Op zondag 2 mei geven 160 Vlaamse musea hun publiek een cadeau: kosteloze toegang en eventueel een gratis rondleiding, een blik achter de schermen, een uitstap of een debat. Het is de eerste Museumdag na de invoering van het fameuze museumdecreet. Dat was geen kattenpis: het invoeren van een kwaliteitsstandaard op museologisch vlak; de verplichting om een beleidsnota uit te werken die om de vijf jaar aangepast wordt; de indeling van de musea in drie niveaus – landelijk, regionaal of basis; het stimuleren van samenwerkingsverbanden; de aanbeveling tot projectmatig werken en modern management; de gelijkwaardigheid tussen de vier museumfuncties – publiekswerving, collectievorming, conservatie en onderzoek.

Elk museum dat een erkenning wil, wordt getoetst aan de kernpunten van het decreet. Uiteraard moet het ook voldoen aan elementaire voorwaarden van inventarisering, beveiliging, infrastructuur en personeel. Musea die geen volle 150 dagen per jaar open zijn voor individuele bezoekers, vallen reddeloos uit de boot. Naargelang het om landelijk, regionaal of op basisniveau te erkennen instellingen gaat, wordt er strenger of minder streng geïnterpreteerd.

De indeling van de musea in niveaus drong zich op om een ordentelijk subsidiëringsbeleid te kunnen voeren. Alleen de landelijke musea zullen werkingssubsidies (60 miljoen) van de Gemeenschap krijgen, de regionale zijn aangewezen op de provincies, de basismusea op de Vereniging van Steden en Gemeenten. Een andere 60 miljoen houdt de Vlaamse Gemeenschap klaar voor “vernieuwende” projecten die een “meerwaarde” betekenen voor “de doelstellingen van het museum”. Uit die pot kunnen alle erkende musea putten, ongeacht hun niveau. Cultuurminister Luc Martens (CVP) denkt concreet aan “de verbetering van de veiligheid of de klimaatomstandigheden, het optimaliseren van de publiekswerking, een nieuwe opstelling van de collectie, de restauratie van collectiestukken…”

Onder zijn beleid werden de eerste “thematische” museumconsulenten van de Vlaamse Gemeenschap aangesteld. Geertrui Pas houdt zich bezig met publiekswerving. Zij heeft zich gewapend met de bevindingen van het onderzoek, uitgevoerd door de Koning Boudewijnstichting. Leon Smets neemt behoud & beheer voor zijn rekening. Hij volgt alvast de verschillende studies op inzake de conservatieproblematiek in de archeologische, kunsthistorische, technische, hedendaagse- en toegepaste kunstcollecties. Ten slotte is er de Nederlandse Gerdie Borghuis om de collectieregistratie en -automatisering op poten te zetten. Dat is niet veel minder dan pionierswerk.

Museumdag, zo. 2.5, van 10 tot 17 u./ Vlaamse Infolijn 0800/ 3 02 01./www.museumdag.vlaanderen.be

J.B.