Om de vijf jaar proberen de politiek, de directie en de concurrentie hun greep op de openbare omroep te verstevigen. Dit keer wil Patricia Ceysens de onderhandelingen over de nieuwe beheersovereenkomst zelfs vervroegen.

Wil de VRT een nieuw analoog of digitaal televisienet opstarten, dan moet de beheersovereenkomst met de Vlaamse regering eerst worden aangepast. Dan breken we de huidige overeenkomst toch gewoon open, dacht Vlaams parlementslid Patricia Ceysens (VLD). Vorige week hield ze er in de commissie Media, waar haar partij zich al maandenlang opvallend stil houdt, een pleidooi om vroegtijdig te beginnen met de onderhandelingen voor de nieuwe beheersovereenkomst, die normaal pas op 1 januari 2007 ingaat.

Mediabonzen en politici zijn al maandenlang intensief bezig om hun verlanglijstje voor die overeenkomst bekend te maken. Luidkeels eisen ze respectievelijk meer of minder geld voor de VRT, meer of minder netten en meer of minder boekhoudkundige transparantie. ‘De mediaoorlog escaleert’, aldus Ceysens. ‘Mediabonzen laten zich in de kranten heel scherp over hun concurrenten uit. Dat baart toch wel zorgen.’ Volgens Vlaams parlementslid Dany Vandenbossche (SP.A) is het heel logisch dat de conflicten tussen de openbare en de commerciële omroepen net nu worden opgedreven. ‘Ze hebben een scharniermoment gekozen om hun positie kenbaar te maken. Als we nu snel de beheersovereenkomst openbreken, zal dat echt geen grote pax media teweegbrengen.’

Wel ondertekende Vandenbossche samen met Ceysens en vertegenwoordigers van de andere meerderheidspartijen een motie waarin ze de Vlaamse regering vragen ‘om zo spoedig mogelijk een discussienota te bezorgen over de gevolgen voor de lopende beheersovereenkomst met de VRT van de verwachte digitale roll-out‘.

‘De huidige overeenkomst is op maat van een analoog medialandschap geschreven’, zegt Ceysens. ‘Telenet en Belgacom hebben aangekondigd dat ze in het najaar digitale televisie lanceren, en Mobistar komt straks met televisie via gsm. Nergens is vastgelegd hoe de VRT daarmee moet omgaan. Bovendien heeft die digitale toekomst grote gevolgen voor de commerciële omroepen, want straks zullen de kijkers de reclameblokken gewoon kunnen doen verdwijnen.’

Wat het volk wil

Ceysens’ wens om de nieuwe beheersovereenkomst sneller dan gepland te laten ingaan, wordt noch in haar eigen partij noch in de andere meerderheidspartijen op gejuich onthaald. ‘De huidige beheersovereenkomst blijft gewoon lopen tot eind 2006’, zegt Vlaams parlementslid Kris Van Dijck (N-VA). ‘Wij hebben alleen een motie ondertekend waarin we de minister een lijst vragen met de mogelijkheden en gevaren van de digitale evolutie. We moeten de komende tijd discussiëren over de rol die de openbare omroep te spelen heeft in een digitaal medialandschap. Al denk ik niet dat de interactieve digitale televisie eind dit jaar al op volle kracht van start zal gaan. De technieken alleen volstaan niet, het logistieke netwerk moet er ook klaar voor zijn. Als dat toch al over een paar maanden het geval is, dan is de huidige beheersovereenkomst bijzonder kortzichtig.’ Volgens Dany Vandenbossche is er ook in dat geval geen nood aan een nieuwe tekst. ‘Zelfs als de VRT een digitaal kanaal zou willen oprichten, kan een addendum volstaan’, zegt hij. In de praktijk heeft de VRT de Vlaamse regering nog niet eens gevraagd om een digitaal net te mogen opstarten.

‘De raad van bestuur wil in mei praten over de mogelijke gevolgen van de digitalisering’, zegt Guy Peeters, de voorzitter van de raad van bestuur van de VRT. ‘Ik hoop wel dat het parlement beseft dat de sleutel bij Belgacom en Telenet ligt. We moeten eerst hun timing en plannen kennen voor wij onze strategie kunnen bepalen. Ik zie geen enkele reden om de nieuwe beheersovereenkomst sneller in te voeren.’

Veel sneller dan gepland, kan ook niet. De komende maanden moet de Vlaamse Mediaraad ‘de bevolking’ raadplegen over wat zij van de VRT verwacht. Volgende maand wordt daartoe een website opgestart en zullen er advertenties in de media verschijnen. In het najaar begint Vlaams minister van Media Geert Bourgeois (N-VA), over wie wordt gefluisterd dat hij te veel twijfelt en te weinig knopen durft door te hakken, met de eigenlijke onderhandelingen. Tegen de zomer van 2006 zou de beheersovereenkomst dan klaar moeten zijn. ‘We zijn in elk geval niet van plan om de traditie voort te zetten dat de VRT met een voorstel komt dat we dan bespreken’, zegt Bourgeois’ woordvoerder Ben Weyts. ‘De minister is van plan om veel pro-actiever tewerk te gaan dan zijn voorgangers.’ En dat is nu net wat ze aan de Reyerslaan én in de Wetstraat zo zenuwachtig maakt.

Ann Peuteman