De foto van het meisje bevestigde op het eerste gezicht meteen een paar clichés over Finland. Het meisje is blond, ze heeft een blanke huid, het is een eenvoudige, heldere foto en hij is scherp. Is er dan toch nog een land waar de fotografen (argeloos, onwetend) een nationale manier van werken hebben? Neen, want het meisje heeft bij nader toezien wel gaten in haar handen. Dit element en uiteindelijk daardoor ook de gehele foto en het gehele opzet is van de hele wereld en van de meisjes en van deze tijd.
De tentoonstelling brengt werk van vijf jonge Finse kunstenaars die werken met foto’s en video. Ze kregen elk een kamertje in het mooie huis. Ze tonen er foto’s waarbij ze hun werkelijkheid op een haast theatrale wijze reconstrueerden. Het werd een bescheiden, maar gevarieerde expositie met doordacht en gevoelig werk. Het heeft me beroerd. Vooral die ene foto.
Het is een foto van Heli Rekula en hij verwijst naar een tweede foto van hetzelfde meisje. De andere foto lijkt op de eerste, maar daar heeft het meisje ook nog een gat in het hoofd en een bloedspoor langs haar neus. Ze zit dan op de knieën met naast haar knie een wit konijn. De tweede foto werd ingelijst door twee andere (ook grote) foto’s met grijsgroene rotsen.
De fotografe noemt het een altaartriptiek. De combinatie is erg simpel, erg dramatisch en net niet belachelijk. Het zijdelingse licht, de witte kleren, de verre zachte achtergrond, de ernst op het gezicht, het lage standpunt, de als vanzelfsprekende houding, het zijn schijnbaar kleinigheden, maar ze geven de foto een grote allure.
Op de bovenverdieping hangen de zelfportretten van Elina Brotherus. De jonge vrouw, pas gescheiden, alleen in het huis, fotografeert zichzelf. De camera is dichtbij, ze slaat haar armen rond zichzelf en kijkt in het objectief. Er is een mouw opgestroopt en we zien op haar bovenarm een rode vlek. Alweer een eenvoudige foto, alweer een jonge vrouw, alweer pijn. Dit is – zo zijn mensen – mooi om zien. Misschien kijkt ze onzeker omdat ze niet weet hoe de foto zal zijn. Zelfportretten zijn technisch ook riskant, omdat er op het moment van de opname geen controle mogelijk is, misschien kijkt ze onzeker, omdat ze het is.
Voorts is er nog een horizontale reeks over de kleur van vlees. Het zijn zachte kleurenfoto’s van Heli Hiltunen met – onder andere – lippen en lichaamsdelen. Een kamertje met stapels en rijen ouderwetse foto’s en voorwerpen die verwijzen naar de sterren en ruimtereizen. Een installatie van Veli Granö. Twee reeksen opnamen van een oude man, dezelfde foto’s in andere kleuren. Het werk is van Jan Kaila.
De tentoonstellingen in de galerij Contretype zijn vaak zeer verzorgd, bescheiden van omvang en de inkom kost honderd frank.
Espace Photographique Contretype, Finse fotografie “Identité Fictive”, Avenue de la Jonction 1, 1060 Brussel, tel.: 02/538.42.20 elke dag behalve maandag en op feestdagen van 13 tot 18u. Ng tot 21/11.
Johan De Vos
