‘De discussie over de legalisering van cannabis wordt gekaapt door verontwaardiging’, zegt wethouder Greetje Bos (VVD) van de Nederlandse grensgemeente Breda. Ze reageert daarmee op een uitspraak van Bart De Wever (N-VA).
Nederland beleeft moeilijke tijden. Het grote Marengo-proces tegen drugsbaron Ridouan Taghi houdt het land al maanden in zijn greep. De moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries, die al lang op Taghi’s dodenlijst stond, bracht in juli een nieuwe schokgolf teweeg. Ondertussen blijft de georganiseerde misdaad zich verspreiden in alle lagen van de samenleving.
Voor Greetje Bos van de liberale VVD is de maat vol. Als wethouder voor Leefbaarheid en Wijkveiligheid in Breda, het equivalent van een schepen, ervaart ze vanaf de eerste rij welke schade de onderwereld aanricht. Zestien jaar lang, tot 2018, werkte Bos bij het Openbaar Ministerie, waar ze zich onder meer richtte op de georganiseerde misdaad in Brabant. Nu zet ze haar schouders onder een manifest dat pleit voor de legalisering van softdrugs.
Zo’n 40 burgemeesters hebben het manifest al ondertekend. Ook voor hen is de maat vol. ‘Het loopt hier flink uit de hand’, zegt Greetje Bos. ‘Burgemeesters zien de jeugd steeds meer naar de georganiseerde misdaad stromen. Jonge generaties worden gemakkelijk geronseld. Dat zien we ook in het profiel van wie die moorden op bestelling pleegt: ze worden steeds jonger, gaan steeds driester te werk en doen het voor steeds minder geld.’
Repressie is een van de vier punten in het manifest.
GreetjeBos: Repressie zal altijd nodig zijn, maar die moet gericht zijn op de juiste groep. Er moeten adequate straffen zijn en er moeten genoeg mensen werken bij politie en justitie. Minstens zo belangrijk is preventie. We moeten programma’s opzetten die de jeugd andere perspectieven aanbiedt. In Breda hebben we de ‘grote-broer-en-zusaanpak’, positieve rolmodellen die jongeren een andere sociale werkelijkheid laten zien. Daarnaast moeten we de samenleving mobiliseren. Inwoners moeten ingelicht worden over de georganiseerde misdaad. We willen hen de vaardigheden geven om ondermijnende criminaliteit, zoals afpersing, te herkennen. Vervolgens leren we hen hoe ze dat veilig kunnen melden.
Boeven met gruwelijk veel geld die de staat langs alle kanten het nakijken geven: daar ben ik bang voor.
Het meest opvallende punt is de legalisering van softdrugs. Waarom is dat een goed idee?
Bos: Wij hebben jarenlang een onverklaarbaar beleid gehad. Er was een gedoogbeleid voor coffeeshops, maar cannabis was niet legaal. Iedereen sloot de ogen voor waar de cannabis vandaan kwam. We kunnen het verdienmodel van drugscriminelen enkel slopen door softdrugs te legaliseren. Dat wil níét zeggen dat iedereen massaal moet gaan blowen. Maar met een gereguleerde legalisering kun je het veel beter beheersen. Begrijp me niet verkeerd: net als alcohol en sigaretten moeten we ook softdrugs weghouden van de jeugd.
Volgens Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) is de legalisering van drugs ‘immoreel gezien de afschuwelijke gevolgen van het stijgende drugsgebruik’.
Bos: Ik wil het morele juk van het debat halen. De discussie wordt gekaapt door verontwaardiging, maar ik oordeel niet over mensen die drugs gebruiken. Ik stel alleen vast dát ze gebruiken, en zolang de mensheid bestaat, zal dat zo blijven. Ik zoek een oplossing voor de winstgevende drugshandel die pijnlijk doordringt in de bovenwereld. Boeven met gruwelijk veel geld die de staat langs alle kanten het nakijken geven: daar ben ik bang voor. Als zij te machtig worden, vrees ik voor het voortbestaan van de democratische rechtsstaat.
Georganiseerde misdaad kent geen grenzen. Moeten wij in België ook denken aan legalisering?
Bos: Iedereen zal íéts moeten doen. Internationale samenwerking is belangrijk, maar tegelijkertijd mogen landen niet terughoudend zijn. Sommige politici willen enkel in Europees verband legaliseren, maar daarop kunnen we niet blijven wachten. Canada had een heel zuivere uitleg voor de legalisering in 2018. Het land zei dat het hoofddoel van de wetgeving de bescherming van de volksgezondheid is, want die is niet langer gediend met een verbod. Ik vind dat een goede redenering.
In en rond Antwerpen vonden al tientallen granaataanslagen plaats, voorlopig zonder dodelijke slachtoffers. Denkt u dat ons land dezelfde weg op kan gaan als Nederland?
Bos: Ik weet dat er via de haven van Antwerpen veel verdovende middelen binnenkomen. Ik heb geen glazen bol en ik ben ook geen onheilsprediker. Maar zodra er één afrekening gebeurt, is er geen weg meer terug. Daar ben ik van overtuigd.
