Achille Van Acker zou het probleem met waterzuiveraar Aquiris, die op 8 december eigenzinnig besliste de rioolwaterzuiveringsinstallatie Brussel-Noord volledig stil te leggen, met de algehele vervuiling van Zenne en Rupel tot gevolg, wellicht helemaal anders hebben opgelost.
Nadat de Brugse socialist met een van zijn naoorlogse regeringen een prijzenstop had afgekondigd, kreeg hij warenhuisbaron Vaxelaire op bezoek, die hem nogal arrogant aankondigde de beslissing van de regering naast zich te zullen leggen. Waarop Van Acker hem in zijn trage Brugs waarschuwde: ‘… en ik goan je ton in den bak steken.‘ Het vooruitzicht van een verblijf in Vorst of Sint-Gillis zette prompt een domper op de verzetsintenties van de baron.
Brussels minister Evelyne Huytebroeck pakte de zaak met Aquiris helemaal anders aan. Zij bestelde… een rapport. En de Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB), voor 99,9 procent eigendom van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geheel politiek verkaveld en opgetrokken voor en door fors betaalde partijdravers, schreef een brief waarin concessiehouder Aquiris om uitleg werd gevraagd over diens toch wel petulante optreden.
Kennelijk kwam geen van de besturen op de gedachte de Franse Aquirisbaas, die het zuiveringsstation stillegde en dagenlang de Brusselse afvalsmurrie de Zenne in liet stromen, de politie op zijn dak te sturen wegens het met voorbedachtheid (in november al werd een eerste collector stilgelegd) in gevaar brengen van de volksgezondheid. De burgemeester, in dit geval die van Brussel, had dat gekund. Hij is op zijn grondgebied, waartoe Haren sinds 1921 behoort en waar Aquiris is gevestigd, verantwoordelijk voor veiligheid en ordehandhaving.
Maar wie de lijst met oprichters en aandeelhouders van Aquiris bekijkt, begrijpt meteen de terughoudendheid van voogdijminister Huytebroeck, de BMWB en de lokale besturen. Want die lijst leest als de Gotha van de Belgisch-Franse betonlobby. Bovendien heeft de BMWB, volgens het Rekenhofrapport van september 2009, gewoon verzuimd een permanente controlestructuur op te zetten om de opdracht van concessiehouder Aquiris te begeleiden.
Uit datzelfde verslag van het Rekenhof blijkt ook dat Aquiris bijzonder gesoigneerd werd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Want zonder verpinken betaalde Brussel de meerkosten voor de sanering van de site, die veel meer vervuild bleek dan uit de aanvankelijke studies bleek (21 miljoen euro), én de financiële gevolgen van de opgelopen vertraging (17 miljoen euro).
Daarbovenop dwong Aquiris het Brussels Gewest, in volle financiële crisis, tot een nieuwe, voordeliger concessieovereenkomst. Aquiris zette het Gewest toen al onder druk met een mogelijke onderbreking van de watervoorziening.
Daarover schreef het Rekenhof in september: ‘De analyse van het financiële evenwicht van de overeenkomst van 18 december 2008 leert dat het gewest aanzienlijke financiële toegevingen heeft gedaan die verder gaan dan zijn contractuele verbintenissen om met name de continuïteit van de openbare dienst inzake waterzuivering te vrijwaren, terwijl de strikte toepassing van de overeenkomst voor die continuïteit had moeten zorgen.’
Analisten van JP Morgan schatten de omzet van de waterbedrijven en waterzuiveraars tegen 2015 op ruim 1200 miljard dollar. De grootste operators wereldwijd zijn twee Franse nutsbedrijven, Suez en Veolia.
Veolia, het grootste van de twee, is het moederbedrijf van Aquiris en ontstond uit het door schandalen en schulden uiteengerukte Vivendi Universal. Vivendi was al een voortzetting van de beruchte Compagnie Générale des Eaux, ooit aanstoker van enkele onfrisse Luikse affaires.
In hun glanzende brochures stellen Suez en Veolia zich graag voor als de betrouwbare vertegenwoordigers die, via lang-durige concessies en publiek-private constructies, optreden voor de openbare besturen die voor de infrastructuur hebben betaald. Op die manier verandert Aquiris/Veolia water in goud. En de Brusselse gewestregering is zo bereidwillig de ondernemende Fransen niets in de weg te leggen.
‘België is een belachelijk land aan het worden’, zucht Louis Tobback verderop in het blad. Wie Ecolo-milieujuf Evelyne Huytebroeck aan het werk zag in het Aquirisschandaal, is geneigd de Leuvense burgemeester te geloven.
door Rik Van Cauwelaert
In volle bankencrisis dwong Aquiris het Brusselse Gewest tot een voordeliger concessieovereenkomst.
