Aan de oever van de Rijn in Bonn is momenteel een selectie te zien uit de collectie van het Museu Nacional de Arte Antiga in Lissabon, zelf gelegen aan de oever van de Taag. Zo’n 200 schilderijen, beelden, tekeningen, zilverwerk, textiel en porselein bieden een overzicht van de “Portugese kunst” van de Romaanse tijd (12de eeuw) tot de Romantiek

van de 19de eeuw.

Die “Portugese” kunst heeft wel eeuwenlang invloeden ondergaan uit de rest van Europa, uit Spanje in de eerste plaats, maar ook uit Italië en Vlaanderen. Over de handelswegen tussen de middeleeuwse metropolen werden talrijke kunstwerken vervoerd. Daarom bezit het museum in Lissabon werken van Hans Memling, Hugo van der Goes,

Jan Gossaert, Piero della Francesca en Rafael.

Ook Vlaamse kunstenaars trokken naar Portugal en “stichtten” er de Luso-Vlaamse schilderschool. Zij staan er bekend als Frei Carlos of Francisco Henriques. De “heilige Hiëronymus” van Albrecht Dürer heeft op zijn beurt Antwerpse roots. Dürer verbleef in 1521 in de stad en plukte er een oude man met een weelderige baard van de straat. Die stond model voor Hiëronymus. Dürer verkocht het werk aan Rui Fernandez de Almada, de factor van de Portugese kolonie in Antwerpen

en die nam het later mee naar Portugal.

Die Spaanse, Vlaamse en Italiaanse invloeden werden in Portugal zelf verwerkt tot een eigen vormtaal. Vooral koning Manuel en zijn zuster Eleonore stimuleerden in het begin van de 15de eeuw de kunsten. Dat resulteerde onder meer in het retabel van de heilige Aukta, een van de 11.000 gezellinnen van Ursula. De stoffelijke resten van Aukta werden omstreeks 1520 van Keulen naar Lissabon gebracht. Je zou wedden

dat de (onbekende) schilder van het retabel het Brugse Ursulaschrijn van Hans Memling kende.

Portugal had ook een aantal kolonies. Vandaar het ivoor uit Benin, de Namban-schermen uit Japan en de fraaie kabinetten uit Indië en Ceylon, waarmee de tentoonstelling sluit.

Meisterwerke aus dem Museu Nacional de Arte Antiga, Lissabon.

Grosse Sammlungen VIII in de Kunst- und Ausstellungshalle in Bonn. In het vlakbijgelegen Kunstmuseum Bonn is hedendaagse kunst uit Portugal te zien. Beide tot 11 juli.

Paul Dossche