Het historische bezoek van de Taiwanese Kwomintangleider Wu Poh-hsiung aande Chinese president Hu Jintao wijst op de politieke dooi tussen beide landen.
Op 20 mei trad Ma Ying-jeou aan als vierde, verkozen president van Taiwan. In zijn aanvaardingsrede zette Ma, van de nationalistische Kwomintang (KMT), meteen de beloofde dooi met Peking in. Hij verwees naarde ‘de consensus van 1992′ en de twee afspraken die daarin zijn gemaakt: er is maar één China, maar elke kant behoudt zijn eigen interpretatie. Ma’s voorganger, de democraat Chen Shui-bian (DPP), zette die idee vanaf 2000 acht jaar lang in de diepvriezer. Chen stuurde aan op ontbolstering van de eigen Taiwanese identiteit, met als logische vooruitblik de eenzijdig uitgeroepen onafhankelijkheid.
Een beetje naar Frans model, is het op Taiwan de president die het buitenlands beleid uittekent, en niet zozeer de bevoegde minister. Dat komt door de ideologisering van de ambtenaren. Zij beoogden veelal de ‘herovering’ van het vasteland, zelfs tot lang na de opheffing van de staat van beleg in 1987. Een eigengereide president als Lee Teng-hui (1988-2000) moest wel zijn eigen regering voorbijgaan om hervormingen door te drukken. Zijn opvolger Chen leed dan weer onder de ongemakkelijke cohabitation met een door KMT gedomineerd parlement. Ma houdt nu het best rekening met een constante in de opiniepeilingen: meer dan driekwart van de bevolking verwerpt de ‘Hongkong-oplossing’, één land en twee politiek-economische systemen.
Ma denkt daarom pragmatisch: ‘De oplossing voor de betrekkingen over de Straat van Taiwan heen, ligt niet in soevereiniteit, maar in grondwaarden en levenswijze.’ Kernwoord is de rechtsstaat. Het gebrek daaraan (corruptie en geen onafhankelijke rechtspraak) speelt het investeringsklimaat in de Volksrepubliek vandaag danig parten.
Rechtszekerheid laat Ma toe Taiwanese investeringen in China zelf onder controle te houden. Net nu het klimaat meer ontspannen is, stuurde hij zijn vertrouweling, voorzitter Wu Poh-hsiung van de KMT, naar Peking. Wu is met veel egards ontvangen door de Chinese president Hu Jintao. Het gesprek was hoofs en concreet: niets over de status van Taiwan, wel over reisfaciliteiten naar het eiland (Ma wil weekendcharters, en veel toeristisch geld). Half juni komt er een tweede gespreksronde. De wind zit goed: Taiwan stuurde onmiddellijk hulp na de aardbeving in Sichuan, en die werd aanvaard. Chinees geld voor infrastructuurwerken in Taiwan is welkom. En de Olympische Spelen komen eraan.
Wrijvingen dienen zich maar aan op het eind van Ma’s mandaat. Als Taiwan de Republiek en haar stichter Sun Yatsen herdenkt. In 2012 is het 100 jaar geleden dat de laatste Qing-keizer werd afgezet. Maar de Rode Keizers zitten dan nog op hun troon.
Lukas De Vos
