Armoede moet een horizontale bevoegdheid zijn, maar in het Vlaams regeerakkoord is er veel te weinig aandacht voor, vindt armoede- en ongelijkheidsspecialist Ive Marx (UA). Al zijn we allemaal verantwoordelijk: tolerantie tegenover zwartwerk kan echt niet.

Armoede proberen op te lossen alsof het een kapot schakelbord is, lijkt me te simpel. Wat is het complex aan ‘knoppen’ waarop gedrukt moet worden om armoede echt terug te dringen in Vlaanderen? (Maarten Goethals, Sint-Niklaas)

IVE MARX: Voor goede armoedebestrijding is inderdaad een hele reeks maatregelen nodig, je kunt niet gewoon één fonds in het leven roepen om alles op te lossen. Vandaar ook de keuze om geen minister van Armoede te benoemen, maar het te zien als een horizontale bevoegdheid. Uitkeringen zijn één belangrijke ‘knop’ maar daarnaast is er bijvoorbeeld ook een goed onderwijsbeleid nodig. Nu hebben we in Vlaanderen nog te veel schoolverlaters zonder diploma. En uiteraard is er ook de arbeidsmarkt: wie werkt, wordt vrij goed beschermd. Maar de kloof met de rest is groot.

Hoeveel ‘middenklassers’ verdienen hun brood door mensen in armoede te begeleiden of te bestuderen, en welk percentage vertegenwoordigt hun inbreng tegenover de financiële winst van de mensen in armoede? (Pascale Lenaerts, Sint-Niklaas)

MARX: Je kunt kritiek hebben op het feit dat er in de armoedesector veel aan symptoombestrijding wordt gedaan: veel organisaties die op microniveau werken, kunnen niet veel structureels veranderen. Dat is een taak voor het beleid. Maar die mensen maken vaak een groot verschil in het leven van mensen die hier en nu in armoede leven. Ze voorkomen bijvoorbeeld dat kinderen met een lege broodtrommel naar school moeten. En hopelijk helpen ze daarmee ook voorkomen dat die kinderen later zelf in armoede belanden.

Als gevolg van de geplande besparingen in het onderwijs ligt de maximumfactuur onder vuur. Hoe schadelijk zou een afschaffing of verhoging van het plafond zijn? (Bram Lentacker, Gent)

MARX: Ons onderwijs is gelukkig relatief goedkoop. Een lichte verhoging zou waarschijnlijk geen drama’s veroorzaken. Maar anderzijds heb ik toch ernstige vragen bij besparingen in het onderwijs. De kinderarmoede in Vlaanderen en België is veel te hoog. Dat zou een beleidsprioriteit moeten zijn. Goedkoop onderwijs is juist een manier om daar iets aan te doen. Zo’n voorstel mag wat mij betreft dus van de agenda afgevoerd worden als er nog andere opties zijn. Ik twijfel er overigens aan of de huidige besparingsijver wel zo’n goed idee is.

Armoede wordt gemeten op basis van inkomensverschillen, in plaats van absolute cijfers: is dat wel terecht? Zou u ermee kunnen leven dat iedereen miljonair wordt, maar dat de ongelijkheid toeneemt en er dus nog meer miljardairs zijn? (Jan Paulussen, Ranst)

MARX: Armoede wordt – zeker in Europa – inderdaad relatief gemeten. Daarvoor wordt gekeken naar het mediaaninkomen in een regio. Wie 60 procent daarvan of nog minder heeft, zit onder de armoedegrens. Dat is logisch: in een rijke samenleving is het niet voldoende om kleren aan je lijf te hebben en brood op de plank. Het is de bedoeling dat iedereen normaal kan functioneren binnen de maatschappij. Dat kinderen niet in lompen naar school moeten, omdat ze anders gepest worden. Sommigen opperen dat er met zo’n systeem altijd armen zullen zijn. Maar dat klopt wiskundig niet: je kunt perfect grote ongelijkheid hebben, en toch geen armoede. Op zich is er ook niets mis met ongelijkheid. Het lijkt me logisch dat mensen die erg creatief, slim of ondernemend zijn daar ook voor beloond worden.

Vraag van de week

Hebben decennia van zwartwerk veel invloed op de toenemende ongelijkheid? (Geert Baelus, Geel)

MARX: De tolerantie tegenover zwartwerk is in ons land inderdaad veel te groot. In de bouwsector of de horeca komt men daar zelfs openlijk voor uit: als er een witte kassa wordt ingevoerd voor cafés en restaurants, komen ze op straat. Maar zwartwerk is een kanker voor de welvaartsstaat. En daarbij gaat het niet alleen over werkgevers die te weinig sociale bijdragen betalen. Denk maar aan mensen die een uitkering hebben en tegelijk bijklussen in het zwart. Dat zou veel strenger aangepakt moeten worden.

Volgende week opent Film Fest Gent met The Loft. Hebt u vragen over film of cultuur? Stel ze aan film- en televisiemaker Erik Van Looy.

Mail uw vragen naar mijnvraag@knack.be. De vraag van de week wordt beloond met 2 filmtickets.

Stefanie Van den Broeck

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content