Kenneth B. Mehlman is de nieuwe voorzitter van de Amerikaanse Republikeinen. Vragende partij voor zijn benoeming was George W. Bush, op wie meer dan ooit alle schijnwerpers gericht zijn.
Washington vierde feest vorige week. De eedaflegging van George W. Bush was het zwaarbeveiligde hoogtepunt van een vierdaagse happening – ’ter ere van de vrijheid en van onze soldaten’, aldus de zichzelf opvolgende president. Naast het overaanbod aan bals voor de gulle schenkers aan de partijkas, stonden er gedurende de hele week recepties, misvieringen en seminaries op de agenda, allemaal ter ere van de nieuwe president.
In de schaduw van die festiviteiten werd Ken Mehlman benoemd tot nieuwe voorzitter van het Republican National Committee (RNC). De 37-jarige advocaat uit Baltimore volgt Ed Gillespie op, die na een succesvolle passage aan het hoofd van de Republikeinse partij terugkeert naar zijn privé-onderneming. Mehlman is een trouwe partijsoldaat die zijn eerste folders al uitdeelde tijdens Ronald Reagans presidentiële campagne van 1980. Enkele jaren na zijn rechtenstudies aan het Franklin and Marshall College en aan de universiteit van Harvard ging Mehlman ook professioneel aan de slag voor de Republikeinen. Eerst als campagneleider van de Texaanse volksvertegenwoordigster Kay Granger, later als haar politieke medewerker. In 2000 coördineerde hij mee Bush’ verkiezingscampagne op het terrein en sindsdien is hij zowat de rechterhand van Karl Rove, de man die algemeen wordt gezien als de belangrijkste strateeg op het Witte Huis.
Het was aan Roves zijde dat Mehlman in juni 2002 een eerste keer de nationale pers haalde, toen een computerdiskette werd gevonden in Lafayette Park, recht tegenover het Witte Huis. De opgeslagen PowerPointvoorstellingen bevatten het strategisch plan van Rove en Mehlman voor de toekomstige verkiezingsveldslagen en waren kort daarna terug te vinden op elke zichzelf respecterende Democratische weblog.
Nieuwe doelgroepen
Mehlman had in 2004 als campagneleider een belangrijk aandeel in de herverkiezing van Bush en wordt daar nu voor beloond met het leiderschap van zijn partij. Hij treft de Grand Old Party op een van haar hoogtepunten van de voorbije honderd jaar. Bush zelf zit deze keer zelfverzekerder in het zadel dan na zijn twijfelachtige overwinning in 2000, en de Republikeinen beschikken in het Congres én in de Senaat over een meerderheid. 2006 wordt evenwel ook een belangrijk verkiezingsjaar en dat kan ertoe leiden dat de volksvertegenwoordigers en senatoren minder geneigd zullen zijn om in het partijgareel te blijven. Bovendien wordt er zowel aan Democratische als aan Republikeinse zijde nu al druk gespeculeerd over wie in 2008 naar het hoogste Amerikaanse ambt zal dingen. In tegenstelling tot wat de laatste decennia doorgaans het geval was, ligt de strijd aan beide kanten nog helemaal open.
Dat neemt niet weg dat de herverkiezing van Bush zijn partij duidelijk goed heeft gedaan. ‘Onze achterban van vrijwilligers en geregistreerde kiezers is de voorbije maanden enorm uitgebreid’, mocht Mehlman in zijn maidenspeech voor het RNC trots aankondigen. Daar liet de nieuwe voorzitter ook weinig twijfel bestaan over zijn politieke idee-en. Die zijn een exacte kopie van het gedachtegoed van de president en zijn entourage. In de eerste dagen na zijn benoeming maakte Mehlman dat meteen duidelijk toen hij een plechtigheid op de agenda zette om de deelnemers aan een mars tegen abortus te bedanken. Dat leverde hem en vice-voorzitster Jo Ann Davidson felle kritiek op vanwege Republicans for Choice, een drukgroep die eiste dat Mehlman de belangen van de hele partij zou verdedigen, en niet alleen die van de anti-abortuslobby. Davidson, die zelf deel uitmaakt van Republicans for Choice, heeft de conservatieve Republikeinen al gerustgesteld dat ze voortaan ‘wat politiek betreft, dezelfde ideeën zal verdedigen als die van de president’.
Toch beperkt de taak van Mehlman zich voornamelijk tot het leiden van de partij en zal hij zich weinig inlaten met de besluitvorming. De politieke agenda van Bush ziet hij voornamelijk als een hefboom om de partij uit te breiden. Mehlman wil nieuwe doelgroepen aansnijden, kiezers registreren en vrijwilligers motiveren. Wat dat betreft, komt zijn verleden als doorgewinterde campagneleider goed van pas. Elk debat op ethisch, juridisch of sociaal vlak biedt volgens Mehlman een kans om nieuwe gezichten aan te trekken.
Meteen kijkt de kersverse Republikeinse leider vooruit naar de volgende verkiezingen. ‘Vergeet niet’, waarschuwde hij zijn medestanders, ‘dat het succes van Bush in 2004 voor een deel te danken is aan de voorbereidingen die we al troffen in 2001.’
Vrijheid
Als echte leider van de Republikeinen was George W. Bush tijdens zijn inaugurale week voor een keer niet de lonesome cowboy, waarvoor hij zich doorgaans uitgeeft. De Texaan liet zich de feestelijkheden welgevallen en genoot van de godenstatus die zijn vurigste aanhangers hem aanmaten. Dat het protest tegen het ‘dikkenekkenfeest’ met een kostenplaatje van 40 miljoen dollar ook uit de eigen rangen kwam, deerde hem niet. Bush beschouwde de eedaflegging als een unieke mogelijkheid om het land eindelijk te verzoenen, iets waar hij sinds de verkiezingsdag begin november nog steeds niet in geslaagd is.
Volgens een enquête van CBS en The New York Times, waarvan de resultaten net voor de eedaflegging bekend raakten, kan Bush momenteel minder dan de helft van de Amerikanen bekoren. Een bijzonder lage score in vergelijking met de steun die Bill Clinton en Ronald Reagan genoten bij de aanvang van hun tweede ambtstermijn. Dat hindert de huidige president niet om met een bijzonder ambitieuze agenda van start te gaan. Binnen zijn regering worden over het algemeen weinig spanningen verwacht, aangezien alle belangrijke nieuwe ministers mensen zijn waarmee Bush in het verleden een goede professionele of persoonlijke band heeft uitgebouwd.
Na het opstappen van Colin Powell op Buitenlandse Zaken volgt de rest van de wereld met argusogen het doen en laten van Condoleezza Rice, in de vorige regering bevoegd voor Nationale Veiligheid. Rice lichtte al een tip van de sluier tijdens haar ondervragingen in de Senaatscommissie Buitenlandse Zaken. Na de ‘schurkenstaten’ en de ‘as van het kwaad’, staan de als gevaarlijk beschouwde buitenlandse regimes voortaan in het Amerikaanse lexicon genoteerd als ‘voorposten van de tirannie’. Nieuwkomers op dat lijstje zijn Zimbabwe, Wit-Rusland en eeuwige vijand Cuba, maar vooral met Iran is het de regering-Bush menens.
De uitgelekte berichten als zouden er al geheime VS-commando’s in Iran actief zijn, werden dan wel ten stelligste ontkend, zowel Bush als zijn vice-president Dick Cheney geven aan dat een militaire aanval op Iran zeker tot de mogelijkheden behoort. Hoogstwaarschijnlijk moeten die uitlatingen eerder gezien worden als een extra waarschuwing aan het adres van Iran om het land te doen afzien van zijn nucleair programma. Met nog elke dag Amerikaanse soldaten die sneuvelen in buurland Irak, lijkt het weinig waarschijnlijk dat Bush zich snel op een nieuw oorlogspad zal begeven. Drievierde van de ondervraagden in de bovengenoemde enquête zei niet te geloven dat Bush een plan heeft om voor 2009, wanneer zijn tweede ambtsperiode afloopt, de Amerikaanse troepen terug te halen uit Irak.
De sleutel tot een rechtvaardige samenleving, zowel binnen als buiten de grenzen van de Verenigde Staten, is volgens Bush niets anders dan ‘vrijheid’, een woord dat hem sinds zijn herverkiezing in de mond bestorven ligt. Met een aan messianisme grenzende overtuiging heeft de Amerikaanse president zich voorgenomen om overal ter wereld democratie en vrijheid te brengen. Al zal hij dringende en moeilijke binnenlandse kwesties zoals de hervorming van de sociale zekerheid daardoor niet uit het oog mogen verliezen.
Hannes Cattebeke
Bush vangt zijn tweede ambtstermijn aan met een bijzonder ambitieuze agenda.
