Op Roland Garros strandde ze in een nu al legendarische finale op twee punten van haar eerste GrandûSlamtitel. Het kan niet lang meer duren voor ze zelf met de schotel of beker staat te zwaaien in Londen of Parijs, daar is iedereen van overtuigd. Maar Kim Clijsters laat zich niet gek maken: ‘Ik besef dat bevestigen volgend seizoen al moeilijk genoeg zal zijn.’
In 2001 is het leven van Kim Clijsters, net als in ’99 en 2000, opnieuw in een stroomversnelling geraakt. Voor het eerst mocht ze een onbeperkt aantal toernooien spelen en het resultaat is indrukwekkend. Clijsters begon aan het jaar op de achttiende plaats, ze tikte af op vijf. Op alle toernooien waaraan ze deelnam, was ze bij de reekshoofden en dat is een luxueuze uitgangspositie, want de zwaarste tegenstanders kun je pas ontmoeten in een later stadium van de competitie. In Melbourne Park bereikte Clijsters de achtste finales, op Wimbledon en Flushing Meadows zat ze in de kwartfinales. Op Roland Garros, waar de wereld met haar kennismaakte, strandde ze in een nu al legendarische finale (10/12 in de langste derde set in de geschiedenis van het toernooi) tegen Jennifer Capriati op twee punten van een eerste Grand-Slamtitel. Daar in Parijs beleefde Clijsters op 9 juni ongetwijfeld op het sportieve plan haar grootste voldoening, maar tegelijkertijd ook haar grootste ontgoocheling.
Ook in Den Bosch en Indian Wells geraakte ze in de finale met onder andere winst tegen Martina Hingis, toen nog op één op de wereldranglijst. Titels kwamen er vanaf de zomer, in Stanford waar ze voor het eerst het huidige nummer één van de rankings Lindsay Davenport versloeg, in Leipzig waar ze titelverdedigster was en in Luxemburg waar ze in 1999 haar allereerste WTA-tornooi won. Op de Masters in München was Davenport net te sterk in de halve finale. Een week later in Madrid volgde nog de succesvolle afsluiter van het jaar met de eerste Belgische winst ooit in de Fed Cup, het officieuze landenkampioenschap voor vrouwen. In haar erg sterke tweede seizoenhelft bewees Clijsters dat ze de top-tienplaats die ze in Parijs had afgedwongen wel degelijk waard was, en dat ze de maturiteit bezit om daar blijvend post te vatten. Clijsters vat het jaar kernachtig samen: ‘Parijs en de Fed Cup, maar ook mijn toernooizeges en de overwinningen tegen speelsters uit de top-10 zoals Hingis waren de hoogtepunten. Ik ben ook erg tevreden over mijn vooruitgang op het vlak van de regelmaat, zeker in het tweede gedeelte van het seizoen. We hebben daar erg hard op getraind en het is er ook uit gekomen.’
AAN ELKE TAFEL WELKOM
De 18-jarige Limburgse scoorde niet alleen sportief goed. Haar collega’s pikten Clijsters eerder dit jaar uit acht genomineerden als winnares van de Sportsmanship Award, een onderscheiding voor de meest sympathieke en fairste speelster uit het circuit. Speelsters vertellen dat Clijsters zelfs nu ze tot het selecte top-tienkringetje is opgeklommen in het spelersrestaurant aan elke tafel welkom is, dat ze bij haast iedereen fratsen kan uithalen omdat ze zo graag gezien is.
Er is geen domein waar Clijsters geen vooruitgang geboekt heeft. Coach Carl Maes: ‘Op het tactische vlak heeft ze een zekere rust gevonden in haar spel. Ze beseft dat niet elke bal een winner moet zijn. Kim speelt nu meer met het tempo, ze wacht meer haar kans af. Mentaal is Kim het voorbije jaar op en naast de baan een vrouw geworden. Vorig jaar was ze op de baan ook al vrij volwassen, maar af en toe niet constant genoeg, meer een puber. Nu is ze zich bewust van elke situatie waarin ze zich bevindt. Het probleem is wel dat het voor haar steeds moeilijker wordt om zichzelf te zijn. Een bezoekje aan de bioscoop, een restaurant, een keertje gewoon gaan winkelen is in België bijna onmogelijk geworden. Overal wordt ze aangeklampt. Ook in het buitenland wordt dat veel moeilijker. Maar ze blijft dus wel spontaan en gaat goed met de druk om. Een uur voor haar kwartfinale tegen Aranxta Sanchez op de Masters zat ze nog te dollen met het hondje van de Spaanse. Maar een uur later op de baan kan ze wel een vuist maken.’
Hoe hoger spelers op de wereldranglijst klimmen, hoe uitgebreider hun begeleiding vaak wordt. Nogal wat mannen, maar ook steeds vaker vrouwen, trekken de wereld rond met in hun spoor een psycholoog, een kinesist, een conditietrainer, een sparring partner, zelfs een voltijdse bespanner van de raketten. Niets van dat alles bij Kim Clijsters. Coach Carl Maes en geregeld vader Leo, af en toe ook moeder Els, trekken mee. ‘Dat volstaat’, zegt Leo Clijsters. ‘Kim heeft van jongs af genoeg weerbaarheid getoond om op het juiste pad te blijven. Ik heb vroeger als voetballer gezien dat bijvoorbeeld psychologen evenveel kwaad als goed kunnen doen. We hebben die nu zeker niet nodig. Niet dat ze zich niet aanbieden. Op het fysieke vlak volstaan regelmatige bezoekjes aan de dokter en de onderhoudsbeurten bij de kinesisten van het circuit.’
Die begeleiding is dus met uitzondering van de coach bijzonder familiegericht. Clijsters ‘profiteert’ uiteraard van haar relatie met Lleyton Hewitt. Hewitt is in de eerste plaats haar vriend, maar hij kent haar leefwereld van binnenuit. Hij kan drie weken zonder Kim omdat hij weet dat ze weg is voor haar ‘job’. Omgekeerd dus ook. Clijsters en Hewitt zijn ook, toeval of niet, tactisch complementair. Zij heeft onbewust waarschijnlijk wat opgestoken van de speelwijze van de Australiër die eerder het type counterpuncher is en niet hard slaat om hard te slaan, die zijn kans afwacht. Dat beredeneerde vinden we ook meer en meer bij Clijsters terug. Net zoals Hewitt misschien wel wat agressiever is gaan tennissen door vaak de wedstrijden van zijn vriendin te bekijken. De twee stimuleren mekaar allicht ook op het vlak van de resultaten die de voorbije jaren alleen maar beter werden.
En dan is er Leo Clijsters, de vader. Hij staat niet graag in de belangstelling, maar is wel omnipresent om de vrijheid en de belangen van zijn dochter te vrijwaren. Elke week is hij een paar dagen zo goed als voltijds bezig met het onderhouden en onderhandelen van contacten en contracten. Dagen met 60 à 70 telefoons over of voor Kim waren de voorbije maanden eerder regel dan uitzondering. Pa Clijsters behandelt vragen van scholen, kinderen, clubs of sponsors die iets van of met z’n dochter willen. Voor de pers is hij een grote boeman. Lange interviews met hem of haar zijn zo goed als onmogelijk geworden, want iedereen wil wel wat en de vrije tijd van dochter Kim is schaars, redeneert hij. Wekelijks krijgt Clijsters wel een handvol aanvragen van mensen of bedrijven die willen sponsoren. Maar wie te veel tijd van Kim vraagt, zelfs al biedt hij veel geld, krijgt het deksel op de neus. Voorlopig is het lijstje sponsors op één hand te tellen. Leo Clijsters: ‘We willen vrij zijn in onze beslissingen. Daarom ook dat Kim niet onder contract ligt bij een of ander managementbureau. We hebben goede contacten met bijvoorbeeld IMG en Octagon (twee internationale managementbureaus die de belangen van de meeste tennissers behartigen, nvdr.), soms brengen ze ook contracten voor ons aan waarvoor we een commissie betalen, maar onze onafhankelijkheid biedt ons het voordeel dat we niet hoeven aan te nemen wat ons niet zint. Ik probeer ervoor te zorgen dat Kim zoveel mogelijk zonder zorgen met haar tennis bezig kan zijn. Iemand als Anna Kournikova is eigenlijk het slachtoffer van haar verregaande verbintenissen met allerhande sponsors, waardoor ze te weinig met de sport bezig is. Kim is het voorbije jaar een pak volwassener geworden. Als ik met haar praat, neemt ze makkelijker standpunten in en motiveert ze haar beslissingen. Maar ze heeft geen behoefte om zakelijk alles te behartigen, dus daar ligt een rol voor mij.’
VADER EN DOCHTER
Coach Carl Maes spreekt van een sterke relatie tussen vader en dochter. Z’n eigen rol heeft hij zien veranderen. Voor de jonge tiener was hij een coach op meer dan alleen het tennisvlak, hij was ook deeltijds opvoeder, begeleider. ‘Nu ben ik stand-by’, weet hij. ‘Het grootste werk is de voorbije jaren geleverd. Nu zie ik dat het goed is. Ik merk ook steeds meer dat Kim heel veel van haar vader meegekregen heeft. Niet dat Leo haar psycholoog is, maar hij zorgt ervoor dat Kim zich gewoon goed voelt. Ze heeft graag dat hij erbij is, ’s morgens bij het ontbijt, op dode momenten. Ze hebben een band waar je geen tekening bij hoeft te maken. Je ziet veel vaders in het tennis die zo’n relatie niet aankunnen op het moment dat het succes er komt, die het zelf gaan opeisen. Bij Leo en Kim wordt die band gewoon intenser, soms wel ten koste van sponsors en pers omdat die geen vrije toegang tot Kim krijgen.’
In 1998, het jaar waarin ze haar eerste WTA-toernooien speelde, eindigde Kim Clijsters op plaats 409 van de wereldranglijst. In ’99 was ze opgeschoven naar nummer 47, in 2000 stopte ze op 18 en nu op 5. Veel hoger gaat dus niet meer. De plaatsen één tot en met vier zijn voor Lindsay Davenport, Jennifer Capriati, Martina Hingis en Venus Williams. Het viertal heeft nog een voorsprong van duizend punten en meer op Clijsters en die heb je niet meteen verzameld, weet ze: ‘Duizend punten is veel, maar ik zit niet veel te rekenen of ik die kloof snel kan dichten. Ik leef volgend jaar gewoon van de ene week in de andere, zonder mezelf te veel druk op te leggen. Ik besef dat bevestigen het komende seizoen al moeilijk genoeg zal zijn. Maar ik zal me wel voluit inzetten, want ik geniet nog volop van elke bal die ik sla.’
Dat genieten, de beleving is volgens Carl Maes in de toekomst erg belangrijk: ‘Je mag niet vergeten dat het al zes jaar steil opwaarts gaat. Ik denk dat we pas echt zullen zien hoe graag Kim speelt als ze stagneert of zelfs terugvalt. Dan zullen we ontdekken of ze de moed heeft om terug te komen of een bepaald niveau aan te houden. Nu is natuurlijk alles nog nieuw. Ik ga er wel van uit dat Kim nog vooruitgang kan boeken. Ze heeft enorm veel ervaring opgedaan op de belangrijke toernooien, is vooral in de tweede helft van het seizoen veel regelmatiger geworden en is niet gemakkelijk meer uit balans te krijgen. Tegenstanders hebben ook meer en meer respect voor haar gekregen, dat is bij de start van een wedstrijd al een pluspunt. Voorlopig denk ik dat alleen de twee zussen Williams sterker zijn. Technisch zijn ze niet zo onderlegd, maar fysiek zijn ze indrukwekkend. Normaal moeten zij één en twee op de ranglijst worden. Verder kan Kim wel iedereen aan, daar is ze zelf ook van overtuigd.’
En dat is ook de mening van een paar concurrentes. Op het podium van Roland Garros zei Jennifer Capriati dat het niet lang zou duren alvorens Kim zelf met zo’n toptrofee zou mogen pronken. Tegen haar tennis van de eerste set toen was volgens de Amerikaanse niemand opgewassen. Martina Hingis vertelde na haar nederlaag in het voorjaar in Indian Wells dat Clijsters nu wel erg snel bij de absolute top zou aansluiten. Lindsay Davenport rondt af: ‘Kim heeft ontzettend veel vooruitgang gemaakt. Ze heeft de moeilijke stap van 20 naar 5 erg vlot gezet. Op haar achttiende stond ze al op ’n paar punten van een overwinning in een Grand Slam, wie nog kan dat zeggen? Ze heeft regelmaat gekregen in de voorbije maanden, ze is atletisch en vastberaden, ze bouwt haar punten erg goed op ook. Kim is de komende jaren een vaste waarde in het kransje van de topspeelsters.’
Dirk Gerlo
‘Duizend punten is veel, maar ik zit niet te rekenen of ik die kloof snel kan dichten.’
Coach Maes: ‘Mentaal is Kim het voorbije jaar op en naast de baan een vrouw geworden.’
