Een jaar lang brengt Knack elke week een foto uit de reeks ‘De aarde vanuit de hemel’, een project van Yann Arthus-Bertrand.

Onderweg voelde hij zich telkens even God. ‘Een helikopter geeft je een extra kick’, vertelde de Franse fotograaf Yann Arthus-Bertrand in september aan Weekend Knack. ‘Je kunt je in alle richtingen bewegen: voorwaarts, achterwaarts, verticaal, of vlak boven de hoofden van de mensen.’

Tien jaar geleden plande Arthus-Bertrand zijn uniek project: een portret van de aarde vanuit de lucht. Een miljoen shots later vlogen van zijn boek La Terre vue du ciel in geen tijd een half miljoen exemplaren de deur uit, en zijn tentoonstelling reist nu van land naar land.

Arthus-Bertrand werd eigenlijk bij toeval fotograaf. ‘Ik ben in de eerste plaats een man van de natuur. Ik had me in 1979 voor drie jaar in Kenia begraven om er het gedrag van de leeuwen te bestuderen. Maar omdat je daar niet van kunt leven, leerde ik met een luchtballon vliegen en organiseerde trips voor toeristen. Meteen ontdekte ik een nieuwe dimensie. Vanaf dat moment fotografeerde ik ook dieren vanuit de lucht.’

Toen iemand hem vijftien jaar geleden vroeg om foto’s van Parijs te maken, besloot hij om dat eens vanuit een helikopter te proberen. Het hek was van de dam. ‘Ik kreeg meteen te kampen met alle problemen die me ook later zijn blijven achtervolgen: het gevecht om de nodige vergunningen, de grillen van het weer, het geschikte vliegmateriaal en vooral het geld om het hele opzet te betalen. Een vlieguur kost tussen de duizend en tweeduizend Franse frank. Maar het werkte ook verslavend, omdat je als journalist en fotograaf altijd méér wilt zien.’

DE MENS VERWOEST DE AARDE

Wat hij door zijn lens te zien kreeg, was dikwijls prachtig, maar minstens even vaak angstaanjagend. De wetenschappers die de teksten bij zijn foto’s schreven, deden zijn onrust alleen maar toenemen. Arthus-Bertrand is ervan overtuigd dat we regelrecht op catastrofes afstevenen. ‘De mens weet dat hij zijn planeet aan het verwoesten is, maar niemand toont zich bereid om daar iets aan te doen. Niemand voelt zich verantwoordelijk. Het is altijd de fout van iemand anders en er bestaat niet zoiets als een universeel geweten.’

De aarde zelf zal wel overleven, meent Arthus-Bertrand. Dat doet ze namelijk al miljoenen jaren. Maar hoe groot zal de schade voor haar bewoners uitvallen? ‘Het leven op aarde is al twee keer zo goed als stilgevallen: tijdens de glaciale periode en met de meteorietinslagen die negentig procent van het leven hebben verwoest. Nu pas groeit stilaan bij sommigen het besef dat de aarde een levend organisme is, dat zoals elk organisme veroudert, kwetsbaar is en voortdurend verandert. Eigenlijk hebben we wel al begrepen hoe verstrekkend de gevolgen van onze daden zijn, maar we handelen er niet naar. De economische doelstellingen krijgen nog altijd de voorrang.’

In 1991 richtte Yann Arthus-Bertrand Altitude op, een luchtfotoagentschap dat uniek is in zijn soort en waaraan gepassioneerde fotografen uit de hele wereld hun medewerking verlenen. De Fransman heeft ondertussen al zo’n zestigtal boeken gepubliceerd.

Onder de titel De aarde kunt u in Knack elke week, een heel jaar lang, het resultaat van de odyssee van Yann Arthus-Bertrand bekijken. Als een eerbetoon aan zijn visie op de aarde bij het begin van het derde millennium, zijn visie op de schoonheid van onze planeet maar ook haar ontsporingen.