Voor de blasé geworden Europeaan was het een wat bevreemdend volksconcert dat afgelopen zondag in Washington werd opgevoerd aan de voet van het Lincoln Memorial ter ere van de nieuwe Amerikaanse president Barack Obama.

Onderdeel van de finale van het perfect geregisseerde zangfeest – want dat was het eigenlijk – was een schier eindeloze versie van de meezinger This Land Is Your Land, de tot traditional verheven ode van Woody Guthrie aan de Verenigde Staten, voorgezongen door de veteraan Pete Seeger, diens kleinzoon Tao en popcantor Bruce Springsteen, in de rug gesteund door een kleurrijk en vrolijk koor.

De aanwezigheid van de oude Pete Seeger op die zangstonde ter ere van de eerste zwarte president van de Verenigde Staten was geen toeval. Seeger, die ooit samen met Woody Guthrie de Almanac Singers vormde, was erbij toen de zwarte burgerrechtenacti-vist en dominee Martin Luther King, op die gedenkwaardige 28e augustus in 1963, op nagenoeg dezelfde plek, zijn indrukwekkende ‘ I have a dream’-toespraak hield.

De toespraken van de Hollywoodcelebrity’s die tussendoor aan het woord kwamen, bolden van de historische verwijzingen. Het geheel werd afgesloten met de pa-triottische en religieus getinte hymne America the Beautiful.

In de aanloop naar de eedaflegging van Barack Obama volgden ook de verwijzingen naar Abraham Lincoln elkaar op, inclusief de herhaling van diens treinrit naar Washington. De locatie van de feestelijke singalong, aan de voet van het bij alle Washingtonbezoekers bekende monument voor de president die de slavernij afschafte, lag bijgevolg voor de hand.

Op wandelafstand van het Lincoln Memorial, even bezijden de National Mall, bevindt zich het monument van Frank-lin Delano Roosevelt, met wie Barack Obama de komende maanden en jaren onvermijdelijk zal worden vergeleken.

Toen Roosevelt zich in 1932 opmaakte voor het presidentschap, stond de Amerikaanse industriële index op 63,4 punten – tegen 200 punten in 1929, op het moment van de Grote Crash.

Bij zijn aantreden in 1933 werd Roosevelt geconfronteerd met een werkloosheid van om en bij de 25 procent, met omvallende banken en een diep wantrouwen van zijn medeburgers in de politieke instellingen. Dat jaar ook kwam in Duitsland Hitler aan de macht. De Grote Depressie had voor hem de weg geplaveid.

Over de eerste honderd dagen van Roosevelt worden nog geregeld boeken gepubliceerd. Want in de eerste cruciale maanden slaagde Roosevelt erin alvast het vertrouwen van de Amerikanen te herwinnen.

Zijn inaugurale rede, een zeldzame parel van politieke retorica, begon met de bekende aanhef: ‘Het enige wat wij moeten vrezen is de vrees zelf – de naamloze, onredelijke, ongewettigde angst die de inspanningen verlamt die nodig zijn om de teruggang om te zetten in vooruitgang…’

Week na week werkte Roosevelt met zijn hervormingen, zijn New Deal-programma én zijn geregelde radiopraatjes – de zogeheten fireside chats – de angst van zijn medeburgers weg.

Roosevelt heeft uiteindelijk de Verenigde Staten uit het economische moeras getrokken, en naderhand ook een oorlogsinspanning zonder voorgaande geleverd.

De bekende journalist Bill Moyers vertelde ooit over zijn vader, die nauwelijks geschoold was en in zijn leven nooit meer dan 100 dollar per week had verdiend maar die een grenzeloze waardering had voor Roosevelt:

‘Mijn vader wist precies wat Roosevelt bedoelde wanneer hij zei dat politieke gelijkheid niets betekent zonder economische gelijkheid. Hij wist wat de president bedoelde als die zei dat een kleine groep de hand hield aan andermans eigendom, andermans geld, andermans werk, kortom: andermans leven. Mijn vader had het gevoel dat in het Witte Huis een vriend woonde.’

Bij de dood van Roosevelt schreef Woody Guthrie het aandoenlijke Dear Mrs. Roosevelt, met aan het eind van elke strofe: ‘ This world was lucky to see him born. ‘

Barack Oboma krijgt wellicht geen 100 dagen om zijn land bij te sturen. George W. Bush liet hem een openbare schuld van 10.000 miljard dollar na en een tekort op de begroting van bijna 500 miljard dollar.

Van zijn landgenoten leven er bijna 40 miljoen in de zwartste armoede. En nog eens ruim 50 miljoen Amerikanen zijn niet meer dan een handtekening van de deurwaarder verwijderd van de financiële ruïne.

Zij hebben, zoals Bill Moyers zei, meer dan de Wall Streetbankiers nood aan een vriend in het Witte Huis.

door Rik Van Cauwelaert