Erectieverbeterende pillen zijn niet alleen een zegen voor mannen met erectiestoornissen. Heel veel dubieuze firma’s worden rijk met de verkoop van imitatiepillen via het internet.

De markt van erectiestimulerende middelen is ondertussen zo goed als verzadigd. Uroloog Benny Verheyden van het Universitair Ziekenhuis in Antwerpen: ‘Driekwart van de mannen met erectiestoornissen die hiervoor een PDE5-remmer – Viagra, Cialis of Levitra – gebruiken is tevreden; bij het overige kwart werken de pillen niet of onvoldoende. Soms werkt zo’n pil een tijdje en vermindert de werking na verloop van tijd. Dat is niet te wijten aan gewenning aan het product, maar aan de voortschrijding van de aandoening die aan de basis ligt van de erectieproblemen.’

Milde erectiestoornissen hebben veelal een relationele of psychogene oorzaak, terwijl achter matige en ernstige erectiestoornissen vaker een lichamelijk probleem schuilgaat. Hoe ouder men wordt, hoe groter de kans op erectieproblemen met een lichamelijke oorzaak, meestal als gevolg van slagaderverkalking of aantasting van de bloedsomloop door diabetes. De Italiaanse uroloog Montorsi ontdekte dat meer dan de helft van de mensen die gehospitaliseerd worden wegens een acuut hartprobleem, al een tijdlang kampten met erectiestoornissen. Benny Verheyden: ‘Erectiestoornissen zijn een alarmsignaal voor het hart: wie ermee te maken krijgt, doet er goed aan te denken aan een preventief hartonderzoek.’

Mannen met een hartkwaal, die een bypassoperatie ondergingen of een infarct hebben gehad, zijn vaak bang om PDE5-remmers te gebruiken. Volgens Verheyden is die vrees ongegrond: ‘De enigen die uit de boot vallen voor deze behandeling zijn mannen met instabiele hartkramp, waarvoor ze geneesmiddelen innemen op basis van nitroglycerine. Zij riskeren in combinatie met een PDE5-remmer een gevaarlijke bloeddrukdaling.’

Pilpiraterij op het net

In België mag alleen de apotheker pillen inkopen en verkopen. Maar er bestaat een lucratief parallel circuit waarin erectiestimulerende middelen aan de lopende band worden aangeprezen. Zowat iedereen zit in het ‘spam-circuit’. Benny Verheyden: ‘Het bestellen van Viagra en Viagra-achtige middelen via het internet is oliedom. Wie een degelijke counseling en lichamelijk onderzoek overslaat, mist de helft van het therapeutische effect. Bovendien zijn de meeste van deze middelen van zeer bedenkelijke kwaliteit, dat blijkt uit steekproeven van de Farmaceutische Inspectie. PDE5-remmers zijn makkelijk na te maken, maar zuiverheid en dosering zijn vaak niet in orde.’ Het is niet omdat een pilletje blauw is, dat het Viagra is. In sommige landen kun je in de supermarkt zelfs ‘herbal viagra’ vrij kopen. Je reinste onzin natuurlijk.’

Doelgroep zijn mannen met erectiestoornissen en drempelvrees. Maar ook gezonde mannen met een normale potentie die de pilletjes kopen om hun seksuele prestaties op te krikken, om al dan niet na een nachtje doorzakken, nog meerdere erecties na elkaar te kunnen hebben. Die laatste groep zijn de zogenaamde recreatieve gebruikers. Benny Verheyden: ‘Uit onderzoek blijkt dat hoge doses PDE5-remmers bijna geen effect hebben bij jonge, gezonde mannen met een normale potentie. Het enige wat gebeurt, is dat de periode tussen een orgasme en het opwekken van een nieuwe erectie ietwat verkort, een effect dat volledig tenietgedaan wordt door alcohol.’ De combinatie van hoge doses alcohol en erectiemiddelen kan bovendien een gevaarlijke bloeddrukdaling veroorzaken. ‘Wees gerust dat er ongevallen mee gebeuren in discotheken’, zegt Verheyden.

De recreatieve markt van erectiemiddelen is een parallelmarkt, waar de farmaceutische industrie in principe niets mee te maken heeft. Dat dit circuit zeer groot is en moeilijk te controleren, staat buiten kijf.

Testosteron: meer is beter?

Vanaf de leeftijd van 30 tot 40 jaar begint de productie van het mannelijke hormoon testosteron te dalen met ongeveer één procent per jaar. De effecten van die daling treden zeer geleidelijk op en zouden op oudere leeftijd bij sommige mannen leiden tot een afname van libido, spierkracht en spiermassa. Daarnaast zouden ze meer depressieve stemmingen vertonen en minder energie hebben. De periode waarin deze verschijnselen optreden wordt ook weleens de ‘andropauze’ of ‘penopauze’ genoemd, verwijzend naar de menopauze bij vrouwen. Toch gaat die vergelijking niet op. Bij de vrouw valt de productie van het vrouwelijke hormoon oestrogeen in enkele jaren nagenoeg volledig stil, jaren die gepaard gaan met typische overgangsklachten. Bij mannen neemt de productie van testosteron veel geleidelijker af en blijft de afname beperkt. Geschat wordt dat slechts bij zo’n 10 tot 20 procent van de mannen ouder dan 60 jaar er sprake is van een significante reductie van het mannelijke hormoon. De betekenis daarvan is tot op heden niet duidelijk. Om een beter zicht te krijgen op de invloed van veranderende hormoonspiegels op de gezondheid van ouder wordende mannen, loopt momenteel een internationale studie, de European Aging Male Study (EMAS), gesponsord door de Europese Commissie. Acht Europese landen, waaronder België, zijn erbij betrokken. In totaal nemen 3200 mannen tussen 40 en 80 jaar aan het onderzoek deel. De resultaten van dit onderzoek zijn nog niet bekend en worden in de komende jaren verwacht.

Toch wordt testosteron ondertussen al volop aan de man gebracht. Met wat extra testosteron zouden mannen zich weer jong, fris en krachtig voelen.

Benny Verheyden staat zeer weigerachtig tegenover de testosteronhype waarbij mannen met een normale concentratie aan mannelijk hormoon het middel smeren met de bedoeling meer spier- en botmassa te kweken en hun mannelijkheid op te krikken. Verheyden: ‘Testosterongel is bestemd voor mannen met een aangetoond tekort aan het hormoon.’ Toch voelen nogal wat mannelijke gebruikers zich superman met de gel. ‘Begrijpelijk. Mannen met een overigens normale testosteronspiegel voelen zich kiplekker met wat extra hormoon. Maar, hun eigen testosteronaanmaak vermindert hoe langer hoe meer, zodat hun lichaam verhangen raakt aan het product.’ Wanneer de lichaamseigen testosteronproductie helemaal dreigt stil te vallen, moet men wel afbouwen en dan beginnen de problemen: zeer sombere stemmingen tot zelfmoordneigingen en een verminderde potentie. En bij voorheen grote gebruikers verschrompelen de teelballen.

Marleen Finoulst

De combinatie van hoge doses alcohol en erectiemiddelen kan een gevaarlijke bloeddrukdaling veroorzaken.