Pianist Fred Hersch levert twee totaal verschillende maar even boeiende platen af.

‘Ik heb alles opnieuw moeten leren. Niet alleen pianospelen. Ook ademen. Eten. Lopen. Luisteren. Ja, vooral dat. Ik luister op een andere manier naar mijn eigen spel – alsof een buitenstaander het speelt.’ Fred Hersch zat voorovergebogen op zijn stoel, in zijn kleedkamer op het Gent Jazzfestival. De man praatte moeizaam, hij was doodziek – wat in zijn geval pijnlijk letterlijk te nemen is. Sinds twintig jaar is hij hiv-positief, en vorige zomer lag hij twee maanden lang in coma. Buiten alle verwachtingen stond hij weer op. Intussen speelt hij weer, met een emotionele diepgang waarvan je keel dichttrekt.

Dezer dagen liggen twee releases van Hersch in de winkel, die elk een andere kant van de man laten horen. Fred Hersch Pocket Orchestra – Live at Jazz Standard (****) is naar zijn normen een ongewoon tegendraadse avant-retro-oefening. Het miniorkestje bestaat namelijk uit Hersch (piano), Ralph Alessi (trompet), Jo Lawry (zang) en Richie Barshay (percussie). Geen bas, dus: ‘Dat geeft me de mogelijkheid om spontaan te orkestreren rond een solist, om de richting en de dynamiek een andere kant op te sturen’, vertelt hij in het cd-boekje. En evenmin songs: Lawry fungeert als een instrumentaliste die hees maar virtuoos de melodieën volgt en krult. Luister naar Canzona, en hoe Lawry het nummer neuriënd inzet als een cello. Of naar het interplay tussen haar virtuele trompetlijnen en die van Alessi, met verwijzingen naar vroege New Orleansjazz in de Herschklassieker Down Home. Een uitstekend project, rimpelig als de handen van een stridepianist en tegelijk strak als een meisjesboezem.

Veel herkenbaarder is de nieuwe Fred Hersch Plays Jobim (****). Meditaçao, Desafinado, Insensatez en Corcovado behoren al lang tot zijn repertoire, maar hier plukt Hersch ook minder bekend repertoire van de bossameester uit de archiefkast. En vooral: op deze soloplaat rijdt Hersch met een boog rond de klassieke zonnigheid die je met het werk van Antonio Carlos Jobim associeert. De toon op Por Toda Minha Vida en Luiza is de breekbaarheid voorbij, hij is bijna meditatief. Maar pas bij de snellere bossa’s wordt het écht interessant. Ook hier geen zand tussen de tenen, wel een bronstige ritmiek die gebaseerd is op chorinhos, de Braziliaanse variant van ragtime. O Grande Amor, een nummer dat Hersch midden jaren tachtig van zijn baas Stan Getz leerde, is op dat vlak een absolute uitschieter. Overall is Hersch Plays Jobim van het beste dat we dit jaar al hebben gehoord. We mogen onze beide handen kussen dat hij nog onder ons is. En de zijne ook.

HET FRED HERSCH POCKET ORCHESTRA CONCERTEERT OP 18 MAART 2010 IN DE ROMA IN ANTWERPEN.

FRED HERSCH POCKET ORCHESTRA, LIVE AT JAZZ STANDARD, SUNNYSIDE 1222.

FRED HERSCH PLAYS JOBIM, SUNNYSIDE 1223

Bart Cornand