De premier is te dik. Zo althans beweren de arbeiders van Renault. Zij laten er met hun spreekkoren geen twijfel over bestaan : ?Dehaene, den dikke, hij laat ons stikken.? Men zou hieraan geen aandacht besteden, ware het niet dat onze directeur vorig jaar precies hetzelfde beweerd heeft in zijn befaamde Woord vooraf. Maar dan wel iets subtieler geformuleerd.
Luister naar wat er te lezen was : ?Dehaene heeft veel te danken aan het lef waarmee hij reprimandes uitdeelt, het journaille schoffeert, zijn simpel-volkse emoties demonstreert en zich bedient van een onverzorgd Nederlands. Als politiek dan toch een zootje is, wat tot de gangbare mening behoort, wil hij zelf de eerste vertaler van die intuïtie zijn. De gewone man herkent zich graag in zijn manier van doen die allez komaan suggereert dat bij nader toezien niet alleen de Wetstraat maar iedereen onzin vertelt. Bovendien houdt de eerste-minister ervan andere verborgen machten die nu eenmaal rond hem moeten cirkelen, zoals de televisie en allerlei economische praatjesmakers, grinnikend de pot op te wensen. Dat doet hij met zijn zware en toch kwieke corpus, de belichaming van de kameraadschappelijke café-ruzie. Zo smokkelt hij een Rossem-achtig stijltje in zijn optreden. Na de Europese top in Essen verspreidde het agentschap Reuter een foto : vlak naast Kohl staat Dehaene, jasje wanordelijk opgestroopt, met beide handen iets weelderigs te herschikken aan de ceintuur van zijn pantalon. Van dat fysiek nogal ontluisterende en voor diplomaten rampzalige tafereel, maakt hij bij de achterban goud.?
Kortom : te dik. En een nieuwe broek zou na vijftien jaar ook van pas komen.
De arbeiders van Renault hadden het dus wel degelijk bij het juiste eind met hun slogan, en besloten dat half maart ten huize van de premier zelf te gaan expliceren. Tot dan toe waren de vakbondsacties veeleer braaf geweest. Een keer een trein tegenhouden, of een spandoek op de Arc de Triomphe hangen, dat is allemaal goed en wel, maar daarvan ligt geen enkele Fransman wakker. Een raid op het huis van de premier is al een beter middel om eisen kracht bij te zetten. Vorige maand gebeurde het, op een maandagnamiddag om kwart voor twee. Niemand thuis ! Stel u dat voor. Ook na twee keer bellen. De mannen van Renault besloten dan maar om de tuin van de premier in te nemen en zich daar wat te vermaken. Wij zagen er enkelen languit in het gras liggen, er werd wat gevoetbald, een vuurtje gestookt, en men reed elkander lachend rond in een kruiwagen van de premier, het prototype van de politieke kruiwagen.
Stel dat zoiets gebeurt in de tuin van premier Juppé. Bon, dat kan drie minuten duren, eventueel vier, maar zeker geen vijf of er scheuren straaljagers van de Franse luchtmacht door de pergola om de indringers met pepergasbommen te bestoken. Terwijl de bezetters zich uit de voeten maken, rollen de eerste tanks de straat in. Een kwartier later staat iedereen voor de rechtbank en vóór het donker is beginnen de gelukkigsten aan een straf van vijf jaar effectief.
Niet zo in België. Een paar gemeentelijke agenten houden een knipoogje in het zeil, kwestie dat de keuken niet zou geplunderd worden, en voor de rest leggen tal van filmploegen het tafereel vast. In het journaal ’s avonds werd ook nog expliciet de straat en het huisnummer van de premier meegedeeld, onmisbare informatie voor andere actievoerders. ?Aan de steenweg op Machelen rechts in. Achter de kerk links, en dan tweede rechts en derde links,? legde de verslaggeefster uit.
Toen wij dachten dat het onderwerp was afgerond, kwam er nog een schepje bovenop. Celie Dehaene werd opgebracht. In een politiecombi ! Vervoermiddel waarvan je verwacht dat er een socialist zal uit stappen. Of Celie dat eens wou gaan regelen met die kerels, dan kon de politie zich weer met haar eigen werk bezig houden.
Celie was maar al te zeer bereid om het eens te gaan regelen met die kerels. Met boze stappen beende ze rond haar huis, op de huid gezeten door weer andere camerateams. Toen ze om de hoek kwam gemarcheerd, klonk zowaar een spontaan applaus, maar dat was van korte duur. Celie keek ontzet haar tuin rond, zwaaide met een woedende vuist naar de betogers en riep boos : ?Wie van u heeft er mijn tulpen plat gelopen ?? Het werd plotseling heel stil op het gazon. Niemand sprak, weinigen durfden bewegen.
Celie Dehaene was neergehurkt bij een bloemenperkje waar een reusachtige metalen haan uit oprees. Opnieuw deed haar snijdende stem de meute verbleken : ?En hier zie, potverdoemele. Hier stonden twee viooltjes. Wie heeft hier met zijn lompe voeten op getrapt ?? Op dat moment merkte ze dat bovendien de kam van de haan er was afgereden, aan het spoor te zien door een kruiwagen. Celie veerde razend recht, pakte de dichtstbijstaande rode kazuifel in zijn nekvel en sleurde hem het terras op. ?Luister vriendschap,? kreeg de nog weinig strijdbare kameraad te horen, ?gij gaat mij hier ofwel vertellen wie van u dat gedaan heeft, ofwel gaat gij dat zelf uit uwen eigen zak betalen. En ik bel straks naar uwen baas. Waar werkt gij ??
De vakbondsman, wiens keel tussen een bankschroef meer lucht zou hebben doorgelaten, kon enkel piepen dat ze allemaal van bij Renault kwamen en dat ze sowieso ontslagen zouden worden. ?Ah van Renault,? ging er bij Celie plots een lichtje branden. ?’t Verbaast me niets dat mijne man er bij de Fransen heeft op aangedrongen om uw stinkfabriek te sluiten. En maak nu dat ge weg komt. En allemaal driehonderd frank voor nieuwe bloemen.? Als het op het verwerven van contributies aankomt, moet niemand lessen geven aan de Dehaenes.
Bij de Renault-vakbonden was niet iedereen opgetogen over het welslagen van deze actie. Een week later werd een nieuwe poging ondernomen, deze keer in de tuin van Euro-commissaris Karel Van Miert. Maar toen Carla Galle kwam buitengestoven, namen de betogers het zekere voor het onzekere en sloegen op de vlucht. Had Karel indertijd maar hetzelfde gedaan.
Koen Meulenaere
