werd Eyskens door zijn eigen CVP gedwongen een einde te maken aan die vertoning.
Mark Eyskens koos destijds de elegantste uitweg, nam ontslag, en behoort vandaag tot het kransje van ‘ elder statesmen’.
Zo gaat dat in de politiek waar, zoals George Orwell voorhield, een aparte taal wordt gesproken. Een taal die de leugen laat klinken als een waarheid en die gewicht geeft aan pure wind.
Na zijn overtuigende verkiezingsoverwinning in juni 2007 heeft Yves Leterme op geen enkel moment het volle gewicht van zijn kartel van CD&V en N-VA durven te gebruiken om de noodzakelijke staatshervormingen door te duwen. Hij wist nochtans dat hij aan de vooravond van Pasen, als pas geïnstalleerd premier, eigenlijk geen kleren aan had en dat de meeste tabellen, na acht jaar Paars, in het rood stonden. Leterme heeft, om zijn innig verdeelde meerderheid met de liberalen en Waalse socialisten bijeen te houden, het federale onvermogen nooit openlijk durven vast te stellen.
Leterme is gewoon doorgestoomd, als op een snelweg zonder afritten. Alles heeft hij opgeofferd voor dat premierschap: zijn electorale gewicht, zijn kartel met N-VA, zijn gezag in de eigen CD&V, zijn prille politiek prestige, zijn geloofwaardigheid, zijn vriendschappen en uiteindelijk ook zijn gezondheid. De pogingen van zijn regering om de Fortispuzzel bij te knippen, werden hem fataal. Er was een rammelende nota van het Hof van Cassatie nodig om Leterme van zijn snelweg af te halen. Door afgelopen maandag alsnog het ontslag van Letermes regering te aanvaarden, heeft het staatshoofd dat politieke drama definitief afgesloten.
Tien jaar politieke middelmaat, die verderop in het blad wordt geschetst, dreigt nu te eindigen met een parlementaire onderzoekscommissie die, zoals een oudere magis-traat het verwoordde, kan uitdraaien op de affaire-Dutroux van de magistratuur en op een open oorlog tussen gerecht en politiek.
