?De mens is zeer inventief. Ten goede én ten kwade.? Professor Myriam Van Moffaert over perversie en de behandeling ervan.

Als neuropsychiater is professor Myriam Van Moffaert werkzaam in de gerechtelijke psychiatrie voor de opvang van seksuele delinquenten. Aan het Universitair Ziekenhuis van Gent werkt ze voorts op de dienst Inwendige Ziekten, waar het Psychosomatisch Centrum patiënten behandelt met onverklaarde lichamelijke klachten.

Komen uw perverse patiënten uit vrije wil ?

MYRIAM VAN MOFFAERT : Half om half. De helft van mijn patiënten zijn mensen met een goede maatschappelijke positie die ze zullen kwijtspelen als hun activiteiten aan het licht komen. De andere helft werden door de justitie verplicht tot een therapie.

Waar ligt de grens tussen normaal en pervers ?

VAN MOFFAERT : Dat is een subtiele kwestie. Necrofilie, bijvoorbeeld seks met lijken of stervenden of bestialisme seks met dieren noemt iedereen pervers. Bij andere perversies ligt de grens gevoeliger. Neem exhibitionisme of fetisjisme. Voor ieder van ons zijn er voorwerpen met een speciaal erotiserend effect. De meeste mannen raken opgewonden van typisch vrouwelijke attributen zoals lingerie. Veel vrouwen vinden materialen als zijde, fluweel of pels zeer aangenaam. In het normaal seksueel gedrag zijn er allerlei activiteiten die, als je ze isoleert, afwijkend worden en onder persversie thuishoren. De grens tussen wat normaal is en wat niet varieert ook naargelang van de cultuur, en zeker naargelang van de tijd. Nog niet zo heel lang geleden behandelden psychiaters homoseksuelen, en onlangs vertoonde de Nederlandse televisie een documentaire over oude mannen die tijdens hun jeugd werden gecastreerd wegens homoseksueel gedrag.

Wat bepaalt nù of iets al dan niet pervers is ?

VAN MOFFAERT : Perversie is een abnormaal seksueel verlangen waarbij er sprake is van fixatie op een bepaald object of scenario. Voor fetisjisten neemt leder, een schoen of een stuk lingerie de plaats in van een seksuele partner. Anderen komen enkel aan hun trekken bij een onmondig wezen, zoals iemand die bewusteloos is, een kind of een dier. Voor sommigen is dat niet willoos genoeg, zij vinden enkel bevrediging bij een niet-levende partner : de necrofielen.

Die fixatie gaat gepaard met dwangmatigheid : ?Ik moét, ik kan niet anders.? Bovendien is een perversie minder gericht op wederzijds genoegen. Ook normale seks is gedeeltelijk gericht op de eigen persoon, maar bij perversie gaat het enkel om het eigen genot, soms ten koste van de ander. Bij gezonde seksualiteit vindt er een satisfactie plaats, maar voor iemand met een perversie is er behalve bevrediging ook een portie haat en een morbide zelfkwelling. Die zelfdestructie is dwangmatig en wil zich herhalen, mogelijk met een neiging om het van stap tot stap erger te maken.

In welke mate gaat het van kwaad tot erger ?

VAN MOFFAERT :The dark number bij perversies en seksuele misdrijven is te groot om daar exacte cijfers over te geven. Er gebeurt veel meer dan bekend raakt, en bij benadering kunnen we daar niets over zeggen. Eén van mijn cliënten, bijvoorbeeld, werd veroordeeld omdat hij zich in de duinen naakt vertoond had aan twee meisjes. Voor die éne keer werd hij bestraft, maar tijdens onze gesprekken die gaandeweg vertrouwelijker werden, vertelde hij me dat hij wekelijks twee of drie keer hetzelfde uitspookte.

U geeft het voorbeeld van een exhibitionist. Men zegt altijd dat zij afgezien van de hinderlijke potloodventen onschuldig zijn en nooit een vinger naar je zullen uitsteken.

VAN MOFFAERT : Het allergrootste deel van de exhibtionisten zijn bange, kwestbare mannen die iemand de stuipen op het lijf willen jagen. Maar soms zijn ze kwaadaardig en psychopatisch. Het begint bij flashen, een volgende stap is exhibitie van de geslachtsorganen terwijl ze masturberen. Later met aanraking. Daarna met aanranding, enzovoort, naar steeds agressiever gedrag.

Heeft u er enig benul van hoeveel mensen er rondlopen met perverse ideeën ?

VAN MOFFAERT : Verbazingwekkend veel. Ik stond echt te kijken van het rapport dat onlangs verscheen naar aanleiding van een onderzoek in Nederland, en ik zie geen enkele reden waarom de uitslag anders zou zijn in België. Dat onderzoek stelde een aantal vragen aan jongens- en meisjesstudenten geneeskunde, burgerlijk ingenieur en dergelijke. Het bleek dat vijftien procent van de jongens fantaseert over travestie, het zich kleden als vrouw. Ze fantaseren over overweldigende, dwingende seks. Eén op vijf mannen fantaseert over vrijen met een vrouw met een lichamelijk gebrek, liefst een amputatie. Ze dromen van kinky habits, zoals de Engelsen dat noemen : met een zweepje geslagen worden door een dame die als verpleegster of schooljuffrouw gekleed is, terwijl ze zelf een korte broek dragen. Elkaar beplassen, wurgseks…

U spreekt alsmaar over mannen. Vrouwen hebben toch ook fantasmen ? Velen zouden fantaseren over verkrachting.

VAN MOFFAERT : Vrouwen hebben zeer veel fantasmen, en zeker niet alleen als slachtoffer : ook als dader. Men zegt dat vrouwen masochistisch zijn, maar dat gaat lang niet voor iedereen op. In sadomasochistische groepen spelen vrouwen zeer dikwijls de actieve sadistische rol, in Duitsland tot 75 procent. Toch zijn mannen méér dan vrouwen geneigd tot seksuele perversies, en ook normale mannen kunnen een respons hebben op perverse stimuli. Toon aan niet-pedofiele mannen een filmpje van zesjarige meisjes die seksuele handelingen stellen, veel van die mannen raken opgewonden en krijgen een erectie.

Bij vrouwen is opwinding niet zo makkelijk vast te stellen : zij krijgen nu eenmaal geen erectie.

VAN MOFFAERT : Het vrouwelijke equivalent voor een erectie is een zwelling en een lubrificatie van de vagina, en dat is ook meetbaar. Masters en Johnson onderzochten dat in de jaren zestig, en ook recente research wees uit dat vrouwen minder reageren op zulke prikkels.

Er is toch een hemelsbreed verschil tussen fantasieën bij het doordeweeks vrijen en de werkelijke uitvoering ervan ?

VAN MOFFAERT : Fantasmen dienen eerst en vooral om het liefdesspel te variëren, om de sleur te doorbreken en de verveling te verdrijven. Slechts een klein aantal personen voert die impulsen ook uit. Maar wanneer komt de passage à l’acte ? Wanneer beginnen vrouwen aan een nimfomaan, promiscue leven ? Wanneer gaan mannen over tot exhibitionisme of voyeurisme ? Dat hangt af van de sterkte van hun impulsen, van hun mogelijkheid die onder controle te houden en van de situatie : een combinatie van predisponerende factoren die alles in gang zetten.

Met mijn perverse patiënten maak ik altijd een psychologische reconstructie zoals men dat na een moord ook doet : een wedersamenstelling van de feiten. Blijkt dat ze al wat opgewonden waren, ze ondervonden een nog ongerichte drang, en dan deed zich plots iets voor dat die drang een duidelijke richting gaf. Ik geef een voorbeeld. Een van mijn patiënten is een pedoseksueel, een leraar. Pedofielen zijn nu eenmaal vaak terug te vinden in beroepen waar ze met kinderen in contact kunnen komen. Let wel : er is een onderscheid tussen pedofiel en pedosekueel. Pedofilie houdt vriendschap in, en liefde voor een kind waar ook een relatie mee bestaat. Het wordt pas pedoseksueel als je je aan een kind seksueel vergrijpt. Zo lang die leraar op school was, kon hij zich goed handhaven, want daar had hij de bescherming van de structuur. Maar toen hij naar het zwembad ging, sloegen bij hem alle stoppen door. Hij werd gegrepen door een onstelpbaar verlangen toen hij een kind zag in een krap badpakje, en hij vergallopeerde zich.

Hoe vaak komt pedoseksualiteit voor ?

VAN MOFFAERT : Tien tot twintig procent van àlle kinderen worden voor de leeftijd van achttien jaar door een pedofiel benaderd, al dan niet op zachtaardige wijze. Bij pedoseksuelen tref je zowel hetero’s, homo’s als biseksuelen. Sommigen zijn gericht op peuters, kleuters, Lolita’tjes of op pre-puberale jongens. Maar jongens die het slachtoffer werden van een pedoseksueel, houden doorgaans hun mond, ze durven er niets over vertellen. Gelukkig verandert dat, en dat is zowat het enige positieve gevolg van de hetze van de laatste maanden. Maar net zoals de kans op aangifte bij de politie kleiner is als een jongetje het slachtoffer werd, is de kans op een aangifte kleiner als de dader een vrouw is. Misbruik wordt veel sneller aangegeven als de dader een man is dan wanneer het een vrouw betreft. Een echtpaar dat verneemt dat de kinderoppas zulke leuke piemel-spelletjes speelde met hun vijfjarig zoontje, reageert anders naargelang de oppas een jongen of een meisje was. Een meisje wordt niet zo gauw aangegeven bij de politie, er komt gewoon een andere babysit.

Incest van vrouwen is veel frequenter dan we denken, maar die vrouwen zijn om te beginnen veel subtieler. Als ze al betrapt worden, worden ze veel toleranter bejegend. Een incesteuze moeder vind je niet terug onder mijn gerechtelijk cliënteel, wél in centra voor geestelijke gezondheidszorg of andere hulpverleningscentra. Zo’n vrouw wordt behandeld, niet bestraft. Men zegt dat zij depressief was en niet wist wat ze deed. Voor dezelfde feiten komt een man in de gevangenis, een vrouw niet. In de jaren zestig was ik een Dolle Mina en een strijdlustige feministe. Nu ben ik murw, oud en gedesillusioneerd, maar ik vind nog steeds dat iedereen gelijk moet zijn voor de wet. Dezelfde beoordeling voor dezelfde feiten. Alleen omwille van hun geslacht komen vrouwen er nu goedkoper van af dan mannen. Enkel omwille van hun sekse worden mannen vaker beschuldigd en bestraft. Dat is toch onrechtvaardig ?

Dat onderrapporteren van vrouwen is toch niet de enige verklaring voor de wanverhouding tussen het aantal mannelijke en vrouwelijke seksueel delinquenten in de gevangenis ? 95 procent tegenover vijf ?

VAN MOFFAERT : Van de negenhonderd Belgen die in de gevangenis zitten opgesloten voor seksueel misbruik, zijn veruit de meesten inderdaad mannen. Die oververtegenwoordiging heeft tal van oorzaken. Om te beginnen, plegen mannen vaker seksuele misdrijven, en hun daden zijn overwegend agressiever dan die van vrouwen. Daardoor zijn we geneigd te vergeten dat vrouwen evenzeer perversies hebben, maar die uiten ze op een andere manier. Psychiatrische ziekten en perversies zijn niet sekse-neutraal. Wat schizofrenie betreft, zijn de geslachten gelijkberechtigd : die kwaal is eerlijk verdeeld onder mannen en vrouwen. Andere aandoeningen komen veel meer voor bij mannen dan bij vrouwen, en omgekeerd. Als je de mannelijke stroom opgaat, heb je meer fetisjisme, transvestie, pedofilie. Bij vrouwen is dat vooral anorexia, vraatzucht, kleptomanie… Wij denken dat een magerzuchtig, breekbaar meisje een kwestbaar wezentje is dat met haar seksualiteit geen weg weet en kind wil blijven. Dat is ver van waar. Het is een manipulatief iemand die met haar lichaam haar macht duidelijk maakt en haar omgeving terroriseert.

Maar het is alleszins zo dat vrouwen hun perversie veeleer op het eigen lichaam uitwerken. Bijvoorbeeld door zichzelf te kwetsen, waarbij ze tegelijk gewonde en beul zijn, sadistische dader en masochistisch slachtoffer. Sommige vrouwen pijnigen zichzelf in een toestand van dissociatie. Bij mensen die in hun kinderjaren slachtoffer waren van seksueel misbruik of van mishandeling, kan op bepaalde momenten een ontkoppeling van gevoelens en daden plaatsvinden. In dat geval gebeurt de zelfverwonding als in een droom. Er zijn er anderen die het zorgvuldig plannen. Ze hebben een koffertje met naalden en mesjes, en zoals sommige seksuele misdadigers zich voornemen : ?Die dag zal ik daar en daar zulk soort kind pakken?, beslissen die vrouwen zeer bewust, doelbewust en planmatig.

Zelfpijniging of zelfmutilatie is het onderwerp waarop u doctoreerde.

VAN MOFFAERT : Ja, en na meer dan 25 jaar boeit het me nog altijd. Van zelfverwonders gaat een gevaarlijke fascinatie uit, ook voor de arts en de therapeut. Zij doen zeer sterk een beroep op de emoties, of het nu medelijden is of woede. Een gezond stuk huid overplanten, kost tweehonderdduizend frank, drie chirurgen zijn er vier uur mee bezig. Als de patiënt drie dagen later alles weer losscheurt, blijf je daar niet onverschillig onder. Wij, artsen, moeten onze gevoelens onder controle houden, maar dat is soms heel moeilijk. Ik herinner me een jonge patiënte die mijn naam in haar arm kraste, en het kwam tonen : MYRIAM, als een lichtreclame, maar dan in bloed. Ik was boos, verbouwereerd, verbijsterd, geschokt, maar toch ook vertederd. Kortom, verward.

Ook een andere typisch vrouwelijke perversie blijft me verbazen : zelfgefabriceerde ziekten. Vrouwen die hun lippen blauw verven en zeggen : ?Ik heb een hartziekte, ik heb een nieuwe klep nodig.? Of een zwangere vrouw die een lange naald in haar buik steekt en op die manier bloedingen veroorzaakt die wijzen op een placenta previa. Het zijn gelukkig uitzonderingen, maar per jaar krijgen we in het UZ toch een twintigtal gevallen. Hun perversie : absoluut ziek willen zijn. Zij spuiten urine en uitwerpselen in hun eigen lichaam, krijgen daardoor afzichtelijke zweren waar de ene huidarts na de andere geen verklaring voor vindt. Of ze tappen hun eigen bloed af, maken scheurtjes in vagina of anus, met als gevolg bloedarmoede, bleek- en moeheid. Als alle mogelijke medische onderzoeken geen verklaringen opleveren, word ik er als psychiater bijgeroepen. Vroeger gingen artsen zeer confronterend te werk als ze de ware oorzaak kenden : ?Wij hebben naalden gevonden in de naad van uw peignoir, er zitten prikjes in uw elleboogplooi, we weten dat u zelf bloedingen veroorzaakt… ? Zo’n ruwe ontmaskering gaf dikwijls aanleiding tot drama’s als zelfmoordpoging of het verergeren van de kwaal. Nu gunnen we die patiënten een eervolle terugtocht. Wie aan zo’n frauduleuze ziekte lijdt, heeft een pathologische behoefte aan zorg en medische aandacht.

Frauduleuze ziekten en perversies duiken steeds in nieuwe vormen op, waarvan wij soms perplex staan. De mens is ongelooflijk inventief, ten goede én ten kwade.

Vrouwelijke perversie uit zich dus vooral door de te hand slaan aan zichzelf, op een zichtbare of onzichtbare manier ?

VAN MOFFAERT : Of nog geraffineerder : ze laten het door een ander doen. De verslaving aan chirurgie is ook een vrouwelijke perversie, waarbij ze de verwonding laten toebrengen door een ander, een arts. Bij vrouwen gebeuren tal van nutteloze ingrepen. Er zijn geen sporen van kanker, er is geen enkele reden om de baarmoeder of de eierstokken weg te nemen, maar de gynaecoloog is op den duur het gezaag en geklaag zo beu dat hij op de vraag ingaat. Ook plastische chirurgie kan ontaarden in zelfverwonding. Het begint met een neuscorrectie, dan een borstcorrectie, een liposuctie… Tot het verminking wordt, op aanvraag.

Seksverslaving of nimfomanie is ook typisch voor vrouwen. Die verslaving groeit niet uit een verlangen, maar uit de drang naar een ritueel dat volgens een vast scenario moet verlopen. Daardoor kan een vrouw zich in situaties begeven waarin lichamelijk gevaar dreigt. Als je letterlijk met jan-en-alleman naar bed gaat, is de kans op een aidsbesmetting of de kans dat je op een seriemoordenaar stuit, natuurlijk groter dan wanneer je thuis in je eigen bed slaapt.

Wat veroorzaakt dat grote verschil in perversies tussen de geslachten ?

VAN MOFFAERT : Die vraag heeft geen eenduidig antwoord. De oorzaken zijn zowel genetisch en sociologisch, als biologisch en psychologisch. De hersenen van mannen en vrouwen zijn grotendeels gelijk, maar er blijven verschillen. In het lichaam van een man en dat van een vrouw heerst een ander biologisch klimaat, dat hen zowel sociologisch als psychologisch bepaalt. Om een antwoord te vinden op de vraag waarom vrouwen hun perversies veeleer tegen zichzelf keren en mannen tegen anderen, moeten we terug naar de evolutionaire psychologie van Darwin. Bij primaten is jagen en roven een typisch actief-dominant viriel gedrag, terwijl het vrouwtje de behoedster is van het jong en van de soort, passief en onderworpen. Het is gevaarlijk om dat van mensen te zeggen, en telkens als ik er gewag van maak, krijg ik ruzie met mijn man. ?Ik eet met mes en vork. Iedere keer als ik zin heb om agressief te worden, hou ik het bij woorden. Ik ben geen primaat,? zegt hij dan. Natuurlijk eet hij met mes en vork, maar deep down, in de diepere hersenstructuren, zit nog een deeltje reptiel. En niet alleen bij hém, bij alle mannen en vrouwen. Dat biologische in ons is niet door iedereen controleerbaar, en die primitieve reflexen kunnen ontaarden.

Door de krokodil in ieder van ons zijn sommige aandriften typischer voor mannen dan voor vrouwen. Daar kunnen hormonen toch niet vreemd aan zijn ? Is testosteron een geweldhormoon dat mannen aanspoort tot veroveren en overmeesteren ?

VAN MOFFAERT : Ook vrouwen hebben testosteron, als ze ouder zijn dan vijftig jaar zelfs meer en meer. Daar ligt het niet aan. En in de hormoonspiegel van mannelijke seksuele delinquenten is er trouwens niets abnormaals vast te stellen. Wij behandelen seksueel perverten wel met anti-androgenen. Chemische castratie heet dat : medicatie die de mannelijke hormonen tegengaan. Bij mannen en vrouwen verminderen daardoor de geslachtsdrift en de lust, de opwinding en het orgasme. Ze leggen je seksueel lam.

Nemen uw cliënten of patiënten die medicatie vrijwillig ?

VAN MOFFAERT : Er is geen sprake van vrije wil als het gaat om een gevaarlijk individu. Zij worden door de gerechtelijke instanties gedwongen tot een behandeling, wat maar goed is ook. Je kunt van een pedofiel geen niet-pedofiel maken : een perversie blijft. Er is geen sprake van cure, van genezen. Wel van care, van zorg en therapie. Veel geperverteerden lijden aan angsten of depressies. Die gemoedstoestanden veroorzaken de perversie niet, maar een pervers persoon die bovendien depressief is, zal sneller tot daden overgaan. Daarom is het de taak van de psychiater om aandacht te hebben voor de onderliggende problemen, maar het is de belangrijkste opdracht van de psychiater om die impulsen onder controle te krijgen, zodat er verder geen schade wordt aangericht. Er zijn seksuele geperverteerden die nooit een misdrijf zullen plegen, maar wanneer iemand tot een delict komt, is er een zeer groot risico op recidive. Het steeds moeten herhalen is zeer dwangmatig, en het wordt steeds sterker. Wat dat betreft, zijn moordenaars minder gevaarlijk dan seksuele geweldplegers.

Heeft de arts er controle over of ze die anti-androgenen ook nemen ?

VAN MOFFAERT : De inspuitbare vorm is pas sinds een of twee maanden op de markt en is nog heel duur. Ik pas chemische castratie toe sinds 1976, met medicatie langs de mond. Je hebt er geen directe controle over of iemand die tabletten slikt, maar onrechtstreeks kun je wel de hormoonspiegel in het bloed vaststellen of de peniszwelling meten. Ik ben voorstander van medicatie in het begin van de behandeling omdat een seksuele rustpauze de therapie ondersteunt, maar daar is niet iedereen het mee eens. België is niet zo progressief op dat vlak. Wij hebben een achterstand in te lopen in vergelijking met, bijvoorbeeld, de Verenigde Staten en Canada. Sommige van de praktijken die ze daar toepassen, wijzen wij van de hand. Chirurgische castratie vinden wij een barbaarse, verminkende methode. Maar zij hebben ook wetenschappelijk gefundeerde, doelgerichte therapieën. Hier komen die behandelingen nu ook op dreef, bijvoorbeeld in het Universitair Forensisch Centrum (UFC) van Antwerpen en bij het Centrum voor Actie, onderzoek en Seksuo-Criminologie (CASC) in Brussel.

Zedendelinquenten zouden op jonge leeftijd beginnen.

VAN MOFFAERT : Er is zeker niet altijd reden tot paniek als men bij jongeren tussen vijftien en vijfentwintig jaar een perversie vaststelt. Als een zeventienjarige een negenjarig meisje molesteert, moet je voorzichtig zijn met termen als pedoseksueel. Het kàn de aankondiging zijn van een levenslange miserie, maar vaak is het de beginnende seksualiteit die zich uit op een afwijkende manier, en is de prognose toch goed. Bij jongeren moet je niet dramatiseren, zo weinig mogelijk criminaliseren, maar wél behandelen, zoals men dat nu met vrouwen doet.

Hoewel plegers van seksueel geweld sterk overwegend mannen zijn, hebben sommigen van hen een vrouwelijke handlanger. Rose West mishandelde, verkrachtte en moordde samen met haar man. Michèle Martin is beschuldigd van medeplichtigheid aan de daden van Marc Dutroux. Monique Cherton, de vriendin van Jean-Marc Houdmont zit vast onder verdenking van medeplichtigheid aan de ontvoering van Elisabeth Brichet…

VAN MOFFAERT : En dan is de vraag : wie nam het initiatief ? Wie begon ? Heeft hij haar meegesleurd, of heeft zij hem ertoe aangezet ? Eerlijk gezegd, ik weet het niet. De weinige vrouwen die veroordeeld zijn voor seksuele delicten en die ik ook ken, maakten geen deel van uit van zo’n koppel. Zij waren zelf initiatiefnemer én dader.

In een misdadig koppel hebben beide individuen iets pervers én iets crimineels. De combinatie van twee zulke mensen geeft een toxische, vergiftigende relatie die extreem gevaarlijk kan worden.

Een twintigtal jaar of langer geleden werd in Engeland Mira Hyndley bekend als the Moors-Murderes. Samen met haar minnaar Ian Bradley folterde ze kinderen tot de dood erop volgde. De geluiden van die folteringen namen ze op op een geluidsband, in deze tijd zou dat waarschijnlijk een videocamera zijn. Het beluisteren van die geluidsbanden, het schreeuwen en gillen van die kinderen, gaf hen een kick. Mira Hyndley bracht twintig of vijfentwintig jaar door in de gevangenis, zij moet nu een eind in de vijftig zijn. Nu vraagt men zich in Engeland af of zij vrij mag komen. Zelf zegt Mira Hyndley dat ze nu een totaal andere vrouw is, ze heeft zich zelfs bekeerd tot een of ander geloof. Ze zegt dat ze zich destijds heeft laten meeslepen door de persverse psychopathie van haar man.

Maar laat ons wel wezen. Zouden u of ik ons zomaar laten meeslepen ? Was zij zo kwetsbaar ? Had zij geen eigen ik meer ? De advocaat van zo’n vrouw roept vaak in dat de man haar heeft gebrainwashed. Of het waar is, is een ander paar mouwen. Er wordt grandioos gelogen. Om strafvermindering te krijgen, beweert iemand die terechtstaat voor seksueel geweld gegarandeerd dat hij zelf slachtoffer was, of dat de stem van God opdracht gaf aldus te handelen. Het voorwenden van psychische storingen is schering en inslag, omdat ze verzachtende omstandigheden vormen. Bijna elke misdadiger heeft last van geheugenstoornissen in de trant van : ?Ik stond daar met een bebloed mes in mijn handen. Wat had ik gedaan ? Waar kwam dat mes vandaan ??

Griet Schrauwen

Universitair Forensisch Centrum (UFC) : 03/821.34.38Centrum voor Actie, onderzoek en Seksuo-Criminologie (CASC) 02/465.37.71

Professor Myriam Van Moffaert : Je kunt van een pedofiel geen niet-pedofiel maken. Een perversie blijft.

Het kan nodig zijn daders van seksuele delicten hormonaal lam te leggen.