Antibiotica worden vaak oneigenlijk gebruikt. De hoge consumptie is niet zonder gevaar.

Bij de introductie van antibiotica werden deze medicijnen bestempeld als wondermiddelen. Antibiotica zijn dan ook krachtige en werkzame geneesmiddelen, maar ze zijn alleen effectief bij bacteriële infecties. Ze worden echter heel vaak voorgeschreven in gevallen waar ze niet aangewezen zijn, bijvoorbeeld tegen virussen zoals het influenzavirus of tegen verkoudheden en keelpijn. Die zijn meestal ook door een virus veroorzaakt en genezen doorgaans vanzelf.

Ook in de landbouw en de veeteelt worden trouwens massaal antibiotica gebruikt, niet alleen om ziekten te bestrijden, maar vooral vanwege het groeibevorderend effect. Dat hoge antibioticagebruik wordt steeds vaker in verband gebracht met toenemende resistentie tegen deze antibiotica. Regio’s met een hoge antibioticaconsumptie hebben het meest af te rekenen met resistentieproblemen.

Reginald Deschepper: ‘In tegenstelling tot wat velen denken, is het resistentieprobleem niet louter een probleem voor de individuele antibioticagebruiker, maar voor de hele bevolking. Niet de antibioticagebruikers, maar de ziekteverwekkende bacteriën worden immers resistent tegen antibiotica. Hierdoor kunnen deze antibiotica na verloop van tijd niet meer worden ingezet wanneer ze echt levensnoodzakelijk zijn. De ontwikkeling van steeds nieuwe antibiotica is geen oplossing op lange termijn, de mogelijkheden zijn immers niet onuitputtelijk. Beter is het antibioticagebruik te beperken en daar wringt nu juist het schoentje. Het gebruik van antibiotica tegen alles en nog wat is bij ons reeds zodanig ingeburgerd, dat het niet plots kan worden teruggeschroefd.’

Toch is een verbetering waarneembaar. Deschepper: ‘De laatste jaren groeien in heel Europa gezondheidssystemen en -opvattingen naar elkaar toe. Wetenschappers en internationale organisaties dringen erop aan dat elk land maatregelen neemt om de antibioticaresistentie terug te dringen. Na een conferentie in Kopenhagen in 1998 werd in België een commissie voor de coördinatie van het antibioticabeleid opgericht. In de schoot van deze coördinatiecommissie ontstonden een aantal werkgroepen die sensibiliseringscampagnes uitwerken voor verschillende doelgroepen (artsen, patiënten, ziekenhuizen…).’

Tot nu toe zijn twee informatiecampagnes gehouden (in 2000 en in 2001) en de verkoop van antibiotica is sindsdien gedaald. In het begin van dit jaar zijn ook nieuwe cijfers bekendgemaakt van een internationale studie. Daaruit blijkt dat, hoewel ons land bij de koplopers blijft in Europa, het antibioticagebruik van de Belgen verminderd is tijdens de afgelopen vijf jaar.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content