Rik Van Cauwelaert
Rik Van Cauwelaert Rik Van Cauwelaert is directeur van Knack.

Midden vorige week hebben de socialisten de controle over het formatieberaad overgenomen van formateur Guy Verhofstadt. Dat was nodig, want de voorbije weken waren de onderhandelingen tussen liberalen en socialisten over een paarse coalitie geen meter opgeschoten.

Wel wisten we intussen alles over mogelijke plannen met het rekeningrijden, het windmolenpark op de Thorntonbank voor de kust van Knokke, de elektronische bewaking van gevangenen en zelfs over verplicht filerijden voor vrachtwagenchauffeurs.

Uiteraard was er de discussie over de genocidewet die voor een lang oponthoud zorgde, omdat zowel premier Guy Verhofstadt als minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel de zaak wat nonchalant opnamen. En dit ondanks de herhaalde verklaringen van de Amerikaanse ministers Colin Powell en Donald Rumsfeld en de waarschuwingen voor een mogelijke verhuizing van het NAVO-hoofdkwartier naar een andere lidstaat. Er was een goedgemikte verklaring nodig van gewezen NAVO-secretaris-generaal Willy Claes om iedereen weer bij de les te krijgen.

Maar intussen heeft de geloofwaardigheid van het tweespan Verhofstadt-Michel schade opgelopen. Enkele maanden geleden nog meldden krantencommentatoren dat ze door het internationale optreden van het tweetal opnieuw trots waren Belg te zijn. Van die trots blijft na de lectuur van recente hoofdartikelen nog weinig over. Voor de verkiezingen kon de bonhomie van de minister van Buitenlandse Zaken zelfs in Vlaanderen op grote sympathie rekenen. Tijdens het jongste debat over de genocidewet in De Zevende Dag oogstten vertegenwoordigers van de oppositie met elke uithaal naar Michel enthousiast applaus bij het publiek. Niets is zo volatiel als de publieke opinie.

En dat laatste stemt ze bij de liberalen onrustig. Vooral bij de VLD worden ze zenuwachtig van de aanhoudende populariteit van Steve Stevaert. Tegelijk worden de eerste scheuren in de VLD-constructie zichtbaar. Verderop in het blad voorspelt Freddy Willockx dat die partij, geplaagd door de interne ruzies, bij een eerstvolgende electorale nederlaag implodeert.

Dat is geen loze bewering. Sommige VLD-kopstukken zoals Rik Daems, Annemie Neyts en Herman De Croo weten nog altijd niet waar ze aan toe zijn. In een aantal afdelingen zorgen de ministeriële wissels in de Vlaamse regering en de boze uitvallen van Hugo Coveliers en André Denys voor grote onrust.

De onzekerheid van de VLD, ten gevolge van het Stevaertcomplex waarmee de partij worstelt, was ook voelbaar tijdens de regeringsonderhandelingen – die hoe dan ook voor de liberale achterban een aantal ontnuchteringen zullen opleveren.

Tot vorige week pakten de liberale onderhandelaars uit met van de pot gerukte simulaties met fantastische terugverdieneffecten. Sommige liberalen leken ervan uit te gaan dat ze de economische groei omhoog konden praten. Tot grote ergernis van de socialistische onderhandelaars.

Het heeft wat voeten in de aarde gehad om de liberalen uit te leggen dat er wellicht geen fiscale douceurs zullen komen. Er is sprake van lastenverlaging, maar hoe dat allemaal in zijn werk moet, is lang niet duidelijk. Dan zijn daar weer de drie evergreens op het repertoire van elke Belgische regering in financiële nood: een betere inning van de belastingen, een doeltreffender bestrijding van de fiscale fraude en de verkoop van vastgoed. Indrukwekkend is dit allemaal niet.

Waar niemand zich over uitspreekt, zijn de besparende maatregelen. De noodzakelijke ingrepen in de gezondheidszorg en vooral bij de NMBS hebben bovendien communautaire implicaties. Want het probleem van de productiviteit bij het spoor zit in Wallonië. ‘Als men de politieke moed niet heeft om onze Waalse vrienden met hun neus op die realiteit te duwen, gaan we grote problemen tegemoet’, zegt Freddy Willockx verderop in De Kroonraad. De komende besprekingen van het NMBS-dossier met de gewesten dreigen het probleem meteen scherp te stellen.

Er zal ook onderhandeld moeten worden met de vakbonden om al die ingrepen te laten slagen. Maar bij die bonden is de fiducie in de liberalen stilaan opgebruikt.

Liberalen en socialisten zijn veroordeeld tot samen regeren. Want de kiezer heeft zich op 18 mei duidelijk uitgesproken voor een paarse coa-litie. Hij liet alleen in het midden wie die regering moet leiden. Het liberale en socialistische blok hebben een zelfde parlementair gewicht. Maar afgaand op het verkiezingsresultaat en vooral op het aantal voorkeurstemmen van Steve Stevaert heeft de kiezer in elk geval te kennen gegeven dat hij de installatie van een socialistische premier in de Wetstraat 16 niet ongenegen is.

Misschien valt het daarom te overwegen dat de formateur het staatshoofd zou aanraden de leiding van de paarse coalitie ook formeel aan de socialisten toe te vertrouwen. Zij zijn de enigen die de voorbije weken hun geloofwaardigheid ongeschonden wisten te bewaren.

Rik Van Cauwelaert

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content