Minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel (PRL) kreeg vorige week in de Kamer kritiek omdat hij een exportlicentie voor de levering van munitiemachines aan Turkije heeft verleend. Woordvoerder Olivier Alsteens licht de beslissing toe.

Olivier Alsteens

‘De goedkeuring werd vorig jaar in oktober gegeven. De situatie was toen anders dan nu. Er waren nog geen incidenten in de gevangenissen. Verder deed Turkije pogingen om haar kandidaat-lidmaatschap voor de Europese Unie te verbeteren.

Het gaat om munitiemachines die het Turkije mogelijk maken om de nieuwe norm van de Navo te respecteren. Turkije is een geallieerd land van België binnen die Navo. Turkije gaf het contract aan een Duitse maatschappij. België en Frankrijk verzorgen delen van het contract in onderaanneming. Zowel Duitsland als Frankrijk gaven reeds vergunningen. En Duitsland hanteert, net zoals België, heel strenge criteria.

In oktober was het advies van de evaluatiecommissie op alle punten positief. In de evaluatiecommissie zitten ambtenaren van Buitenlandse Zaken, van de directies Bilaterale Betrekkingen, Politieke Betrekkingen en Mensenrechten. De oppositie had gevraagd om de rapporten van de evaluatiecommissie te respecteren. De minister heeft dat gedaan, in tempore non suspecto. Ik ben niet zeker dat het rapport vandaag helemaal positief zou zijn. Maar op dat moment was dat wel het geval.

Eén van de acht criteria was de controle op export vanuit Turkije. Als Turkije munitie wil exporteren, die door de munitiemachines is gemaakt, moeten ze toelating vragen aan het land dat het product geleverd heeft. Tot nu toe heeft Turkije steeds de toelating gevraagd en gerespecteerd. Verder financiert Turkije geen oorlogen.

De minister was niet op de hoogte van het feit dat het ging om de firma New Lachaussée, waarvan Georges Forrest eigenaar is. In Het Belang van Limburg stond dat Georges Forrest en Louis Michel bevriend zouden zijn. Maar de minister heeft hem één keer in Lubumbashi ontmoet tijdens een reis naar aanleiding van een miljardeninvestering voor de ontginning van kobalt.

Wij kunnen die exportlicentie niet meer intrekken. Wel heeft de minister naar aanleiding van de ongeregeldheden in de Turkse gevangenissen een brief naar zijn collega Ismaël Cem geschreven, waarin hij hem om uitleg vraagt. Hij wijst zijn collega erop dat Turkije kandidaat voor EU-lidmaatschap is. Verder heeft de minister ook zijn steun aan de missie van Leen Laenens gegeven. In ieder geval moeten we politieke druk op Turkije uitoefenen opdat ze de weg naar Europa terugvinden.’

Jef Van Hecken

Volgens Jef Van Hecken, algemeen secretaris van Pax Christi, blijkt artikel 4 van de wapenwet meer en meer dode letter te zijn. Hij hoopt dat de voorzitters van de meerderheidspartijen de beslissing alsnog zullen opschorten.

‘Mensenrechtenorganisaties en de Europese Unie twijfelen regelmatig aan het respect voor mensenrechten in Turkije. Dat er ernstige problemen zijn, is geen nieuws. Denken we maar aan het Koerdische conflict of de gewelddadige onderdrukking van de gevangenisopstand in december.

Eigenlijk komt het erop neer dat artikel 4 van de wapenwet (niet leveren aan landen waar de mensenrechten geschonden worden) meer en meer dode letter blijkt te zijn.

Na de ervaringen met de P90-machinegeweren voor Mexico hadden de meerderheidspartijen een dure eed gezworen om dat soort dingen niet meer te laten gebeuren. We verwachten nu van de partijvoorzitters van de meerderheidspartijen dat ze scherp reageren omdat er opnieuw een grens is overschreden. Vooral omdat er nog politieke manoeuvreerruimte is om de boel op te schorten. De Turkse overheid zal het contract pas tekenen als alle onderaannemers (Frankrijk, Italië en België) vergunningen geven. Het advies dateert van 12 oktober vorig jaar en nu pas komt het in de openbaarheid. Het parlement heeft zich te weinig bewapend om aan effectieve controle te kunnen doen. Verder ontbreekt het de parlementairen aan alertheid.

België voert een beleid met twee gezichten. Enerzijds gaan we overal de politiek van de vredesduif propageren en anderzijds gaan we soepeler om met het geven van vergunningen voor wapenleveringen. Dat schaadt ons imago.

En dan is er de partner, New Lachaussée. Georges Forrest is daar de grote man en sinds november 2000 is hij ook baas bij Gécamines, het mijnbedrijf in Katanga. Een bijzonder gevaarlijke combinatie. Je geeft een licentie aan een producent die ook economische belangen heeft bij het in stand houden van een conflict. Georges Forrest heeft in het verleden al een licentie voor de bouw van wapenfabrieken in Iran en China gekregen. Dat is voor de productie van munitie voor jachtgeweren en kleiduifschieten en die munitie is perfect tot oorlogsmunitie om te bouwen.

Als de minister zegt dat het om de Turkse defensie-industrie gaat, is dat veel te vaag. Wat zal Turkije met de munitie doen? Welke controlemogelijkheden en garanties hebben we op het eindgebruik? Geen.

Louis Michel schermt ermee dat het om een Navo-partner gaat. Maar zelfs binnen het ministerie wordt er systematisch voorbehoud gemaakt als het om Turkije gaat. De minister spreekt zichzelf dus flagrant tegen.’

Opgetekend door Shaheda Ishaque