In strips is de archetypische gewetenloze schurk wel vaker de wapenhandelaar die in een conflict spul levert aan beide partijen. Basil Bazaroff is zo’n cynicus. In de Kuifje-strip Het gebroken oor verkoopt hij wapens aan zowel San Theodoros als Nuevo Rico, die tegen elkaar oorlog voeren om het Gran Chapo-gebied. Vervang nu even die twee bananenrepubliekjes door de aartsvijanden India en Pakistan en de Gran Chapo door Kashmir. Dan duikt ook Basil Bazaroff in het verhaal op, zijnde de Belgische industrie. Zij mag van het kernkabinet waarop de wapenlevering aan Nepal werd goedgekeurd, aldus Broederlijk Delen, zowel in India als Pakistan militaire vliegtuigmotoren gaan onderhouden.

Natuurlijk, dat is maar een beetje oliën en het aanspannen van schroeven, daar gaat niemand van dood. En verder, zoals het gezegde wil, it’s not personal, it’s business. Het gaat niet om politiek, maar om legitieme handel. En het levert nog jobs op ook.

Al van bij de aanvang van de Nepal-affaire ging het om business, toen het Waalse overheidsbedrijf FN meedeelde dat het 5500 mitrailleurs met een bedrieglijk lieflijke naam, Minimi, had verpatst. Aan wie, dat moest geheim blijven, zo stond het in dat contract. Dat geheim schenden, aldus FN toen, kon ‘zeer veel geld’ kosten. Het bedrijf wist nog mee te delen dat FN met de deal ‘de omzetdoelstelling van 500 miljoen euro voor dit jaar’ kan halen. Proficiat.

Hoewel. Waarom maakte FN dat contract bekend? Om zijn waarde op te krikken, nu het bij het Waalse Gewest in het uitstalraam staat? Waarom koos het Nepalese leger voor anonimiteit? Zal Nepal nu inderdaad ‘zeer veel geld’ eisen wegens schending van een clausule? Wie betaalt die schadevergoeding dan? De staat, omdat de politiek de identiteit van de koper liet lekken?

Toch is wapenhandel geen commercie zoals handel in koekjes. De export van wapens is een beleidskwestie, anders hoeven die vergunningen niet. Daar horen politieke afwegingen en dus parlementaire controle bij. Maar nee. Een privaatrechtelijke afspraak (tussen FN en de eerst onbekende koper) bindt kennelijk ook de publieke sfeer. De commercie mag in zijn eentje beslissen waar de politieke inspraak ophoudt. Zo krijgt de staatsmacht een deuk en wordt de parlementaire democratie even opgeschort. Want als het parlement niet weet wie de koper is, kan het onmogelijk inschatten of de minister van Buitenlandse Zaken de vergunning wel terecht heeft toegekend. Omwille van een privécontract moet het parlement dus in het ongewisse blijven en klakkeloos geloven dat de minister een correcte beoordeling heeft gemaakt. En daarover, zo blijkt nu, kan toch van mening worden verschild. De minister vindt dat ook, anders had hij zijn appreciatie van de Nepalese toestand op zijn website niet in extremis gewijzigd. Ook omtrent pakweg Sabena werden veel feiten zogezegd om commerciële redenen verzwegen die, zo bleek achteraf, gebaat hadden kunnen zijn met enig publiek debat.

Niet alleen Agalev liep dus in de Nepal-affaire schade op. De hele politiek deelt in de brokken. De politici behelpen zich nu met bedenkelijke schimmenspelen waarin hun geweten de hoofdrol speelt. Maar zeker dan wordt het uitkijken. De groenen probeerden het nog eens door te beweren dat de Minimi’s pas in december naar Nepal vertrekken, als gevolg van een door hen bedongen politiek uitstel. Zelfs dat deksel kregen ze op de neus, want it’s only business: FN kan gewoon niet eerder leveren. Agalev gaat dus beter niet langer om met dit zwaard. Alleen een Basil Bazaroff kan dat op zo’n manier dat hij er niet door vergaat, maar er integendeel nog winst uit haalt ook.

Marc Reynebeau

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content