Bij Delhaize België moeten 14 vestigingen dicht en zijn 2500 jobs bedreigd. Wat is dit: een noodzakelijke ingreep, zoals het management zegt, of sociale dumping, zoals de vakbonden beweren?
Het is een drama vergelijkbaar met de sluiting van Opel Antwerpen, maar dan breder uitgesmeerd over heel België: Delhaize België heeft aangekondigd dat het 14 vestigingen wil sluiten en dat 2500 jobs verloren dreigen te gaan. Volgens de bedrijfsleiding, die spreekt van ‘een transformatieplan’, is de ingreep noodzakelijk omdat ze kampt met te hoge loonkosten in moeilijke marktomstandigheden. Lees: de caissières zijn te duur en de consumenten houden de hand op de knip. Daarbovenop neemt de concurrentie toe, onder meer met de komst van Albert Heijn.
Anderen wijzen juist het management van Delhaize met de vinger, dat de foute beslissingen aan elkaar reeg. Ook de raad van bestuur krijgt kritiek, waar de afstammelingen van de stichters van Delhaize nauwelijks zouden beseffen hoe die business draait. Daarbij is het wel erg wrang dat ceo Pierre-Olivier Beckers een half jaar geleden mocht vertrekken met 7,5 miljoen euro als afscheidsvergoeding. ‘Ja, dat is veel geld,’ zei hij toen in een interview met Knack, ‘maar het is niet aan mij om te zeggen of dat té veel geld is.’
Alle waarnemers zijn het erover eens en de cijfers spreken het niet tegen: bij Delhaize werken te veel oudere en dus dure werknemers in vergelijking met de concurrentie. De loonkosten per uur zouden bij Colruyt 16 procent lager liggen, bij Carrefour, Aldi en Lidl zo’n 23 procent en bij Albert Heijn in België zelfs 33 procent. De warenhuisketens voeren sinds het uitbreken van de financieel-economische crisis in 2008 een prijzenslag, waarbij Delhaize zich niet afzijdig hield (denk aan de slogan ‘Goedkoper dan Aldi’). Het gevolg was dat de marges er steeds kleiner werden. Concreet: als de winstgevendheid in 2010 nog op 100 lag, dan bedroeg ze vorig jaar nog amper 22. In die prijzenslag won Delhaize ook geen marktaandeel, integendeel.
‘Nog vele mooie jaren’
De zakenkrant De Tijd was in haar weekendeditie niet mals voor de directie van Delhaize onder leiding van Beckers: ‘Onder het motto “nietsdoen is geen optie, want de concurrentie rukt op” begon Delhaize spontaan de focus van de discounters over te nemen. Tegelijk slaagde het er niet in een substantieel hogere productiviteit en efficiëntie te realiseren in stockbeheer en distributie. Het imago dat de keten duur was, kreeg de overhand.’ En de familiale bestuurders bij Delhaize waren vooral volgzaam: ‘Ze voelden niet de noodzaak om zich actief te mengen in de strategie van het bedrijf.’
Beckers zag dat in het interview met Knack toch anders: ‘We zien dat Delhaize aanslaat bij de consument. (…) Je moet een distributeur niet beoordelen op basis van zijn prestaties gedurende enkele jaren, maar over een langere periode. En ik kan u verzekeren: Delhaize verkeert in goede gezondheid en heeft nog vele mooie jaren voor de boeg.’ Zes maanden later, onder de nieuwe ceo Frans Muller, werd het transformatieplan bekendgemaakt. Van de 14.878 werknemers die Delhaize in België telt, moeten er 2500 weg. Van de 138 supermarkten die de groep in eigen beheer heeft, wordt voor 14 ‘een oplossing gezocht’.
Dat Delhaize van een aantal oudere en dus duurdere personeelsleden af wil, staat buiten kijf. SP.A-voorzitter Bruno Tobback liet al weten dat de jonge vijftigers die bij Delhaize hun job verliezen van hem brugpensioen mogen krijgen. Of Delhaize echt af wil van de 14 vestigingen is wat anders. Die winkels heeft ze in eigen beheer, en de directie stuurt er nu eerder op aan dat de winkels verzelfstandigd verder zouden gaan onder de vlag van Delhaize, bijvoorbeeld als een AD Delhaize, waarvan er nu 218 winkels in België zijn, allemaal in zelfstandig beheer. Op die manier kan de groep genieten van een aardige inkomstenstroom (een zelfstandige vestiging betaalt aan Delhaize een percentage van het bedrag dat ze aan goederen afneemt) en blijft het marktaandeel behouden. En tegelijk kan ze profiteren van de minder strikte arbeidsvoorwaarden in de kleinhandel – denk aan 38 in plaats van 35 uur werk per week, lagere lonen, en vlottere afspraken over zondagswerk. Delhaize lijkt met zijn ’transformatieplan’ dus twee vliegen in een klap te willen slaan: een noodzakelijke ingreep én sociale dumping.
DOOR EWALD PIRONET
Delhaize lijkt met zijn ’transformatieplan’ twee vliegen in één klap te willen slaan.
