In ‘De Kroonraad’ geven vooraanstaande politici hun opinie over de actualiteit. Deze week Freddy Willockx over de lentetop van de EU, kernenergie, de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde, en de trammelant bij het Vlaams Belang.

Mijnheer Willockx, het paasweekend verplicht ons deze zitting extra vroeg af te sluiten. Op de lentetop van de Europese Unie in Brussel, is het Stabiliteitspact op verzoek van Duitsland versoepeld.

FREDDY WILLOCKX: In de grond kan ik met die versoepeling leven. Ik heb het Stabiliteitspact altijd bijzonder simplistisch gevonden. Men heeft zich te veel gefixeerd op de maximumgrens van drie procent begrotingstekort, terwijl er andere parameters zoals de openbare schuld mee in overweging moeten worden genomen. Maar men mag ook niet voorbijgaan aan de politieke betekenis van deze versoepeling. Namelijk dat de grote landen zich kunnen veroorloven om de regels aan hun laars te lappen. En dat het de zoveelste feitelijke devaluatie van de Commissie is. In die zin ben ik minder opgetogen.

Op verzoek van Frankrijk wordt de Bolkesteinrichtlijn over de vrijmaking van de diensten aangepast.

WILLOCKX: Die richtlijn zette de deur open voor sociale dumping, hoezeer men dat ook probeert te minimaliseren, en ze wordt dus terecht bijgesteld. Haar begraven hoeft niet, omdat dat strijdig zou zijn met het Europees Verdrag, maar het lijkt erop dat ze sterk zal worden afgezwakt. Ik hoop dat het Europees parlement de druk op de ketel zal houden.

De Franse president Jacques Chirac eiste de afschaffing van de richtlijn, maar Commissievoorzitter Jose Manuel Barroso geeft op dat punt niet toe.

WILLOCKX: Het zou er nog moeten bijkomen dat een Europese Raad de Commissie belet om een voorstel zijn normale procedure te laten doorlopen. De Raad heeft zijn zeg gehad, het woord is nu aan het parlement. De Bolkesteinrichtlijn is duidelijk een instrument van ultraliberalisering in domeinen van de non-profit, waar de marktprincipes in veel gevallen niet kunnen worden toegepast. Chirac denkt natuurlijk aan zijn referendum en het overleven van zijn regering, mij verheugt vooral dat het protest van de basis bij machte is geweest om de Europese besluitvorming te beïnvloeden. Zoals eerder met de vrijmaking van de havenarbeid.

Over de Europese begroting 2007-2013 blijft de controverse bestaan. Zes landen, alle nettobetalers, willen die begroting binnen de 1 % van het Europese bbp houden. De andere willen naar 1,10 %.

WILLOCKX: Ook een budget van 1,10 % van het Europese bbp biedt onvoldoende mogelijkheden. Ik heb vaak gemerkt dat in Europa de budgettaire ruimte ontbreekt voor nuttige en nodige initiatieven. Als men daarop nóg gaat beknibbelen, komen we geen stap meer vooruit. Dan zullen ook alle solidariteitsinstrumenten van de Europese gemeenschap hun kracht verliezen, bijvoorbeeld de structuurfondsen.

We moeten weten wat we willen. Ik was niet de grootste supporter van de uitbreiding met tien, maar nu ze er is, moeten we de enorme kloof tussen de rijke lidstaten en een deel van de minder rijke nieuwkomers wegwerken. Anders moet je geen nieuwe leden opnemen. Maar je krijgt onvermijdelijk protest van de landen die altijd meer moeten betalen dan ze terugkrijgen. Vandaar dat ik helemaal niet optimistisch ben over deze begrotingsdiscussie. Veel hangt natuurlijk af van wat in de marge van de Raad is afgesproken met de Duitsers. Misschien laten zij hun verzet tegen een hoger budget vallen, omdat ze een versoepeling van het Stabiliteitspact hebben gekregen.

Een ander netelig punt is de korting die de Britten destijds op hun EU-bijdrage hebben gekregen. Hoelang kan men dat nog dulden? Want de filosofie die aan de basis van die korting lag, is vandaag grotendeels achterhaald. Chirac heeft de aanval heropend, maar in het licht van het Britse referendum over de Europese grondwet, en met verkiezingen voor de deur, is het niet verstandig om de Britse bevolking tegen de haren in te strijken.

Eén ding staat vast: het gaat niet goed met Europa op dit ogenblik.

Dat blijkt ook uit het opgeven van de Lissabon-doctrine om van de EU tegen 2010 de meest performante economie ter wereld te maken.

WILLOCKX: Dat plan is voor een groot deel dode letter gebleven, omdat er te weinig communautaire bevoegdheid was om het te doen uitvoeren. De Commissie had dat veel strakker in handen moeten nemen. Maar na het voorzitterschap van Jacques Delors zijn de opeenvolgende Europese Commissies almaar zwakker geworden. Premier Guy Verhofstadt (VLD) heeft terecht geprobeerd de Lissabon-strategie te heractiveren, zoals hij ook bij de andere twistpunten van deze top mijns inziens correcte en sterk progressieve standpunten heeft ingenomen. Als ik hem bezig hoor over de EU, zou ik nog echt gaan denken dat hij een socialist is.

Voor socialisten is Europa te weinig sociaal. Daar is ook op deze top geen verbetering in gekomen.

WILLOCKX: Het hangt ervan af hoe men de Bolkesteinrichtlijn aanpast. Mijn meest fundamentele kritiek op Europa blijft van institutionele aard. Zolang de eenparigheidsregel geldt, ben je aan handen en voeten gebonden. Dat is ook gebleken in de jaren dat de meerderheid van de lidstaten geregeerd werd door socialistische premiers. Bovendien blijf je altijd opgescheept met Tony Blair en New Labour, die permanent verhinderen dat het sociale Europa vooruitgang boekt.

Er is één uitzondering op de algemene malaise, dat is de Europese spaarrichtlijn. Mag ik zonder onbescheiden te zijn erop wijzen dat ik in deze Kroonraad lang op voorhand heb gezegd dat de spaarrichtlijn een wapen zou zijn voor een socialere politiek, ook in ons land. Zoals ik heb voorspeld, stroomt er massaal geld terug naar België, wat een zegen is geweest voor de vorige en de huidige begroting. Het enige jammere is dat ook in dit dossier jaren zijn verloren gegaan door de unanimiteitsregel.

Mohammed ElBaradei, de Egyptische directeur van het internationaal VN-agentschap voor atoomenergie, stelt dat kernenergie een comeback aan het maken is. En dat terwijl wij de kerncentrales gaan sluiten.

WILLOCKX: De kernenergiesector heeft machtige lobbygroepen, die blijven proberen om die sluiting alsnog ongedaan te maken. Kernenergie is misschien minder vervuilend dan andere bronnen, maar de problemen met de afvalverwerking zijn te groot om er de komende generaties mee te belasten. We moeten investeren in hét alternatief: de kernfusie. En omdat die niet voor 2040 operationeel zal zijn, moeten we de tussentijd zien te overbruggen met minder gevaarlijke bronnen, die zo weinig mogelijk schade aan het milieu berokkenen. Maar de overheid moet de privé-sector duidelijk maken dat ze niet terugkomt op de sluiting van de nucleaire centrales.

In de Wetstraat is de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde nog maar eens uitgesteld, nu minstens tot na de paasvakantie.

WILLOCKX: Er zal toch ooit een beslissing moeten worden genomen. Voor de federale regering zit het gevaar bij de MR, en ik kan ook niet inschatten hoe de PS uit een mogelijke crisis zou komen. Aan Vlaamse kant is de vraag hoe lang CD&V nog geduld kan oefenen. Premier Verhofstadt heeft geen keuze: hij móét deze knoop ontwarren. Als de zaak blijft aanmodderen, zal niet alleen hij grote schade lijden. Het kan wel zijn dat de bevolking niet echt wakker ligt van Brussel-Halle-Vilvoorde, maar ze ziet wél dat de geloofwaardigheid van de regering wordt aangetast.

Brussel-Halle-Vilvoorde verlamt het andere regeringswerk.

WILLOCKX: Dat is het ergste. Na de paasvakantie moet de begrotingscontrole worden gevoerd en moet men eindelijk werk maken van de eindeloopbaandiscussie. Een essentieel dossier, dat niet één-twee-drie opgelost zal zijn. En wie blijft pleiten voor een lineaire beperking van brugpensioenen en andere uitstapregelingen, moet weten dat de socialisten daarop niet zullen toegeven. Men moet een pakket van maatregelen nemen om de activiteitsgraad op te drijven, maar niet met brutale en blinde maatregelen. Anders komen er grote politieke problemen, en een massale mobilisatie van arbeiders en bedienden waarvan men vreemd zou kunnen opkijken.

In het Vlaams Belang gaat de controverse van deze week over de verenigbaarheid van islam en democratie, en over het al dan niet op een VB-lijst opnemen van moslims.

WILLOCKX: De tweedracht in die partij kan niet meer worden toegedekt. Sommige VB’ers vinden dat ze de harde kantjes uit hun discours moeten verzachten, maar zij komen frontaal in botsing met de extremistische vleugel. Ik vraag me af tot welke groep Filip Dewinter eigenlijk behoort. Ik hoop dat de mensen nu inzien dat het VB over de meeste beleidspunten geen visie heeft. Of het nu gaat over moslims, economie, Europa, of cultuur. Ik maak het zelf mee in mijn gemeenteraad: op de linkeroever zijn ze tegen de havenontwikkeling, op de rechteroever zijn ze voor. En zo is het op elk punt. Het VB is een partij in staat van permanente onthouding: ze moeten zich op het gros van de voorstellen onthouden, omdat ze het niet weten en het nergens over eens zijn. De ontmaskering is volop bezig. We moeten met de democratische partijen nog maar even op de tanden bijten, niet door over het cordon sanitaire te roepen, maar door in alle debatten, van parlement tot gemeenteraad, aan te tonen hoe verdeeld ze zijn.

En ook het VB heeft zich mispakt aan het binnenhalen van nieuwe vedetten. Die hebben misschien wat meer krediet bij de brede massa, maar niet in de eigen partij. Voorzitter Frank Vanhecke vindt dat hij niemand verantwoording verschuldigd is over de samenstelling van het partijbestuur. Dat kan tellen. En zeggen dat de VB-leden pas onlangs voor het eerst hun voorzitter hebben mogen kiezen, en veel keuze was er dan nog niet. Wat heeft een democraat bij zo’n partij te zoeken?

Koen Meulenaere

Freddy Willockx : ‘Als ik Verhofstadt hoor over de EU, zou ik nog echt gaan denken dat hij een socialist is.’