ASTRONOMIE

* De ruimtesonde Messenger maakt de mooiste beelden ooit van de planeet Mercurius. Ze verzamelt ook gegevens over magnetisme en vulkanisme op Mercurius.

* De sonde Phoenix landt op Mars en vindt sporen van ijs onder de grond. Ze vindt ook aanwijzingen dat mineralen er ooit met water geïnterageerd hebben.

* Het eerste zonnestelsel naast het onze wordt beschreven: een ster op 42 lichtjaren van de aarde, waarrond drie superaardes draaien met afmetingen tussen 4,2 en 9,4 keer die van onze planeet.

* Er worden eindelijk beelden gemaakt van planeten buiten ons zonnestelsel. Ze draaien rond een massieve ster op 130 lichtjaren van de aarde.

* De ruimtesonde Voyager 2 bereikt de grenzen van ons zonnestelsel. Ze stuurt registraties van schokken door die ze ondervindt in de bubbel waarin de zonnewind op de interstellaire ruimte botst.

BIODIVERSITEIT

* De encyclopedie van het leven (www.eol.org) wil de informatie van elk van de geschatte 10 miljoen soorten op aarde op een webpagina verzamelen.

* Een kwart van de zoogdieren en liefst een derde van de amfibieën is met uitsterven bedreigd. Amfibieën lijden vooral aan de gevolgen van een schimmel, die via handel in dieren wereldwijd verspreid wordt.

* Pollutie kan bevruchters van bloemen, zoals bijen en hommels, in de war brengen, omdat ze de juiste stoffen niet meer ruiken. De aanhoudende druk op bijen en hommels verhoogt het risico op problemen met de bevruchting van fruitbomen.

CELONDERZOEK

* De primitiefste levensvormen op aarde (de choanoflagellaten, die eruitzien als een zaadcel) gebruiken dezelfde methodes voor communicatie tussen cellen als andere levende wezens. Communicatie tussen cellen moet dus snel héél belangrijk zijn geweest voor de evolutie van het leven.

CHEMIE

* Wetenschappers maken steeds meer superatomen met speciale eigenschappen, zoals een uiterst stabiele combinatie van vier aluminium- en vijf waterstofatomen.

ELEMENTAIRE DEELTJESFYSICA

* Op het Europees Centrum voor Nucleair Onderzoek (CERN) in het Zwitserse Genève wordt de grootste deeltjesversneller ooit in gang gezet: de Large Hadron Collider. Door technische fouten moet hij echter snel weer worden uitgeschakeld. De herstellingen zullen minstens tot de lente van 2009 duren. De versneller moet onder meer het bestaan bevestigen van de bosonen die andere elementaire deeltjes hun massa geven.

EPIGENETICA

* Het wordt steeds duidelijker dat chemische elementen die op het DNA hangen een rol spelen in het sturen van welke erfelijke kenmerken wanneer tot activiteit worden bewogen.

GENETICA

* De complexiteit van een lichaam hangt meer af van het netwerk van interacties tussen diverse genen dan van het aantal genen.

* Het concept van het interactoom wint veld: niet alleen genen gaan samenwerken, ook de eiwitten die ze produceren.

GENOOMONDERZOEK

* De eerste fragmenten van het genetische materiaal van de mammoet worden in kaart gebracht. Dat opent perspectieven om ooit uitgestorven soorten weer tot leven te wekken.

* Het eerste stukje synthetisch genoom wordt gemaakt, als tussenstap naar de constructie van het eerste synthetisch aangemaakt organisme.

KLIMATOLOGIE

* De hoeveelheid ijs op de Noordpool neemt zienderogen af. De beboste toendra rukt op naar het noorden.

MICROBIOLOGIE

* De menselijke huid huisvest een massa bacteriën, virussen en schimmels. Ze kan als een biotoop van 2 vierkante meter worden beschouwd.

MICRO-ELEKTRONICA

* Transistoren bereiken de limiet van minimale afmetingen die efficiëntie niet in de weg staan. Nanotechnologie kan een uitweg bieden. Er wordt ook gewerkt aan memristoren, waarmee informatie via een verandering in elektrische weerstand wordt opgeslagen.

NEUROLOGIE

* De boodschappermolecule RNA speelt een rol als micromanager in de hersenen, en stuurt mee de overdracht van zowel analoge als digitale informatie tussen cellen.

* Astrocyten (cellen die lang uitsluitend met voeding van neuronen geassocieerd werden) regelen de bloedstroom in de hersenen en zorgen mee voor de overdracht van informatie.

PALEONTOLOGIE

* In China wordt een fossiel gevonden van een 120 miljoen jaar oud vliegend reptiel met de afmetingen van een mus. Het leven moet toen al heel veelzijdig geweest zijn.

* Een 60 miljoen jaar oud fossiel getuigt van de grootste slang die ooit leefde: meer dan een ton zwaar en 13 meter lang.

PREHISTORIE

* Er wordt een bekkenbeen van de Homo erectus gevonden dat aantoont dat het bekken van de mensenvrouw aanvankelijk mee evolueerde om de geboorte van kinderen met grotere hoofdjes mogelijk te maken. Dat was nodig om de aangroei van de hersenen op te vangen.

STAMCELONDERZOEK

* Experimenten tonen aan dat het mogelijk is een falend hart te herstellen met stamcellen die tot hartweefsel zijn omgebouwd.

* Muizen kunnen van de ziekte van Parkinson herstellen als ze worden behandeld met zenuwcellen die via een stamceltussenfase uit huidcellen van de muisjes zelf zijn gekweekt.

* Gekweekte cellen vervangen steeds meer proefdieren in chemisch en farmacologisch onderzoek.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content