Leren doen we elke dag, zeggen wijze mensen. En dat is zo. Maar met levenslang leren bedoelt de overheid wel iets heel anders.

Er bestaan allerlei mogelijkheden om overdag, ’s avonds of in het weekend bij te scholen, een tweede diploma of getuigschrift te halen of gewoon meer te leren over je hobby. Te veel om op te noemen eigenlijk. Tik in gelijk welke zoekmachine op internet maar eens wat zoektermen in: voortstuderen, voortgezette opleiding, vorming en je krijgt duizenden hits.

Je zult ook snel merken dat er een eindeloze begripsverwarring bestaat. Vandaar eerst wat definities, die we van officiële websites hebben geplukt.

De correcte definitie van voortgezette opleiding is een opleiding die je volgt nadat je al een diploma aan een hogeschool of universiteit hebt behaald. Of je die voortgezette opleiding in binnen- of buitenland volgt, maakt niets uit.

In sommige gevallen kan je na de hogeschool verder aan een universiteit of vice versa. Dat heet tegenwoordig ‘bruggen’ tussen hogeschool en universiteit. Soms richten hogescholen en universiteiten samen cursussen in ( zie kader) en reiken dus samen een diploma of getuigschrift uit.

Er zijn verschillende soorten voortgezette opleidingen.

Om te beginnen de voortgezette academische opleidingen. Die leiden naar een academische (universitaire dus) graad en een diploma. De meeste opleidingen duren één academiejaar en in veel gevallen moet je een toelatingsexamen afleggen. Al die opleidingen worden nog eens opgesplitst in aanvullende – dus buiten wat je al studeerde – en gespecialiseerde – dieper ingaan op wat je al studeerde – opleidingen. Zo is ‘Media en Communicatie’ een aanvullende studie (GAS) binnen Politieke en Sociale Wetenschappen en ‘Fiscaliteit’ een gespecialiseerde studie (GGS) binnen Economie.

Voortgezette academische opleidingen zijn door de Vlaamse regering per decreet geregeld. Zo wordt onder meer het aantal studiepunten (minimum zestig) en het aantal studie-uren (minimum 1500) vastgelegd. Ook de toelatingsvoorwaarden zijn geregeld, in sommige gevallen zijn de opleidingen alleen toegankelijk nadat je al een universitair diploma hebt behaald. In andere gevallen kan je ook na een hogeschool naar een voortgezette academische opleiding. Al dan niet na een toelatingsexamen of test. In sommige gevallen kan het pas nadat je een paar extra vakken hebt gevolgd.

Je bent zeker dat je een geldig diploma krijgt als je aan een erkende hogeschool of universiteit voortstudeert. De lijst daarvan vind je op de webstek van de Vlaamse regering, departement Onderwijs en Vorming (www.vlaanderen.be). Wil je aan andere instellingen gaan studeren, dan is je goed informeren de boodschap.

Na de universiteit kun je ook doctoreren. Doctor is de hoogste graad die aan de universiteit kan worden behaald. Voor de opleiding tot doctor krijg je een getuigschrift, voor het daar bijhorende proefschrift een academische graad en dus een diploma.

Je kunt ook voort studeren aan een hogeschool. Dat heet dan voortgezette vorming – bijvoorbeeld leraar in het Buitengewoon Onderwijs – maar ook hier leidt de studie naar een diploma. En zoals gezegd, je kunt switchen tussen universiteiten en hogescholen.

INFORMATIE

Met postacademische vorming wordt bedoeld: alle bijscholingen en nascholingen die universiteiten organiseren. Je krijgt na afloop een getuigschrift. In hogescholen heet dat posthogeschoolvorming. Zo’n bijkomende studie kan heel kort zijn – een weekend of enkele dagen bijvoorbeeld – of enkele dagen per week gespreid over een heel academiejaar. Voor deze opleidingen heeft de Vlaamse regering geen decreten afgekondigd. Er zijn dan ook onvoorstelbaar veel opleidingen. Goede informatie is dus noodzakelijk, want veel van die opleidingen zijn vrij duur. Alleen is het niet altijd even gemakkelijk om door de enthousiaste taal van de folders heen te kijken. Informeren naar de mensen die daar les geven en de inhoud van de cursus is dus de enige oplossing.

En dan zijn er nog de zogenaamde Master-opleidingen. Verschillende hogescholen en universiteiten bieden zulke opleidingen aan, vaak in samenwerking met bedrijven. Dat is een dubbel voordeel: de bedrijven krijgen de pedagogische en didactische ervaring van de hogeschool of universiteit, de onderwijsinstellingen de praktijkervaring van de bedrijven. Afhankelijk van de opleiding krijg je een attest van deelname of een volwaardig getuigschrift of diploma. Daarnaast bieden ook privéscholen of commerciële instellingen dergelijke Master-cursussen aan.

Duidelijk is alleszins dat er de jongste jaren een wildgroei van bijkomende opleidingen is ontstaan. Dat komt omdat steeds meer mensen een tweede diploma willen halen, maar ook omdat het bedrijfsleven de lat voor starters veel hoger heeft gelegd.

Toch zijn een paar vuistregels te geven. Erkende instellingen zijn in elk geval betrouwbaar omdat de wetgever toekijkt. De prijs is geen garantie voor de kwaliteit. Een voortgezette opleiding ligt het best in het verlengde van je studies, maar zeker in het verlengde van wat je wilt gaan doen.

Misjoe Verleyen