Tony Blair wint zijn derde verkiezing op rij. Maar tussen hem en de Britten is iets gebroken.
Op politiek vlak valt de collateral damage van de oorlog in Irak dus mee. Na George W. Bush raakte nu ook Tony Blair met de vingers in de neus herkozen. De oorlog kostte hem enkele procenten van de stemmen en een pak geloofwaardigheid, maar hij heeft zijn derde ambtstermijn beet.
Het zijn integendeel de grote tegenstanders van de oorlog die op dit moment in hun land met grote problemen worstelen. De regionale verkiezingen in de belangrijke deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen maken volgende week duidelijk of de rood-groene coalitie van Gerhard Schröder in Duitsland nog een toekomst heeft. Als Frankrijk op het einde van de maand de Europese grondwet afwijst, is dat een kaakslag en een regelrecht politiek debacle voor president Jacques Chirac.
Toch is de indruk in Londen dat de Britten wachten op het moment dat Tony Blair opstapt. Het weekblad The Economist maakte dat duidelijk met een boutade van Groucho Marx. ‘Het geheim van succes is eerlijkheid’, zei die. ‘Wie het beste kan doen alsof, wint altijd.’ Om te zeggen dat het erop lijkt dat de Britten hun premier, ondanks zijn overwinning, nu wel door hebben.
Verkiezingen worden tegenwoordig niet alleen in Londen door spin doctors gewonnen, in plaats van door studiediensten. Blair kampt met een probleem dat ons bekend voorkomt. Hij heeft veel over verandering gepraat, maar uiteindelijk niet bijster veel gedaan. Om de oude en de nieuwe kiezers van New Labour bij elkaar te houden, deed hij uiteenlopende mensen en groepen beloften die hij onmogelijk allemaal kan houden.
Dat neemt niet weg dat er nu keuzes moeten worden gemaakt en knopen doorgehakt. Voor zijn gedoodverfde opvolger en minister van Financiën Gordon Brown de fakkel van hem overneemt, moet Blair een duidelijker richting geven aan het beleid. De put in de begroting moet worden weggewerkt. Dat wil onder meer zeggen dat, bijvoorbeeld, de gezondheidszorg een stevigere financiële basis moet krijgen. Daar wachten nog pijnlijke beslissingen. New Labour zal overigens ook aandacht moeten hebben voor de vergrijzing van de samenleving, waar het nog niet echt heeft naar omgekeken.
De vraag is ook of Blair zijn opvolger opzadelt met de organisatie van het referendum over de Europese grondwet dat hij de Britten heeft beloofd. Als hij na dat referendum opstapt, is de kans reëel dat hij Downing Street toch met een nederlaag verlaat. Terwijl hij Brown tegelijk het aartsmoeilijke debat in de schoenen schuift over de toekomst van het Verenigd Koninkrijk in de Europese Unie, dat daarna onvermijdelijk volgt.
Hubert van Humbeeck
Toch is de indruk dat de Britten wachten op het moment dat Tony Blair opstapt.
