HOLOCAUST

Onder de titel ‘Vergeet wat u over de Holocaust hebt geleerd’ (Knack nr. 14) brengt Walter Pauli een gedocumenteerd beeld over de stand van het onderzoek naar de genocide van de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarbij haalt hij twee hardnekkige ideeën onderuit: Hitlers nazi-Duitsland had de uitroeiing planmatig voorbereid en voerde die systematisch door in concentratie- en uitroeiingskampen.

Het klopt dat er geen masterplan voor de judeocide bestond. Er waren echter wel voldoende aankondigingen door Hitler zelf, onder meer in Mein Kampf en in zijn redevoeringen. De voedingsbodem werd gevormd door de ‘wetenschappelijk’ onderbouwde rassentheorie, het tomeloze nationalisme en het wijdverspreide antisemitisme. De rassenwetten van Neurenberg legden vanaf 1935 de wettelijke basis voor de uitsluiting van de Joden uit het openbare leven in Duitsland en ontnamen Joden hun burgerrechten. Het waren geen administratieve pesterijen maar instrumenten die, met de medewerking van juristen, van Joden mensen zonder burgerrechten, ‘Untermenschen’ maakten.

Het klopt ook dat de krijgsverrichtingen en vooral de mislukking van de veldtocht in Rusland doorslaggevende elementen zijn geweest bij het verloop van de volkenmoord op de Europese Joden. Het is immers vanaf het eind van de zomer en het begin van de herfst 1941 dat de massa-executies begonnen. Indien het ‘judeo-bolsjewisme’ niet kon worden verslagen, kon alvast het Joodse element worden uitgeroeid. De Holocaust catalogeren als het ‘resultaat van een samenloop van omstandigheden’ is de geschiedenis en vooral de slachtoffers van deze gruwel onrecht aandoen. Enkele storende vermeldingen hadden kunnen worden vermeden: de slachting in Babi Jar was geen pogrom, maar een systematische moord op de overgebleven Joden van Kiev door de Einsatzgruppen (in het Frans de ‘Shoah par balles’).

En dan is er de steeds weerkerende vraag over de cijfers. Misschien kunnen we het het best houden bij de gegevens van het Holocaustcentrum van Israël, Jad Wasjem, dat het aantal vermoorde Joodse mannen, vrouwen en kinderen berekent op 5,59 tot 5,86 miljoen. Dat de nazi’s ook mensen uit andere groepen hebben vermoord zoals Roma en Sinti, personen met een beperking, homoseksuelen, politieke tegenstanders… staat buiten kijf. Het is echter onjuist te stellen dat als ook de niet-Joodse slachtoffers van de nazi’s erbij worden geteld, het aantal slachtoffers van de Holocaust tot 11 miljoen stijgt. Laten we alle slachtoffers waardig herdenken en ze niet in één getal trachten samen te persen.

Jan Deboutte, ambassadeur, hoofd van de Belgische Delegatie bij de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA)

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content