Frankrijk, Duitsland en Italië verplichten een aantal basisvaccinaties bij kinderen. In België is enkel de poliovaccinatie verplicht. En daar zijn redenen voor.
Om uit de coronapandemie te geraken is alle hoop gevestigd op de coronavaccins en moeten we minstens 70% van de bevolking gevaccineerd krijgen. Terwijl zeer veel energie gaat naar het bestrijden van vaccinatietwijfel, kiest België ervoor om de coronavaccinatie niet te verplichten. De redenen daarvoor leggen we uit aan de hand van de opmars van mazelen. Die stond in de schijnwerpers voor de coronapandemie uitbrak. De mazelen verspreiden zich als een lopend vuurtje doorheen Europa. In 2018 waren er zo’n 80.000 gevallen in 53 landen, in april 2019 stond de teller al op 40.000. België behoort tot de landen met het hoogste vaccinatiepercentage, maar door te reizen steekt de infectie ook in België de kop op. De impact wordt onderschat: 1 op de 3 mazelenpatiënten belandt in het ziekenhuis met ernstige koorts of een longontsteking, en 1 op de 1.000 overlijdt. In diverse westerse landen werd de mazelenvaccinatie verplicht om de epidemie te stoppen.
Triggers
Er zijn 3 triggers die sommige landen ertoe aanzetten over te gaan tot een wettelijke verplichting van mazelenvaccinatie en bij uitbreiding van andere basisvaccinaties: falende vaccinatiecampagnes die ouders moeten motiveren hun kinderen te laten inenten; toegenomen bezorgdheid over de volksgezondheid bij een opstoot van mazelen; en de ervaring dat verplichte vaccinatie kan leiden tot het (bijna) uitroeien van infecties, zoals bij polio. De landen (Frankrijk, Italië, Duitsland) die overschakelden op verplichte mazelenvaccinatie deden dat als tijdelijke maatregel om de dekkingsgraad te verhogen, als strohalm in de oprukkende mazelenepidemie. De verplichting werpt haar vruchten af, want in de landen is de immuniteit bij zuigelingen gestegen. Al werden, naast de verplichting, ook andere maatregelen getroffen, zoals een website van de overheid en communicatie-inspanningen.
Bezwaren
Ons land koos ervoor vaccinatie niet te verplichten. Los van de vraag hoe zo’n verplichting moet worden ingevoerd, zijn er (ethische) bezwaren. Geen enkel vaccin is 100% veilig. Zelfs al zijn ernstige nevenwerkingen extreem zeldzaam, toch moet een overheid die vaccinatie verplicht daarvoor een vangnet voorzien. Ook de medische aanwijzingen moeten duidelijk zijn: niet iedereen kan zomaar gevaccineerd worden. Een ander probleem zijn kwetsbare groepen, bijvoorbeeld migranten, die minder makkelijk toegang vinden tot vaccinatieprogramma’s. Als hun niet-gevaccineerde kinderen worden uitgesloten uit de kinderopvang of op school, worden de problemen nog groter. Ten slotte zijn er aanwijzingen dat verplichte vaccinatie sluimerende twijfels over vaccinatie of antivaccinatiegevoelens net kan aanwakkeren. Mensen kunnen ook de indruk krijgen dat verplichte vaccins belangrijker zijn dan niet-verplichte, waardoor ze misschien slordiger gaan omspringen met die laatste.
