De gevolgen van het Israëlische offensief voor de hele regio zijn niet te overzien, waarschuwt Butros Butros Ghali, voormalige secretaris-generaal van de Verenigde Naties én Egyptenaar.

Heeft het Israëlische offensief in de Gazastrook het vredesproces in het Midden-Oosten definitief gekelderd?

BUTROS BUTROS GHALI: Dat zal spoedig moeten blijken. Maar nu al staat vast dat de Israëlische aanval op Gaza een catastrofe is. Deze militaire operatie versterkt de positie van de fundamentalisten – niet alleen in Palestina, maar ook in andere Arabische landen. Het verbaast mij dat de Israëliërs dat niet inzien. Na hun aanval op Libanon in de zomer van 2006 is Hezbollah toch ook alleen maar sterker geworden?

Maar is Libanon geen uitzondering?

BUTROS GHALI: Nee, de oorlog in Gaza komt de radicale islamisten in de hele Arabische wereld goed uit, en het verzwakt ook nog eens de positie van de gematigde krachten die echte vredesonderhandelingen willen.

Waarom ziet u de toekomst nu zo zwart in? U bleef toch altijd zo hoopvol? Na de Jom Kipoeroorlog, toen haast niemand nog in vrede geloofde, hebt u de voormalige Egyptische president Anwar Sadat geholpen om in Camp David vrede met Israël te sluiten, en die vrede houdt nog altijd stand.

BUTROS GHALI: Deze keer is het anders. De huidige machthebbers in Israël, die tot de aanval op Gaza besloten hebben, hebben geen seconde aan de toekomst gedacht. En dat zal een historische vergissing blijken.

Hoe bedoelt u?

BUTROS GHALI: Israël wil de naakte feiten niet onder ogen zien. De Gazastrook maakt amper 2 procent uit van de gezamenlijke oppervlakte van het geografische Palestina. In het raam van een echt vredesakkoord zal die oppervlakte hoe dan ook sterk uitgebreid moeten worden. Een ander feit dat de Is-raëliërs kennelijk verdringen, is dat bij de stichting van de staat Israël, in 1948, 1,3 miljoen Arabische Palestijnen in hun dorpen en steden zijn blijven wonen: die maken vandaag al 20 procent van de Israëlische bevolking uit. In 2060 zullen de helft van de inwoners in Israël en de door Israël bezette gebieden Palestijnen zijn.

De droom van een eigen staat met een Joodse meerderheid van de bevolking zal dus door de demografische evolutie teniet worden gedaan?

BUTROS GHALI: De zionistische idee van een zuiver Joodse staat gaat vandaag al niet meer op. De groeiende ongelijkheid in de getalsverhoudingen tussen Joden en Arabieren is de lont aan het kruitvat. Ook de emigratie uit Israël neemt toe, en niet alleen in crisissituaties. Steeds meer Israëlische huisvaders hebben geen vertrouwen meer in de toekomst, ze willen niet dat hun kinderen de rest van hun dagen in angst moeten leven. Maar de huidige Israëlische leiders lijken alleen aan de verkiezingen te denken.

Is het niet begrijpelijk dat Israël eens en voor altijd de raket-aanvallen van islamitische milities wil doen stoppen?

BUTROS GHALI: Dat rechtvaardigt nog altijd niet het gebruik van geweld dat zo buitensporig is dat de gevolgen voor de hele regio – en ook voor Israël zelf, overigens – niet te overzien zijn.

Hamas, Hezbollah en de radicale islamisten, maar ook Arabische nationalisten verwijten Egypte dat het de Palestijnen in de steek laat. Is dat verwijt terecht?

BUTROS GHALI: De Egyptische grens staat dag en nacht open voor zieke en gewonde Palestijnen. Egypte stuurt ook alle mogelijke hulpgoederen naar de Gazastrook.

Maar Hamas eist dat Egypte zijn grenzen openstelt voor alle Palestijnen.

BUTROS GHALI: Dat is niet realistisch. Als de grenzen niet meer gecontroleerd zouden worden, zou dat een vrijgeleide betekenen voor bewapende terroristen. De bloedige aanslagen op toeristenhotels in Sharm El-Sheikh en de Sinaï liggen nog vers in het geheugen.

Kan de nieuwe president van de Verenigde Staten iets doen om de crisis in het Midden-Oosten te ontmijnen? Wat verwacht u van Barack Obama?

BUTROS GHALI: Ik vermoed dat Obama zijn handen vol zal hebben met de finan-ciële en economische wereldcrisis. En dan moeten er nog brandjes geblust worden in Somalië, Oost-Congo, India, Pakistan en de Kaukasus.

Het Arabisch-Israëlische conflict is voor de Amerikanen geen prioriteit?

BUTROS GHALI: Sinds mijn ambtsperiode als secretaris-generaal van de Verenigde Naties is er in de VS niet zoveel veranderd. De Amerikaanse publieke opinie is niet echt geïnteresseerd in de Arabische wereld, en de druk van de Joodse lobby is nog altijd even sterk. Het is helaas zo dat alleen Washington invloed heeft op Israël. Maar ik verwacht niet dat de Amerikanen de komende drie, vier jaar een initiatief zullen nemen om het vredesproces weer vlot te trekken. En op de Europeanen durf ik al helemaal niet te hopen.

Wat verwacht u voor 2009?

BUTROS GHALI: Ik voorzie in het Midden-Oosten alleen maar een verslechtering van de situatie. In de Arabische wereld zullen de religieuze extremisten meer aanhang krijgen – de helft van de bevolking bestaat er uit licht ontvlambare tieners – en ook in Israël winnen de extremisten die het gebruik van geweld propageren veld. Alles-of-nietspolitici zullen tot helden worden uitgeroepen, maar ook zij zullen geen einde kunnen maken aan de misère van de gewone mensen. Het is geen vrolijk toekomstbeeld, dat weet ik. Maar ik vrees dat ik de komst van een betere wereld niet meer zal mogen meemaken.

© Der Spiegel

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content