Minder dan een jaar nadat hij als eerste zwarte Amerikaan tot president van de Verenigde Staten werd verkozen, kreeg Barack Obama de Nobelprijs voor de Vrede. Of die onderscheiding niet te snel komt, wordt pas later duidelijk. Obama wilde bij zijn aantreden een totale breuk met zijn voorganger, de in de wereld gehate George W. Bush die van de VS een arrogante en brutale supermacht had gemaakt. Maar Obama laadde zijn karretje met nobele doelstellingen erg vol en ondervindt nu dat ook een president van de Verenigde Staten niet met een vingerknip gedaan krijgt wat hij wil.

Obama begon met drie grote opdrachten. Hij zou de Amerikanen aan een betaalbare gezondheidszorg helpen. Hij zou het conflict in het Midden-Oosten oplossen, van Palestina tot Iran. En hij zou een einde maken aan de Amerikaanse oorlogen in Irak en Afghanistan. Hij zou daarvoor niet de brute macht gebruiken, zoals zijn voorganger deed, maar de kracht van de overtuiging.

De president ondervond ondertussen hoe conservatieve politieke krachten zijn project voor een universeel systeem van gezondheidszorg langzaam maar zeker sloopten. Er was ook onder zijn eigen Democratische meerderheid voor het einde van de zomer niet genoeg steun voor een wet die veel sukkelende Amerikanen aan een vangnet zou kunnen helpen. De tijd dringt. Over enkele maanden begint de campagne voor de tussentijdse parlementsverkiezingen van volgend jaar.

In het Midden-Oosten probeerde Obama er Israël van te overtuigen om de bouw van nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever stop te zetten. Hij stuurde de ervaren diplomaat George Mitchell uit, maar die kwam van een kale reis terug. Het hele proces ligt nu weer stil. Israël voelde zich door de toespraak van Obama aan de Arabische wereld in Caïro in de kou gezet. Er rest de president geen andere keuze dan op zijn stappen terug te keren. In Afghanistan breekt Obama zich nu al voor de tweede keer sinds zijn aantreden het hoofd over een nieuwe strategie. Hij kan moeilijk anders dan het advies van generaal McChrystal volgen, die meer soldaten vraagt en die door Obama zelf aan het hoofd van de troepen in Afghanistan is benoemd.

Wil dat zeggen dat Barack Obama de Nobelprijs niet verdient? Toch niet. Het Nobelprijscomité koos voor de gedachte dat het beter is om te praten dan om te schieten. Obama bereikte alsnog geen resultaten, maar hij herstelde de voorrang van de diplomatie. De VS nemen weer deel aan het gesprek dat onder landen wordt gevoerd. Hij haalde de angel uit de wankele relatie met Rusland, vertelde de Arabische wereld dat Amerika geen oorlog wil en reikte zelfs Iran de hand. Hij maakte ook indruk met zijn pleidooi voor een wereld zonder kernwapens. Al klonk dat toch een beetje cynisch uit de mond van de president van het land met het grootste kernarsenaal. Het enige land ook dat de bom ooit heeft gebruikt.

Maar het is onmiskenbaar dat Barack Obama de voorbije maanden de sfeer in de wereld heeft veranderd. Hij bracht hoop. De kans is groot dat deze prijs het hem nog moeilijker maakt dan het al was om te realiseren wat hij wil. Hij legde de lat zelf al hoog. Het Nobelprijscomité legde ze nog wat hoger.

een beeldreportage over

barack obama vindt u op

www.knack.be/beeldreportage

Hubert Van Humbeeck