De komst van Windows 98 veroorzaakt tumult. Dat heeft evenveel te maken met het proces tegen Microsoft als met het product zelf.

Coca-Cola vraag je toch ook niet om in elk pak van zes een blikje Pepsi bij te voegen. Aldus Microsoft-topman Bill Gates in een reactie op de beschuldigingen van concurrentievervalsing aan het adres van zijn softwarebedrijf. De hele heisa draait rond het nieuwe besturingsprogramma Windows 98 (de langverwachte opvolger van versie 95) waarin het eigen Internetbladerprogramma Explorer zit geïntegreerd. Volgens de Amerikaanse minister van Justitie Janet Reno misbruikt Microsoft zijn dominante positie op de markt van besturingssystemen om Explorer op te dringen aan de pc-consument en zo de concurrentie – zijnde Netscape – weg te duwen. Twintig Amerikaanse deelstaten onderschrijven die klacht. Tot 28 juli heeft Gates de tijd om zijn verweer voor te bereiden, op 8 september volgt de eerste rechtszitting.

Dat alles verhindert niet dat Windows 98 gewoon op de geplande datum wordt uitgebracht: 25 juni. Dat wil zeggen: vanaf die dag is het pakket in de winkel te koop (de richtprijs bedraagt 4999 frank) én zit het besturingssysteem in pc’s die worden verkocht. Een grappig neveneffect van de juridische heisa rond het product is overigens dat het aantal voorbestellingen in de winkels veel hoger ligt dan Microsoft had vooropgesteld. Alle publiciteit is goede publiciteit, blijkt weer. Een uitspraak in de rechtszaak moet overigens niet snel worden verwacht, want vergelijkbare processen uit het verleden sleepten een eeuwigheid aan. Een voorbeeld: IBM won in ’82 een antitrustzaak die al liep sinds ’69.

“De Amerikaanse overheid laat zich in deze zaak meeslepen door de anti-Microsoftlobby”, meent Robert Fransen, product manager voor Windows 98 in de Benelux. Een standpunt waar zeker wat voor te zeggen valt. Een aantal grote bedrijven wil Microsoft een kopje kleiner maken, of tenminste wat bescheidenheid bijbrengen, dat is geen geheim. Onder hen Sun Microsystems, dat met Gates in aanvaring kwam omwille van het Java-programma van Sun. Maar natuurlijk ook Netscape, dat met zijn browser (bladerprogramma) Navigator in directe concurrentie staat met Microsoft. En nu ook toplui van Hewlett-Packard en Gateway, die menen dat ze worden gechanteerd door de softwarereus.

Bill Gates is geen heilige. De uitbouw van zijn mega-imperium heeft soms echt wel iets van een veroveringstocht. Daar staat echter tegenover dat precies dankzij de komst van de Explorer, concurrent Netscape zijn Navigator gratis begon te verspreiden. Goed voor de gebruiker. Zonder Microsoft had Netscape nu een monopoliepositie, zo simpel is het en daar moet niet flauw over worden gedaan. Microsoft juicht de concurrentie overigens toe. Daar is het natuurlijk wel het moment voor. “De concurrentie heeft voor een enorme verbetering van de kwaliteit van de browser gezorgd. De functionaliteiten zijn uitgebreid, e-mail is beter geworden. Er wordt voortdurend aan technologieën gewerkt om de ander een stapje voor te kunnen zijn. De consument vaart daar alleen maar wel bij”, aldus opnieuw Robert Fransen.

BILL GATES IS EEN POPULAIR MAN

De consument hoor je niet klagen. Begrijpelijk ook wel, want Microsoft maakt gewoon goede software, die het computergebruik de jongste jaren flink heeft vereenvoudigd. Zonder een al te hoge kostprijs aan te rekenen. En de Coca-Colavergelijking van Gates houdt natuurlijk wel steek. Het kan toch niet dat je verplicht wordt je directe concurrent een duwtje in de rug te geven. Bovendien: Bill Gates mag dan vele vijanden hebben, hij is een selfmade man en scoort daardoor goed in de populariteitspolls. Factoren die het proces tegen hem ongetwijfeld nog moeilijker maken. Fransen: “Een aantal individuen en bedrijven doet er alles aan om ons in een kwaad daglicht te stellen. Als ze ons niet de baas kunnen via de eerlijke weg, door betere producten op de markt te brengen, dan proberen ze het op andere manieren. Gelukkig zijn er ook veel zakenpartners die hebben aangedrongen om Windows 98 niet tegen te houden. Omdat Windows 98 het beste uit de pc haalt. De hardware-industrie heeft de jongste jaren niet stilgezeten en wil graag een nieuw besturingssysteem waarmee alle applicaties makkelijker kunnen worden aangesloten en gebruikt.” Met andere woorden: pc- en andere hardwarefabrikanten zijn min of meer afhankelijk van Microsoft. Net zoals Microsoft afhankelijk is van hen, dit maar voor de goede orde. En concurrentievervalsing? Natuurlijk is de integratie van de Internet Explorer in Windows 98 een bijzonder slechte zaak voor Netscape. Aan de andere kant: het groeiende belang en gebruik van het Internet maakt de samensmelting van browser en operating system bijna een evidentie. Niet eenvoudig om die twee argumenten tegen elkaar af te wegen.

Drie eisen stelt het openbaar ministerie. Eén: Microsoft mag pc-fabrikanten niet dwingen om Internet Explorer te installeren als ze Windows op de harde schijf zetten. Twee: het bedrijf moet pc-fabrikanten de mogelijkheid geven om het opstartscherm van Windows te wijzigen. Drie: het mag geen deals meer sluiten met pc-bouwers en Internetaanbieders waarbij de Explorer als pasmunt dient.

ROBERT FRANSEN: De eerste klacht is niet geheel terecht, want hardwareleveranciers mogen Windows 95 uitleveren met Netscape of met andere software. Ook in Windows 98 kan men nog steeds kiezen voor Netscape. Kijk, men denkt nog steeds dat we onze browser meeleveren, maar dat is niet zo. Hij maakt gewoon integraal deel uit van het besturingssysteem. Netscape kan er nog altijd extra bij. De tweede klacht vind ik nogal vreemd. Als je een product koopt waarvan een onderdeel van Microsoft komt, hebben we toch het recht om te melden dat dat ons product is. Waarom moet de naam Microsoft weg? De derde klacht… Ja, we hebben in het verleden marketingovereenkomsten gesloten waarbij geen geld tussen de partners schoof maar wel software. In de zin van: als jullie onze producten promoten, promoten wij die van jullie. Een heel gangbare procedure. Nou ja, als dat niet mag, zullen we het niet meer doen.

Draait het hele geschil om een artificiële discussie?

FRANSEN: Het is een discussie die gevoerd wordt door juristen. Mensen die niet zien welke technologische innovaties wij doorvoeren. En die niet zien hoe de wereld evolueert, namelijk naar Internetstandaarden. De integratie van een browser in een operating system is eigenlijk een logische stap. Vroeger, met Windows 3.1, werd het makkelijk om van het diskettestation te kopiëren naar de cd-rom. Er waren geen moeilijke commando’s meer voor nodig. Met Windows 95 maakten we de netwerkomgeving vlot toegankelijk. Met Windows 98 betrekken we het Internet bij de hele zaak. Eén user-interface om informatie van de harde schijf, het netwerk én het Internet te halen.

Het besturingssysteem heeft allerlei Internetprotocollen in zich. Een optie op de toekomst. Het beheer van computers zal straks via de browser gebeuren, de volgende generatie applicaties van Microsoft zal zwaar leunen op de Internetstandaard HTML. Als men informatie-cd’s krijgt aangeleverd, zijn die vaak opgemaakt in HTML. Internet is een feit, daar kunnen we niet meer omheen, dus moeten we het ook een plaats geven in de besturing. Het lijkt nu alsof we in ons operating system een browser meeleveren, maar dat is niet waar, hij maakt er integraal deel van uit, zit er diep in geïntegreerd. Los daarvan: alle ogen zijn nu gericht op de Explorer, terwijl het systeem veel meer inhoudt. Windows 98 verbetert de prestaties en de betrouwbaarheid, vereenvoudigt de navigatie en de helpfuncties, ondersteunt een nieuwe reeks hardwareproducten en biedt nieuwe mogelijkheden op het vlak van entertainment.

Met de integratie van een browser gaan jullie er alvast van uit dat de consument van plan is om een Internetaansluiting te nemen.

FRANSEN: We evolueren met zijn allen naar een web lifestyle, zeker weten. Het Internet wordt een onderdeel van ons dagelijks leven. Informatie zoeken, met vrienden communiceren, kaartjes kopen voor een concert: dat zal binnenkort allemaal via het Net gaan. Zeker omdat de toegang tot het medium nog goedkoper wordt.

Vreemd eigenlijk dat Microsoft zo laat tot dat besef gekomen is. Tot voor kort dachten jullie dat het Internet een modegril was, een fenomeen van voorbijgaande aard.

FRANSEN: Ja, we zagen Internet vooral als een medium voor technische omgevingen en voor universiteiten. Maar het gebruik ervan nam zo’n vlucht, dat we in december ’95 besloten om de Windowsomgeving te bouwen naar de Internetstandaarden. Op dit moment werken we aan manieren om de Internettechnologie nog vooruit te stuwen. Met de bedoeling een rijkere inhoud van het Net te kunnen halen. Aanvankelijk bestond de informatie op het Web alleen uit tekst, daarna kwamen er plaatjes bij, nog later doken bewegende beelden en videoclips op. Het doorsturen van steeds grotere informatiebrokken zorgt echter voor vertragingen van het systeem. Dankzij Dynamic HTML van Microsoft is het nu mogelijk dat probleem te omzeilen. Uitgebreide animaties zoals grafieken kunnen worden doorgestuurd zonder dat het kiekje zelf de reis moet maken. Concreet: in de plaats van de grafiek wordt alleen een reeks parameters doorgestuurd, op basis waarvan jouw pc de tekening genereert. Dat vergt veel minder informatiedoorstroom en gaat dus sneller.

Wat verandert Windows 98 nu voor de modale thuisgebruiker?

FRANSEN: De bediening is niet wezenlijk veranderd. Wie met Windows 95 werkt, kan meteen aan de slag met versie 98 en moet niet eerst de handleiding uit zijn hoofd leren. Of de gebruiker een Internetaansluiting heeft of niet, maakt niet zoveel uit. Hij is in ieder geval klààr om op het web te stappen. Bij vragen en problemen kan hij ook rekenen op een betere hulpverlening. Die gestuurd wordt vanuit het systeem zelf. Daarnaast maakt Windows 98 meer schijfruimte vrij en kunnen applicaties zo’n dertig procent sneller starten. Nieuwe software verhoogt de realiteitswaarde van games. De multimonitoroptie laat toe om verschillende schermen te installeren of om het scherm te splitsen. De ondersteuning van de Universal Serial Bus maakt dat je makkelijk allerlei randapparatuur kan aansluiten: scanners, camera’s, joysticks, printers, noem maar op. Allemaal zonder moeilijke installatieprocedures. Windows 95 beloofde plug & play: je stopt een nieuwe kaart in je pc, Windows herkent en configureert die kaart. Windows 98 belooft hot plug & play: je prikt een toestel in de pc, dat toestel wordt meteen herkend en je kan aan de slag, zelfs zonder dat je de kast van je pc moet openen. Het gebruiksgemak verhoogt sterk. Waardoor mensen ook zullen worden gestimuleerd om randapparatuur te kopen.

Mensen die enkel aan tekstverwerking doen of vooral met één bepaalde toepassing werken, zitten ondertussen met een hoop prachtige software waar ze absoluut niets aan hebben en die veel plaats inneemt.

FRANSEN: Ja en neen. Als je alleen aan tekstverwerking doet, dan zorgt Windows 98 ervoor dat de tekstverwerker sneller start en dat je meer ruimte op je harde schijf krijgt. De werking van specifieke applicaties wordt via het besturingssysteem geoptimaliseerd. Die voordelen wegen zeker op tegen de extra plaats die de software inneemt. En je weet nooit wat je straks wil doen. Wie zijn pc-activiteiten wil uitbreiden, kan dat nu zonder probleem.

De persoonlijke informatievoorziening krijgt veel aandacht van Microsoft. Wat houdt die voorziening precies in?

FRANSEN: Je kan je computer zo installeren, dat iedereen in het gezin hem kan gebruiken. Voor elke persoon kunnen andere instellingen worden gekozen, op maat gesneden. Als kinderen op het Internet gaan, kan je ze – en dit sinds Internet Explorer 3.0 – via een bepaalde functie behoeden voor gevoelige sites, met geweld erop of porno. Bepaalde onderwerpen kan je blokkeren. En dat gebeurt dan ook heel nauwkeurig. Zodat kinderen alleen terechtkunnen bij Sesamstraat en Disney, als je dat wil. En bij Microsoft.

Persoonlijke informatievoorziening bestaat ook uit uitgebreide doorzoekfuncties als AutoComplete. Als je ooit één keer een site bezocht hebt, hoef je bij een volgende bezoek enkel de eerste of eerste twee letters van het adres in te tikken en vult de pc zelf aan. Ben je het adres vergeten van een leuke site die je vorige week bezocht hebt, kan je dat gaan opzoeken in een lijst die alle bezochte adressen opslaat.

Allemaal fantastisch, maar we stellen vast dat de groei van het Internet stilaan afneemt.

FRANSEN: Dat is heel normaal. Als de exponentiële groei van de laatste jaren zich zou hebben verdergezet, zou tegen het jaar 2000 de hele wereld op het Net zitten, inclusief alle mensen in de ontwikkelingslanden. De groei is er nog steeds, hoor, en zal wellicht dankzij Windows 98 weer wat versterken. Maar we moeten geen gekke dingen verwachten.

Zullen veel mensen niet reageren, van: laat ik nog maar even wachten met het installeren van Windows 98, wie weet welke onaangename verrassingen me te wachten staan.

FRANSEN: Ja, die houding nemen veel mensen aan: laat ik maar wachten op een betere 1.1 versie. Nou, er is geen reden tot ongerustheid. In een bèta-versie (een voorlopige “ruwe” versie) is Windows 98 door meer dan een half miljoen mensen getest. Vijftienduizend mensen in de Benelux. Het systeem is op dagelijkse basis gebruikt op meer dan 1400 pc’s en op 850 printerdrivers, 1250 beeldschermkaarten en 350 netwerkkaarten getest.

En toch crasht het systeem als uitgerekend Bill Gates een presentatie geeft voor een keure informaticaspecialisten in Amerika. Het zou me niet verwonderen als die blunder tot het ontslag van enkele werknemers heeft geleid.

FRANSEN:(gaat onverstoord verder) We hebben veel vooruitgang geboekt. Als er wat hapert, gaat de pc samen met de gebruiker op zoek naar de oorzaak en stelt hij een aantal mogelijke oplossingen voor. Windows 98 loopt een vragenlijst af, trouwens dezelfde vragenlijst die door de support-dienst van Microsoft wordt gebruikt. Een van onze wensen bij de ontwikkeling van Windows 98 was precies om die supportkosten terug te dringen. Dat is gelukt. Het product houdt zichzelf in orde, voert elke week een harddisk-controle uit, onderhoudt en versnelt de harde schijf. Allemaal verbeteringen ten opzichte van Windows 95.

Op onze updatesite kunnen 98-gebruikers bovendien de allerlaatste drivers oppikken. De pc controleert zelf of je de meest recente drivers hebt en vervangt, als je dat wil. Je hoeft enkel de juiste update aan te klikken en je pc begint het bestand te downloaden en te installeren. Al die voorzieningen maken van Windows 98 een heel stabiel systeem.

Stabieler dan Windows 95, valt te hopen, want dat systeem heeft de vervelende neiging om uit te vallen. Op het Internet vind je zelfs nieuwsgroepen die volledig gewijd zijn aan Windows 95-crashes.

FRANSEN: Die haperingen hangen een beetje samen met de complexiteit van het systeem. De combinatie van alle pc’s, netwerkkaarten, printerdrivers, en wat nog allemaal, maakt dat er al eens iets kan misgaan. Dat Windows NT die problemen nauwelijks kent, komt omdat dat systeem veel strengere veiligheidsnormen oplegt voor hardware.

Windows 98 is uitgerust met TV Viewer, dat van de pc een hypermoderne tv maakt.

FRANSEN: Alleen in Amerika. Daar kan men tijdens digitale tv-uitzendingen hele webpagina’s meesturen. Een televisiesignaal heeft 650 beeldlijnen, de bovenste en onderste 25 worden echter niet gebruikt voor beelden. Wel voor teletekst. Of nu dus voor Internetpakketjes. Als je naar een documentaire over zeehonden kijkt, kan je bijvoorbeeld informatie krijgen over de voeding van die dieren of de streken waar ze voorkomen. Als je op je pc een tv-ontvanger installeert, kan je ook de Wall Street Journal lezen op je computerscherm. Gratis. De krant haalt haar inkomsten wel via advertenties. Hier is zoiets nog niet mogelijk. Dat heeft te maken met het feit dat wij een ander soort tv-signaal gebruiken. De infrastructuur staat nog niet op punt. Nu, ook in Amerika staat het project nog in zijn kinderschoenen. Microsoft werkt samen met Dreamworks en Hollywoodproducers om webinhoud voor tv te verzorgen. Over enkele jaren zullen ook wij bediend worden.

De technologische evoluties volgen elkaar in hoog tempo op en vereisen een zekere technische kennis van de gebruiker. Aan de andere kant is er een grote vraag naar eenvoud van computergebruik. Twee tendensen die botsen.

FRANSEN: We erkennen dat probleem volledig. Alleen blijft het ontwikkelen van nieuwe technologieën noodzakelijk om de computer makkelijker in gebruik te maken. Besturingssystemen vormen een onderdeel van dat vereenvoudigingsproces. Zoals Windows 95 veel mensen over de streep trok, zo is ook Windows 98 weer wat eenvoudiger geworden. Kijk, het probleem is: wij hebben geleerd hoe we met een pc overweg moeten, maar de pc heeft niet geleerd hoe met ons overweg te gaan. De computer helpt ons niet genoeg. Daar wordt aan gewerkt. De computer wordt eenvoudiger, maar er is nog een lange weg te gaan. Microsoft onderzoekt de mogelijkheden van spraaktechnologie, in samenwerking met het Belgische Lernout & Hauspie. We werken aan systemen voor handschriftherkenning. We experimenteren zelfs met camera’s op de pc die gelaatsuitdrukkingen van de gebruiker bekijken en daaruit proberen af te leiden in welke gemoedstoestand hij of zij zich bevindt.

Nog even terug naar het begin: kaderleden van Microsoft zouden bezwarende vertrouwelijke informatie hebben doorgespeeld aan het ministerie van Justitie. Zo zou uit memo’s blijken dat Gates voordelen aanbiedt aan AT&T, American Online, Disney en CBS als ze Netscape laten vallen voor Explorer. Zeer leuk is de passage: “We moeten Windows 98 zo aanpassen dat ‘ze’ niet anders kunnen dan Explorer gebruiken.”

FRANSEN: Wat moet ik daarop zeggen? Kijk, als je groot bent, val je op. Een bedrijf als Microsoft staat voortdurend in de aandacht. We maken deel uit van het mediacircus en dan gebeuren dit soort dingen. Ik maak wel eens de vergelijking met een tv-ster, die niet meer rustig kan gaan winkelen omdat hij of zij voortdurend wordt lastiggevallen. Het hoort er allemaal bij. Er zijn zovele samenwerkingsverbanden tussen Microsoft en andere dienstenverleners, ik weet niet waar deze geruchten op slaan. Amerika heeft blijkbaar intriges nodig. Nou ja, het goede nieuws is: ze bezorgen ons veel gratis publiciteit.

De updatesite van Microsoft: http://www.microsoft.com/windowsupdate

Bart Vandormael

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content