Met een omstreden belasting jaagt presidente Cristina Kirchner de boeren tegen zich in het harnas.

Lege rekken in de supermarkten, afgezette wegen… er heerst een prerevolutionair klimaat in Argentinië, net als in 2001 toen de nationale munt devalueerde en het land de zwaarste crisis in zijn bestaan meemaakte.

Onder president Nestor Kirchner (2003-2007) en – tot nu toe – ook onder zijn vrouw en opvolgster Cristina kende de economie een stevige groei. Dankzij de stabiele en lage koers van de peso namen de export en het toerisme toe en de gunstige internationale conjunctuur deed de rest: hoge wereldprijzen voor ertsen, olie en vooral soja.

De voorbije jaren hebben de gaucho’s en de Herefordkoeien op de pampa’s plaats moeten ruimen voor duizenden hectaren soja. Argentinië werd in korte tijd een agrarisch zwaargewicht. Qua productie van granen en plantaardige oliën hoeft het land niet onder te doen voor de VS of Brazilië. Nestor Kirchner kon het zich permitteren om een noodmaatregel van zijn voorganger voor onbepaalde tijd te verlengen: een speciale exportbelasting van 20 procent op alle granen. De opbrengst diende om schulden af te lossen, de staatskas te spijzen en sociale programma’s voor de armen te financieren.

Kirchners vrouw Cristina vond er onlangs niets beters op dan die zogenaamde retenties te koppelen aan de stijgende wereldprijzen voor soja, wat neerkomt op een belasting van 40 procent.

Dat ging de boeren te ver. Ze hielden betogingen en trokken wegblokkades op, maar presidente Kirchner weigerde in te binden. Twee weken duurt het protest nu al. In de steden zijn melk, vlees of groenten niet langer te verkrijgen. Toch verklaart de stedelijke middenklasse zich solidair met de boeren.

Mevrouw Kirchner is duidelijk verrast door de hardnekkige tegenstand. Hoewel de belastingen 300.000 kleine Argentijnse boeren treffen, hield de presidente tijdens een toespraak vol dat het protest ‘opgezet spel’ was. Ze eiste dat de boeren hun acties onmiddelijk zouden stopzetten en dreigde met ingrijpen van de ordetroepen.

Honderden betogers zakten na de toespraak af naar de beroemde Plaza de Mayo om met potten en pannen hun ongenoegen te laten blijken. Daarbij vielen rake klappen tussen manifestanten en politie. Kirchner hield daarna een meer verzoenende toespraak, maar echt overtuigend was die niet. De staking duurt dus onverbiddelijk voort. In twee weken heeft het land naar schatting een miljard dollar verloren.

Cristina Kirchner profileert zichzelf graag als een nieuwe Evita Peron, maar ze zou wel eens meer weg kunnen hebben van Juan Perons tweede vrouw : de hautaine Isabel Peron kreeg ook van haar man het mandaat in de schoot geworpen. En haar regeringsperiode in de jaren 1970 ontaardde in totale chaos met een bloedige militaire coup tot gevolg. Voor de Argentijnen is het hopen dat de geschiedenis zich voor één keer niet herhaalt.

Tom Dieusaert