Mobiele psychiatrie, waarbij psychologen, verpleegkundigen en een psychiater bij patiënten thuis komen, kunnen vaak een ziekenhuisopname voorkomen. De nood is hoog, maar er is te weinig geld voor. ‘Ons crisisteam telt vier mensen voor 600.000 inwoners’, klinkt het bij de mobiele teams van Halle-Vilvoorde.
Kim De Rycker – Psychiater mobiel team voor langdurige zorg in Halle
‘Wij bereiken mensen die moeilijk hulp vragen’
‘Wij begeleiden mensen met een chronisch psychisch probleem bij hen thuis. Een van de patiënten woonde nog bij zijn moeder, sloot zich af van de buitenwereld en verwaarloosde zich. Rituelen hielden hem overeind. Elk verschoven kopje zette hij meteen weer op zijn plaats. Hij had een stoornis maar geen diagnose. Het was onhoudbaar geworden om met hem samen te leven. Door het huisbezoek kon ik de diagnose van autisme en een psychotische stoornis, stellen en de juiste medicatie geven. Nu komt hij zelf op consultatie, en gaat hij weer met zijn moeder naar de winkel.
‘Zulke patiënten zouden we anders nooit bereiken, zeker als ze zelf geen hulp vragen. Soms vraagt de familie om in te grijpen, maar een gedwongen opname gaat ver. Met thuiszorg kunnen we contact leggen. Vaak kunnen we zo een opname vermijden, maar bij een acute psychose kan het bijvoorbeeld te onveilig zijn om thuis te blijven.
‘Wij geven de patiënten inzicht in de ziekte, en helpen een netwerk op te bouwen waar ze terechtkunnen. Zo slaagt een psychotische vrouw die vanwege frequente hallucinaties naar het ziekenhuis moest erin om thuis te blijven.’
Liesbeth Santermans – Psychiater mobiel team voor crisiszorg in Halle-Vilvoorde
‘Bij een huisbezoek kun je de ernst van de situatie sneller inschatten’
‘Een opname schrikt veel patiënten af. Zeker als ze daarvoor kinderen of huisdieren in de steek moeten laten. Thuiszorg is minder bedreigend, en buitenstaanders zien niet dat ze psychische zorg krijgen. Wij zijn ook bij de patiënten te gast, waardoor zíj de touwtjes in handen houden. Dat vergroot het vertrouwen.
‘Door bij de mensen thuis te komen, kunnen wij de ernst van de situatie sneller inschatten. Je ziet of iemand overdag nog in bed ligt, onverzorgd is, in pyjama de deur openmaakt, hoe de relaties thuis zijn. Dat zie je bij een consultaties in het ziekenhuis niet.
‘De meeste vragen om crisiszorg gaan over suïcidaliteit. Telkens als iemand met zelfmoordneigingen op de spoedafdeling een opname weigerde, moest ik die vroeger laten gaan. Nu kan ik zorgen voor begeleiding thuis. Met gerichte vragen schatten we de situatie in. Bij zelfmoordgedachten heeft iemand vaak een tunnelvisie. Wij helpen hen uitwegen te zien. Soms bereik je snel een keerpunt. Een vrouw miste haar overleden partner zo erg dat ze hem wilde volgen. Zoveel jaren na zijn dood kon ze met haar verdriet niet meer bij haar familie terecht. Door onze gesprekken kon ze het verlies een plaats geven.’
Mich Jonckheere en Annemie – Familie-ervaringsdeskundige en ervaringsdeskundige in mobiel team Halle
‘Wij mogen delicate kwesties aankaarten’
‘Ik laat familieleden van patiënten hun verhaal vertellen. Ik geef aan dat ze zich niet hoeven te schamen. Als lotgenote weet ik hoe moeilijk het als ouders is om met een psychisch kwetsbaar kind om te gaan’, zegt Mich Jonckheere. ‘Een moeder vond het heel erg dat haar zoon zich verwaarloosde en heel passief werd. Ik heb haar verteld dat je soms je verwachtingen moet bijstellen. Dat spanning kan verdwijnen als je wat afstand neemt. Dat ze ook voor zichzelf moest zorgen. In een brief schreef ze me hoeveel deugd het deed dat iemand haar begreep.’
‘Ik ben ooit met een postnatale depressie opgenomen. Door die ervaring weet ik dat het een prestatie is als een man met een zware depressie zijn dochter wél elke dag met de bus naar school brengt. Of dat een grootvader zich sterk houdt voor zijn kleinkinderen. Als je dat opmerkt, voelen ze zich gesterkt’, vertelt Annemie. ‘Omdat ik op een gelijk niveau sta, mag ik delicate kwesties aankaarten. Toen ik een patiënte met financiële problemen voorstelde om uit te kijken naar een sociale woning, luisterde ze. Achteraf gaf de hulpverlener aan dat ze dat van haar niet aanvaard zou hebben.’
Door NATHALIE CARPENTIER, foto’s FRANKY VERDICKT
