JA
Opgetekend door Jan Criel
‘De europeanisering van diploma’s lijkt me onvermijdelijk, althans voor studenten die zichzelf niet zozeer gebonden voelen door een nationaliteit, en die de arbeidsmarkt eerder Europees of zelfs globaal zien. Studenten moeten de mogelijkheid krijgen om deze trend te volgen, en dit kan door de studentenuitwisseling te vergemakkelijken en open te staan voor samenwerking.
De kritiek dat mobiliteit tussen de verschillende onderwijsinstellingen alleen voor de welgestelde of competitieve studenten weggelegd is, lijkt me niet terecht. Het heeft meer te maken met het beroepsprofiel dat studenten voor zichzelf willen uittekenen, en of ze zich op die Europese markt willen begeven. Ook hangt het af van wat Europese of andere publieke instellingen willen investeren in die mobiliteit.
Toen het Erasmusproject begon, was men ook bang dat alleen zeer goede studenten als ambassadeurs van de universiteit uitgezonden konden worden. Daar is men nu toch al van afgestapt Vroeger kwamen Erasmusuitwisselingen meestal op het einde van de studies, nu schuiven we op naar een model waarbij ook de bachelorstudenten die kans krijgen. Studenten hebben na hun bachelor de keuze tussen een master en het professionele leven, dus zou het maar gek zijn om de uitwisseling te beperken tot de master. Die uitwisseling is geen verplichting, maar ze kan alleen maar verrijkend werken.
Om serieus mee te doen met het Bolognadecreet kun je het aanbod niet beperken tot Nederlandstalige cursussen, anders zal de aantrekkingskracht van de universiteit zeer klein zijn. In de praktijk ben je verplicht Engelstalige opleidingen aan te bieden als je zelf studenten wilt uitzenden. De ervaring leert echter dat veel buitenlandse studenten toch een cursus Nederlands volgen, al was het maar omdat ze hier voor langere tijd verblijven. En de Engelstalige opleidingen kunnen toch ook een goed uitgewerkt aanbod inbouwen over de geschiedenis en cultuur van Vlaanderen?’
NEE
‘Driejarige opleidingen met een beroepsfinaliteit zijn bovendien ongrondwettelijk. De 3+1-diploma’s die nu aan de Vlaamse universiteiten uitgereikt zullen worden, bestaan wettelijk gezien niet voor het Arbitragehof. Hier is nog altijd de nationale wetgeving van kracht, die zegt dat je voor een diploma minstens twee cycli van elk minimum twee jaar moet doorlopen. Een einddiploma met een eenjarige master is niet wettelijk, tenzij men snel de wet verandert. Wallonië kiest tenminste consequent voor 3+2 diploma’s en wil er ook voor betalen. Vlaanderen wil dat niet en kiest voor het Amerikaanse systeem, waarbij je, om het 3+2 diploma te behalen, de master-na-master zelf zal moeten financieren.
Het Bolognadecreet zorgt voor een duidelijke niveauverlaging van ons hoger onderwijs. Ons onderwijssysteem werd overal ter wereld geprezen om zijn kwaliteit, waarom zou je het dan willen veranderen? Als je de algemeen vormende waarden van de kandidatuur vervangt door een soort beroepsopleiding in de eerste drie jaren, krijg je ongezonde situaties zoals een student rechten die na de bachelor geen cursus Romeins recht heeft gekregen, of een student informatica die nauwelijks een basis statistiek meegekregen heeft. Studenten krijgen snel wat praktisch gerichte vakken in de plaats.
De gerichtheid op de arbeidsmarkt verandert het hoger onderwijs ook van karakter: studenten schrijven zich niet meer in, ze tekenen nu een contract, het zijn consumenten geworden in plaats van leden van een schoolgemeenschap. De troef van het Belgische hoger onderwijs was net dat de instellingen elk hun eigen identiteit hadden, maar tegelijk kwalitatief nauwelijks van elkaar te onderscheiden waren.
En dan is er natuurlijk ook de taalkwestie: het hoger onderwijs wordt in een recordtempo verengelst. In Nederland gaat men al zo ver dat je aan bepaalde universiteiten als docent in sommige masters een examen Engels moet afleggen om les te mogen geven. Waartoe heeft de Vlaamse Beweging gediend?
‘De europeanisering van diploma’s lijkt me onvermijdelijk.’
‘Het zorgt voor een duidelijke niveauverlaging van ons hoger onderwijs.’
