De film ‘Der Untergang’ evoceert de laatste dagen van de Führer.
Geen gebouw uit de nazi-tijd heeft zo veel belangstelling genoten als de bunker van de Führer in Berlijn, waarin Adolf Hitler zijn laatste dagen doorbracht. Hier organiseerden zijn handlangers orgieën. Het echtpaar Goebbels bracht er zijn kinderen om. Hier trouwde de dictator negen dagen voor het einde van de oorlog met zijn geliefde Eva Braun, kort daarop beroofden beiden zich van het leven. De eerste bunkertoeristen waren de soldaten van de zegevierende geallieerde legers. Ook de Britse premier Winston Churchill daalde af in de betonnen kelder. In 1947 bliezen de Sovjets de constructie gedeeltelijk op. De DDR-leiding kuiste de resten in 1988 bijna volledig op. Voor zijn film over het einde van het Derde Rijk ( Der Untergang), die de komende maanden in de Belgische bios- copen komt, moest filmproducent en scenario- schrijver Bernd Eichinger Hitlers onderkomen helemaal nabouwen. De schaarser wordende historische getuigen zijn verbaasd hoe precies de reconstructie eruitziet.
Tientallen jaren al vinden de boeken over dat groezelige einde honderdduizenden kopers. Toen Hitlers secretaresse Traudl Junge twee jaar geleden haar herinneringen publiceerde en kort daarop publicist Joachim Fest een historische schets presenteerde over de laatste dagen van het Derde Rijk, kwamen beide boeken prompt op de Duitse bestsellerslijsten terecht. Een van de lezers was de Münchense filmproducent Bernd Eichinger, die al met De Naam van de Roos en Das Geisterhaus wereldsuccessen op z’n naam geschreven had. Voor de 55-jarige zoon van een Oostfrontsoldaat leverde de lectuur van beide boeken de ‘dramatische sleutel’ voor een stof die hem al langer bezighield. Met bijna 14 miljoen euro – het grootste budget voor een Duitse film sinds decennia – toog Eichinger aan het werk.
Nog voor Der Untergang in de Duitse bios- copen kwam, zorgde hij al voor furore. Met de middelen van een speelfilm – verschillende scènes zijn verzonnen, dialogen uit de duim gezogen – en een schitterende bezetting, kreeg Eichinger voor elkaar wat niemand voor hem kon: hij heeft het absurde drama in de betonkelder een reëel gezicht gegeven. Voor de jongere generaties blijft het meestal een raadsel hoe de schreeuwende, geaffecteerde Führer, die in de nieuwsjournaals van toen te zien is, mensen in zijn ban kreeg. Hitler-vertolker Bruno Ganz is als eerste acteur in staat om daar een zweem van over te brengen. Of zoals Fest, die Eichinger adviseerde, zegt: ‘Dat is echt Hitler – als men hem ziet, begint men te beven’.
© Der Spiegel
