Ongeacht wie er fractie- en partijvoorzitter wordt, de echte chef van de CDU is bekend. De Beierse minister-president Edmund Stoiber maakt zich op om ‘Berlin zu stürmen‘.
Wolfgang Schäuble vervang je niet in een handomdraai. De man zat jaren in de CDU-top en was tegelijkertijd fractie- en partijvoorzitter. Die cumulatie stelde de opvolger van Helmut Kohl in staat om het hele partijapparaat, de financiën uitgezonderd, en alle parlementaire manoeuvres te controleren. In normale omstandigheden was Schäuble onaantastbaar. Woensdag, na zijn ontslag, besliste de partijtop echter dat beide functies opnieuw gescheiden worden. Nu al is het zeker dat Friedrich Merz de fractie zal leiden. De jurist Merz, die tussen 1989 en 1994 Europees parlementslid was, onderscheidde zich vooral als begrotingsdeskundige. Hij is bovendien een spits debater, praktiserend katholiek, vader van drie kinderen en slechts 44 jaar. Met de generatie-Kohl heeft hij bijgevolg niets of weinig te maken. Rond het partijvoorzitterschap wordt er daarentegen slag geleverd. De 46-jarige secretaris-generaal Angela Merkel is kandidaat. Ze bezit veel kwaliteiten en enkele handicaps… Nogal wat mensen vinden het ondenkbaar dat de partij door een vrouw wordt geleid, en dat ze protestant is en uit het voormalige Oost-Duitsland komt, is voor velen nog problematischer.
De Beierse minister-president Edmund Stoiber, die ook partijvoorzitter van de CSU is, maakte al duidelijk dat Merkel voor hem niet aanvaardbaar is. De CSU vormt in de Bundestag een gemeenschappelijke fractie met de CDU en kan bijgevolg eisen stellen. Beter dan wie ook beseft Stoiber dat de crisis van de CDU voor hem een droomkans is. Hij kan zich nu als het nationaal conservatief boegbeeld opwerpen en over tweeënhalf jaar een gooi doen naar het kanselierschap.
Nu reeds manifesteert Stoiber zich als de echte chef van de oppositie. De dag dat Schäuble ontslag nam, hakte hij in de Bondsdag in op minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer. Wegens de sancties tegen Oostenrijk. Stoiber die al maanden terug de Oostenrijkse christen-democraten de raad gaf om met Jörg Haider in zee te gaan, noemde de boycot van Oostenrijk pure huichelarij. Ook kanselier Gerhard Schröder mengde zich in het debat. ‘Stoibers politiek tegenover Oostenrijk overstijgt de grens van goed en kwaad. Haider mag onder geen beding een Duits probleem worden, zoniet dreigen onoverzienlijke internationale moeilijkheden.’
Bij de Beierse deelstaatverkiezingen in september 1998 behaalde Stoiber meer dan de helft van de stemmen. Met een uitgesproken conservatief programma, onder meer inzake immigratie, slaagde hij erin de sociaal-democraten af te remmen, de groenen klein te houden en de liberalen en uiterst-rechts uit te schakelen. Meer dan ooit is hij ervan overtuigd dat het Beiers recept de enig, mogelijke remedie is om in 2002 Schröder te kloppen en een Duitse Haider-partij onmogelijk te maken. Wat dat laatste betreft, is er reden tot zorg. Uit een zopas vrijgegeven enquête blijkt dat 32 procent van de Duitse bevolking zich kan inbeelden op een Duitse FPÖ te stemmen. Voor Stoiber komt het er dus op aan dat de CDU fors naar rechts opschuift en zijn marsrichting volgt. Daarom wil Stoiber dat Volker Rühe of liever nog de 68-jarige Bernard Vogel partijvoorzitter van de CDU wordt. Als minister-president van Thuringen hield Vogel zich altijd ver van Bonn en Kohl. Zijn overtuiging zou ook flexibeler zijn dan die van Merkel en bijgevolg beter geschikt om het conservatieve denken uit München in de CDU te integreren. Als de bijna failliete CDU Stoiber te veel in de weg legt, kan hij nog altijd naar de noodrem grijpen en de CSU in heel Duitsland laten aantreden.
Paul Goossens
