Sinds het aantreden van de regering-Leterme klinkt er weer echte oorlogstaal in de Wetstraat. De banden met Amerika worden fors aangehaald. De CD&V deelt de kritiek van het Witte Huis dat ons land onder paars(-groen) te afzijdig bleef in de War on Terror. Pieter De Crem was als oppositieleider al een echte havik en nu hij minister van Defensie is, gedraagt hij zich als een ouderwetse minister van Oorlog.
Hij noemde het Belgische leger smalend een ‘humanitair agentschap’. Onze soldaten zouden doetjes zijn die steevast uit de vuurlinie blijven en dat zou onze internationale reputatie schaden. Een ronduit onthutsende uitspraak. Het leger herdenkt elk jaar op Veteranendag (7 april) de militairen die sinds 1945 omkwamen bij ‘vredesoperaties’: de teller staat op 229.
Tijdens een bezoek aan zijn Amerikaanse evenknie Robert Gates beloofde De Crem dat de vier F-16’s die onder NAVO- en VN-mandaat naar Afghanistan zouden trekken, ook steun zouden kunnen verlenen aan operatie Enduring Freedom. Die operatie onder Amerikaans bevel komt neer op rauwe oorlogvoering en valt niet onder een VN-mandaat. Het regeerakkoord belooft nochtans dat België zijn acties ‘inzake vrede en internationale veiligheid verder zal inschrijven in het kader van de mechanismen voor de gemeenschappelijke veiligheid’.
Verontrustend is dat zowat alle meerderheidspartijen (behalve de PS van De Crems voorganger André Flahaut) zich zonder morren achter deze koerswijziging scharen. Geen onvertogen woord van minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht (Open VLD). Hoopt hij op steun van de CD&V wanneer hij binnenkort een Europees mandaat najaagt?
En wat te denken van het kartel CD&V/N-VA? Kris Peeters gaat op bedevaart naar de IJzertoren (‘Nooit meer oorlog’) en het ACW zwijgt als vermoord. De N-VA zou toch ook moeten weten dat onze Vlaamse piloten door ‘vreemde officieren’ zullen worden gecommandeerd wanneer ze in Kandahar de opdracht krijgen om de Amerikanen bij te staan.
De regering negeert haar eigen regeerakkoord en brengt onze militairen nodeloos in gevaar. Internationaal zien trouwens steeds minder experts het nut van deze operatie in. Het toonaangevende blad Jane’s Defence Weekly voorspelt dat België meegesleurd zal worden in een uitzichtloze oorlog tegen de taliban.
De minister ontloopt al een half jaar het publieke debat. Hij bleef in het voorjaar weg uit het parlement en het duurde tot 25 juli tot de ministerraad in volle vakantieperiode het licht op groen zette voor de missie naar Afghanistan. De Crem verscheen wel voor de commissie Buitenlandse Operaties; een schertsclub die achter gesloten deuren vergadert en waarvan de leden gehouden zijn aan zwijgplicht. Eind september mogen de parlementsleden een kijkje gaan nemen in Kandahar. Embedded democracy, heet zoiets.
Als het leger in de toekomst nog vaker soldaatje gaat spelen, heeft het dringend nieuw speelgoed nodig. De F-16’s zijn op termijn aan vervanging toe. In Nederland woedt daar een furieus publiek debat over. Zij moeten hun 85 toestellen vervangen a rato van 66,7 miljoen euro per toestel. Om de 60 Belgische F-16’s te vervangen, moet De Crem dus 4 miljard euro vinden. Het volledige jaarbudget van het leger bedraagt nu 2,8 miljard euro. De missie in Afghanistan kan volgens de Inspectie van Financiën met de huidige middelen eigenlijk niet bekostigd worden.
Op een verhoging van het defensiebudget hoeft De Crem niet te rekenen. Dat is sinds 1989 politieke sciencefiction in België. Dit land houdt niet van legers. Niet toevallig trokken de (relatief) grootste vredesbetogingen van Europa destijds door de straten van Brussel.
Om na de Koude Oorlog het publieke draagvlak voor een stabiel defensiebudget te vrijwaren, trokken De Crems voorgangers (partijgenoot Leo Delcroix op kop) voluit de kaart van de humanitaire operaties. België heeft op dat vlak een ijzersterke reputatie. Wij bouwen een school in Kundur in Afghanistan, boren waterputten in Kosovo, leggen wegen aan in Benin, beveiligen vluchtelingenkampen in Tsjaad en ruimen clusterbommen op in Libanon.
De afgelopen maanden heeft De Crem de ene besparing na de andere doorgevoerd om meer geld te kunnen vrijmaken voor buitenlandse operaties. De gratis bussen die militairen van het station naar de kazerne moeten brengen, worden afgeschaft. De sociale dienst moet een geplande kindercrèche in Peutie schrappen. Schoolreizen naar Auschwitz hoeven niet meer en geld voor een sociaal akkoord zal er pas in 2010 zijn.
Eén maatregel toont aan hoe radeloos De Crem wel is: voort-aan mag de winst van alle kantines en messes niet langer gebruikt worden om het sociale leven in de kazerne te stimuleren. Ze moet dienen om het gat in de begroting te dichten.
Xavier Waterslaeghers, de boefer uit FC De Kampioenen, juicht. Hij mag voortaan zoveel dagschotels drinken als hij wil.
(Rik Van Cauwelaert is met vakantie)
door Karl van den Broeck
