Dierenartsen hebben een hondenleven: ze werken gemiddeld 60 uur per week, moeten vaak ’s nachts het bed uit en zijn menig weekend niet vrij. Rijk word je er ook al niet van: andere professionals verdienen even veel en werken de helft minder. Bovendien loopt één op de drie dierenartsen een hoog risico op een burn-out, zo blijkt uit een studie die VUB-professor Elke Van Hoof uitvoerde in opdracht van de beroepsvereniging SAVAB.
‘Weinig mensen zijn bereid om een dag vrij te nemen om met hun zieke dier op consultatie te gaan’, zegt psychologieprofessor Elke Van Hoof (VUB). ‘Daardoor moeten dierenartsen vooral ’s avonds en in het weekend opdraven, wat weinig tijd overlaat voor een gezin of een sociaal leven. Bovendien zijn ze niet opgeleid in ondernemerschap, terwijl ze die kennis hard nodig hebben, en ze worden ook nog geconfronteerd met heftige emoties – van ongeduld en verdriet tot frustratie over hoge rekeningen.’ Dat alles maakt de druk op dierenartsen behoorlijk zwaar.
De beroepsvereniging SAVAB-Flanders erkent de situatie. Marc Vangheluwe van SAVAB vindt groepspraktijken een stap in de goede richting. Wat de hoge kosten betreft, pleit hij voor een ziekteverzekering voor viervoeters. En voor realiteitszin bij de baasjes. ‘Eigenlijk zou de aanschaf van een huisdier voorafgegaan moeten worden door een bezoek aan de dierenarts. Dan krijgt het baasje een realistisch beeld van de kosten en de verantwoordelijkheden. Een huisdier nemen is niet altijd een goed plan.’
Drie dierenartsen doen aan Knack hun verhaal.
Bart De Bruycker 30 jaar rundveedierenarts Limburg
‘Als ik niet met twee collega’s in een groepspraktijk zou werken, had ik er al lang de brui aan gegeven. De werklast is erg hoog. Ik rijd 50.000 km per jaar. De werkdag begint om acht uur en eindigt twaalf uur later – zij het dat je niet de hele tijd moet werken. Het hangt af van wat er gebeurt. Van nu tot in mei is het kalfseizoen voor de dikbillen, die in 90 procent van de gevallen een keizersnede vereisen. Dat betekent twee à drie keer per nacht opstaan voor een interventie van minstens een uur, en de volgende ochtend om acht uur weer paraat zijn. Door met collega’s samen te werken wordt dat één nacht op de drie, en één vrij weekend op de drie.
Ik ben het kind van een veearts, en ik heb het vak in de voorbije decennia zien veranderen. Het ging van 50 à 60 naar tien keer zoveel koeien per landbouwer. Boerderijen verdwenen of werden bedrijven, die ploeteren om het financieel te redden. Als hun schuldenlast te groot wordt, dan is de veearts de eerste die op zijn centen moet wachten. Dat verklaart waarom wij meer dan 10.000 euro aan uitstaande facturen hebben. Vroeger was het nog veel meer, we zijn uit noodzaak strikter geworden.
‘Veel pas afgestudeerde veeartsen kappen er na een paar jaar mee. De balans tussen werk en privéleven is moeilijk. Eigenlijk stapt je familie mee in je job. En voor het grote geld hoef je het niet te doen: door de grote concurrentie liggen onze tarieven twee tot drie keer lager dan in de buurlanden. Dat trek je niet zomaar recht.’
Dries Goegebeur 15 jaar dierenarts voor kleine huisdieren Ingelmunster
‘Mensen hebben een romantisch idee van ons beroep, alsof we van negen tot vijf vrolijk ronddartelen terwijl de bankrekening aanzwelt. Ik doe vijftien consultaties en twee operaties per dag, mijn telefoon rinkelt van zeven uur ’s ochtends tot tien uur ’s avonds, vaak voor niet-dringende gevallen. Iedereen wil meteen worden geholpen. Af en toe raak je zo een klant kwijt, want rondshoppen is makkelijk: je vindt om de vier à vijf kilometer wel een dierenarts.
‘Ik ben dol op mijn werk, maar ik wou dat ik 10 procent van de klanten de deur zou kunnen wijzen. Ze willen het allerbeste voor hun beest, maar als de rekening komt… Mensen beseffen gewoon niet wat medische ingrepen écht kosten, dankzij onze goede sociale zekerheid. Voor dieren bestaan er soortgelijke formules, maar minder dan 1 procent van de baasjes is verzekerd. Daardoor kost een consultatie met een prik en medicijnen algauw 100 euro. Daar houden wij 10 à 15 euro van over.
‘In de laatste week van de maand heb ik half zoveel consultaties als in de eerste, want dan zijn de centen van de mensen op. Noodlijdende dieren help ik altijd. Soms zeggen klanten meteen dat ze geen geld hebben, en die eerlijkheid apprecieer ik. Veel erger zijn degenen die boos worden, je dierenliefde in twijfel trekken en botweg weigeren te betalen. Vroeger deed ik voor wanbetalers een beroep op de rechtbank of een incassobureau, nu werk ik vooral met deurwaarders. Ook voor kleinere bedragen, uit principe.
‘Mijn praktijk is een miniziekenhuis, met operatiezaal, tandheelkunde en radiologie. Dat was een investering van 300.000 euro. Vergelijk dat eens met het sobere kantoor van een huisarts, die drie keer zoveel verdient.’
Louise Mollaert 3 jaar groepspraktijk voor kleine huisdieren Vilvoorde
‘Ik kom uit een veeartsengeslacht, zowel mijn ouders als grootouders zaten in het vak. “Doe het niet”, zeiden ze. Maar op mijn twintigste wist ik dat het dit toch moest zijn.
‘Alleen zou het niet lukken. Drie collega’s hebben, betekent dat je de stress en de zorgen met hen kunt delen. En dat je samen kunt lachen om de hufterigheid van sommige klanten.
‘De Gentse opleiding veeartsenij is de beste van Europa. In het stagejaar in de kliniek leer je de moeilijkste gevallen behandelen. En toch ben je als pas afgestudeerde totaal niet voorbereid op het vak. Ik was amper in staat om de tanden van honden te poetsen, wist niet hoe je een kat steriliseerde en kende het vaccinatieschema niet. De realiteit vereist een totale herprogrammering: nee, je grijpt niet meteen naar MRI-scans en endoscopische onderzoeken, maar wacht of die diarree niet gewoon overgaat met medicijnen. Bovendien probeer je met zo weinig mogelijk gel zo veel mogelijk te bereiken. Soms moet je uit financiële noodzaak voor euthanasie kiezen. Dat is emotioneel moeilijk. Maar het zijn nu eenmaal enkelingen die 2000 euro voor een operatie van hun viervoeter kunnen en willen betalen.’
