Hoewel het met nieuwe en veelbelovende producten op de markt komt, moet Janssen Pharmaceutica 558 personeelsleden ontslaan.

Een icoon van de Vlaamse economie zet het mes in zijn personeelsbestand. Van de 4077 medewerkers van Janssen Pharmaceutica mogen er de komende drie jaar 558 hun koffers pakken. Op slechtnieuwsdag laat het radionieuws twee stemmen horen. Eerst ceo Tom Heyman van Janssen Pharmaceutica. Daarna Dirk Van Duppen, de dokter van de bij de PVDA aanleunende Antwerpse groepspraktijk. Heyman heeft het over hoe duur het tegenwoordig is om medicijnen te maken en over hoe lang dat allemaal duurt. Van Duppen legt uit dat het gewoon een kwestie van kiezen is, als je als farmabedrijf even geen blockbuster hebt. Ofwel hou je je onderzoek op peil en maak je tussen de blockbusters door misschien zelfs wat verlies. Ofwel opteer je voor de bescherming van je winsten. En laat je iedereen afvloeien die niet binnen je omzet past. Wij hebben nooit veel opgehad met de denkbeelden van de PVDA. Maar in deze volgen wij toch dokter Van Duppen.

Niet dat het niet waar is, wat Tom Heyman aanvoert. Er zijn al veel goede middelen en het wordt beslist steeds moeilijker om dingen te fabriceren die nog beter zijn. De tijd die een farmabedrijf nodig heeft om iets goeds op de markt te brengen, wordt langer. De tijd die overblijft om er daarna ook nog wat mee te verdienen, wordt korter. Want het patentrecht zelf is op dit punt niet veranderd: om je product te ontwikkelen en te commercialiseren krijg je als uitvinder twintig jaar. In de praktijk houden farmabedrijven er daarvan zes over om hun investeringen te recupereren en er winst op te boeken.

Janssen Pharmaceutica koestert diverse veelbelovende producten in een vergevorderde fase: tegen prostaatkanker, alzheimer, hepatitis B en aids. Het is dus niet zo dat de R&D hier is ingedut. De vraag is alleen, zoals in alle innovatieve farmabedrijven: hoe lang kunnen de aandeelhouders verdragen dat er tussen de inkomstenpieken door ook inkomstendalen zijn?

Het is eigen aan het businessmodel van de traditionele farma, dat het vijftien tot twintig jaar duurt vooraleer de investeringsbeslissingen uitmonden in winst. In die tijd kan er veel misgaan. En als een product de eindstreep haalt en op de markt komt, moet het zich daar ook nog waarmaken. Laten we de onverschrokkenheid van mensen die aan zo’n traject durven te beginnen niet denigrerend bejegenen.

Maar kennelijk kenmerkt die onverschrokkenheid niet de mensen die deze titanenarbeid financieren. Dat je op basis van investeringsbeslissingen van jaren geleden vandaag misschien geen zacht kabbelende en continu aansterkende inkomstenstroom kunt garanderen, daar hebben die mensen geen boodschap aan. Op de beurzen van vandaag word je geacht jaar na jaar een stijgend dividend aan te bieden. Bedrijven die daarvoor de omzet niet hebben, moeten maar in hun kosten snijden.

Toen Janssen Pharmaceutica nog niet zo lang in Johnson & Johnson zat, schreeuwde het bedrijf graag van de daken dat het precies het ethische charter van J&J was, dat maakte dat het zich er zo thuis voelde. Ondanks de Amerikaanse moeder leek Janssen een voor Europeanen herkenbare koers te kunnen varen, inclusief het nodige respect voor de mensen die een bedrijf groot maken. Vandaag lijkt het er toch sterk op dat een harde Amerikaanse beleggerslogica het bij Janssen heeft over-genomen.

door Luc Baltussen

Hoe lang kunnen de aandeelhouders verdragen dat er tussen de inkomstenpieken door ook inkomstendalen zijn?

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content