Niet alleen in het dagelijks leven, in de keuken, op kantoor of in het verkeer heeft de elektronica de wereld veranderd, ook op de muziek heeft ze een stevige stempel gedrukt. En dan hebben we het even niet over de opnametechnieken en platenbusiness, maar over het wezen van de muziek zelf.
Die bemoeienis van de elektronica begon aanvankelijk met het zoeken naar nieuwe klankkleuren. Voor de Tweede Wereldoorlog was de beroemdste toepassing de Ondes Martenot. Een instrument dat een iel en onwezenlijk geluid produceerde en waarop spookachtige glissandi konden worden gerealiseerd. Na de oorlog leefde de queeste naar “zuivere” en controleerbare muziek zo sterk onder componisten, dat ze hun muziek niet meer in de concertzaal wilden creëren – muzikanten kunnen fouten maken en zijn aan stemmingen onderhevig – maar in laboratoria, incluis met ingenieurs in witte jassen. De resultaten en vooral de concerten waren verrassend. Het ritueel ging als volgt. Op het podium stond een bandopnemer en luidsprekers, iemand stelde de bandopnemer in werking en het publiek in de zaal beluisterde aandachtig, de vinger tegen de wang, het elektronische opus. Om de blik toch maar ergens op te vestigen, fixeerde het publiek de draaiende spoelen van het apparaat. Na afloop werd de bandopnemer stilgelegd waarop er een beleefd applaus volgde. Het was zoeken.
Sindsdien is er veel veranderd. De onbetrouwbare muzikanten verschenen opnieuw. Ze musiceerden samen met de tape of ze lieten de klanken van wat ze speelden bewerken door elektronica. Anderen trokken naar buiten om met de geluiden van treinen of watervallen muziek te maken. De laboratoriumfase hield op toen de digitalisering en de computer hun intrede deden en de amusementsindustrie de voordelen van de elektronica zag. Een onbeperkt arsenaal aan klankkleuren maakt dat symfonische orkesten of Indische sitarspelers in een doosje kunnen worden opgeslagen. De toepassingsmogelijkheden van de nieuwe apparaten die wekelijks op de markt komen zijn nauwelijks bij te houden. En toch blijven enkelingen nog naar nieuwe mogelijkheden zoeken.
De Monty in Antwerpen organiseert drie dagen rond het fenomeen van “Tape, live-electronics, sampling en elektro-akoestische muziek”. De klassieke composities van het genre zullen er te horen zijn. Het componistencollectief fLUSH creëert nieuw werk. Voorts zijn er lezingen, masterclasses en inleidingen bij de concerten.
ElectroMonty 14, 15, 16/10. Info: 03/238.64.97
Lukas Huybrechts
