Jongeren keren zich af van auto

© BART SCHOOFS

Een rijbewijs hoeven ze niet, laat staan dat ze een eigen auto willen. Jonge stedelingen hebben liever een snelle internetverbinding dan een snelle wagen. De Belgische rijscholen zien de bui al hangen.

Veertig procent van de 30-jarigen in Berlijn heeft geen rijbewijs. Niet dat ze collectief zakken voor het rijexamen, ze willen gewoon geen auto. ‘En Berlijn is geen unicum’, zegt Jeroen Smeesters van Federdrive, de koepel van Belgische rijscholen. ‘Londen, Parijs, Madrid… In alle trendsettende steden van Europa zien we dat de auto onder jongeren aan populariteit verliest. Ook in België, trouwens. In onze rijscholen zien we de gemiddelde leeftijd omhoogschieten. Vroeger kregen we vooral 18- en 19-jarigen over de vloer, tegenwoordig stellen ze hun rijbewijs uit tot ze 20 à 22 zijn.’

Dat cijfer zou nog een stuk hoger kunnen liggen, maar in Vlaanderen wordt de trend ietwat afgezwakt door Rijbewijs op School, een initiatief dat jaarlijks zo’n 40.000 laatstejaars uit het secundair onderwijs door het theoretische rijexamen loodst. ‘Het blijft populair bij jongeren, maar dat betekent nog niet dat ze dan meteen hun voorlopige rijbewijs aanvragen. Steeds meer jongeren stellen de praktijkopleiding uit. Tot na hun studie, of voor onbepaalde tijd. Vaak wachten ze zo lang dat ze hun theorie-examen moeten overdoen.’

Bij vorige generaties ging het anders. Een rijbewijs hoorde bij de meerderjarigheid, de auto was het symbool van vrijheid en plezier. Rijkeluiskinderen kregen er op hun achttiende één cadeau, anderen klusten en spaarden voor een tweedehands, of ze leenden gewoon de kar van pa en ma. ‘Op het platteland is dat nog altijd gangbaar’, zegt Smeesters. ‘De trendbreuk is een stedelijk fenomeen. Je kunt de auto pas missen als er alternatieven zijn. Efficiënt openbaar vervoer dat een groot gebied bestrijkt, een goede fietsinfrastructuur. Als aan die voorwaarden wordt voldaan, laten vooral studenten en hoogopgeleide twintigers de auto aan de kant staan.’

Autorijden is duur. Er is de aankoop, maar ook kostenposten als brandstof, verzekeringen en verkeersbelasting tikken aan. Amsterdam, waar de nieuwe coalitie van GroenLinks en D66 er alles aan doet om het autogebruik terug te dringen, wil ook parkeren fors duurder maken. Nu al kost een jaarvergunning in sommige stadsdelen 400 euro. ‘Jongeren geven vandaag liever geld aan een snelle internetverbinding dan aan een snelle wagen’, zegt Smeesters, die als Belgische vertegenwoordiger binnen de Europese koepel van rijscholen het mobiliteitsdebat op de voet volgt. ‘Maar het zit dieper: de auto is zijn status van geluksmachine kwijt. Waarom zouden de jongens en meisjes van generatie Y in de stad een auto nodig hebben? Als ze iets willen kopen, wordt het na een paar muisklikken thuis besteld. Uitgaan met de vrienden? Geen verplaatsing nodig, daten gebeurt virtueel. En dit is nog maar een begin. Straks komt generatie Z eraan, de eerste die helemaal digitaal is opgegroeid.’

Marketeers zijn niet de enigen die nieuwe recepten moeten bedenken. ‘Je hoort het op elk congres: de constructeurs moeten dringend het roer omgooien. Auto’s ontwerpen en assembleren volstaat niet meer, de merken moeten zich als mobiliteitsverstrekkers profileren’, zegt Smeesters. ‘Dealers zullen in de toekomst geen auto’s meer verkopen, maar slimme concepten zoals leasen, lenen of formules voor groepsgebruik.’ Die zijn er vandaag al. Autodelen is de kinderschoenen ontgroeid. Cambio, dat de kaap van 15.000 gebruikers heeft overschreden, krijgt concurrentie. Vorig jaar werd Bolides gelanceerd, een smartphone-app waarmee gebruikers hun auto – een Duitse premium – kunnen lokaliseren, reserveren, ontgrendelen en zelfs de factuur regelen. Het systeem begon bescheiden met één community in Antwerpen, maar wil in 2018 in heel België zo’n 1000 deelwagens aanbieden.

En de rijscholen? ‘We krijgen minder leerlingen’, zegt Smeesters. ‘Maar ze worden wel steeds ouder, waardoor ze ook meer opleiding nodig hebben. Vanaf 24 à 25 jaar duikt de leercurve omlaag, en wordt het moeilijker om auto te leren rijden. Die extra lesuren compenseren de terugloop van het aantal leerlingen. Maar de lange termijn is een ander verhaal. Ik denk niet dat deze sector nog dertig jaar meegaat. De trend is duidelijk: autorijden is niet cool meer. We zullen het steeds minder vaak doen, en als we toch een auto nodig hebben, zal die zelfstandig rijden. Zodra ze met een betaalbare, zelfstandig rijdende en ongevalvrije auto op de markt komen, is het hek van de dam.’

DOOR ERIK RASPOET, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS

‘In onze rijscholen stijgt de gemiddelde leeftijd van 18 à 19 jaar vroeger naar 20 à 22 jaar nu.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content