Als een staatsman werd Steve Stevaert vorige week uitgewuifd door de voltallige Wetstraatpers. Zijn luttele jaren in de Brusselse wandelgangen van de macht werden ruim in beeld gezet. Behalve zijn sappigste uitspraken en oneliners die in herinnering werden gebracht, waren er natuurlijk de obligate uitwuifinterviews. Het blikveld van de commentaarschrijvers raakte zelfs helemaal vertroebeld door de tranen die het naderende vertrek van de populaire SP.A-voorzitter naar zijn Limburgse thuishaven in hun ogen deed opwellen.
Het mediagedruis was uitstekend georchestreerd. De verrassing leek totaal. Ook al stond het bericht dat Stevaert de post van Limburgs gouverneur voor zichzelf reserveerde in januari al op de webstek van de nog altijd goed geïnformeerde Leo Delcroix.
In niet een van de afscheidsinterviews of commentaarstukken werden vragen gesteld bij de manier waarop Stevaert zich de gouverneurspost heeft toegeëigend. Opmerkelijk toch, omdat oplettende burgers wel eens de indruk kunnen krijgen dat hier sprake is van politieke zelfbediening.
Want hoe gaat de invulling van zo’n gouverneurspost in zijn werk? De (grote) politieke partijen maken daarover onderlinge afspraken. Naargelang hun politieke gewicht in de volksvertegenwoordiging hebben ze recht op een of meerdere gouverneursambten.
Eigenlijk hadden de provincies moeten worden afgeschaft na de laatste grote staatshervormingen. Het gewicht van het gouverneursambt is veeleer ceremonieel. Een gouverneur is een expert in het knippen van linten en het ontvangen van gasten van koninklijken bloede. De gouverneur zal ook meteen de lieslaarzen aanrijgen als rivieren buiten hun oevers treden en klagende villabewoners moeten worden gesust.
Bovendien, zo beweert Herman Balthazar, oud-gouverneur van Oost-Vlaanderen, moeten we ons niet te veel voorstellen van de financiële voordelen verbonden aan die functie. Een netto maandsalaris van amper 3750 euro. Zeg nu zelf. Al valt dat in werkelijkheid nog wel mee, want behalve het rijtuig met chauffeur mag de gouverneur zijn privé-woning tot ambtswoning laten verklaren. Wat hem nog eens een kleine onbelaste 2000 euro per maand kan opleveren. Het zijn kleinigheden die het leven aangenamer maken.
Zo’n gouverneurspost komt ook altijd van pas om een partijgenoot die wat te vaak naast een ministerportefeuille heeft gegrepen, te troosten. Een mooi voorbeeld is de recente benoeming van het verdienstelijke Vlaamse parlementslid André Denys, die door de VLD-top meermaals was gepasseerd voor een ministerpost, tot gouverneur van Oost-Vlaanderen.
Het is dus de partijvoorzitter die bepaalt wie als gouverneur zal zetelen – ook al is het officieel de deelregering die de gouverneur benoemt. Het Limburgse gouverneurschap voor de SP.A was een onderdeel van het Vlaamse regeerakkoord.
We mogen daarom aannemen dat Steve Stevaert zelf naar de Vlaamse minister-president Yves Leterme heeft gebeld om te melden dat hij – Stevaert dus – na rijp beraad, besloten had zelf de functie op te nemen.
De gouverneurspost is trouwens maar een deel van de uitstapregeling die Steve Stevaert voor zichzelf heeft bedongen. De meeste Wetstraatbewoners weten – en dat maakt de mediastilte daarover zo opmerkelijk – dat de nieuwe gouverneur van Limburg begin 2007 nog een bijzonder lucratief mandaat wacht als voorzitter van Ethias, het vroegere OMOB. Ethias was altijd de speeltuin van de PS. Ooit zwaaide André Cools de plak bij de verzekeringsmaatschappij. Over dat Ethias-mandaat werd onderhandeld met Elio Di Rupo. Wat daarvoor in ruil werd beloofd, zullen we allicht nooit vernemen.
In dat licht bekeken is het vertrek van Steve Stevaert een weinig verheffende vertoning. De burger, de lezer, laat zich niet beetnemen. Luc Van den Bossche van het kabinet recht naar BIAC, kabinetschef Jannie Haeck naar de NMBS, Stevaert naar het gouverneurschap en binnenkort Norbert De Batselier wellicht naar de Nationale Bank. Politiek lijkt inderdaad een zaak van carrièreplanning, zoals Frans Verleyen hier ooit schreef.
Dat de kloof tussen de burgers en de politieke elite mét hun bedienaars van de eredienst bij de media nooit zo groot was, hebben ze in Nederland en recent ook in Frankrijk ondervonden. Bijzonder leerrijk was de lectuur van de lezersbrieven in de populaire kranten meteen na de aankondiging van Stevaerts vertrek. Die toonde aan dat de weerzin van de lezers tegen de politiek nu echt wel verontrustend groot is.
Rik Van Cauwelaert
Provincies moesten bij de grote staatshervormingen al zijn afgeschaft.
