Stijn Tormans

Parijs, 22 november 1962. Aan de Avenue Marceau wordt het modehuis van Yves Saint Laurent geopend. Het publiek applaudisseert luid. Maar de modemaker is in geen velden of wegen te bekennen. ‘Hij zit in een kast’, wordt gefluisterd. Bang voor het applaus en het succes. Er zijn zo van die mensen.

Yves Saint Laurent wordt in 1936 geboren in het Algerijnse Oran. Zijn vader is manager van een scheepvaartmaatschappij, hij is vooral een moederskindje. Het soort kind dat uitkijkt naar het moment dat zij, gekleed in een wonderlijke avondjurk, binnenkomt en hem nog een nachtzoen geeft. En vooral naar de wolk van parfum die dan nog uren door de kamer blijft zweven.

Saint Laurent is bezeten door geuren en stoffen. Op zijn zeventiende trekt hij naar Parijs. Daar schrijft hij zich in aan de modeschool van de Chambre Syndicale de la Couture. Zijn naam doet al snel de ronde in de lichtstad. Michel de Brunhoff, de directeur van Vogue, is onder de indruk van zijn ontwerpen en introduceert hem bij Christian Dior. Hij werft hem prompt aan als zijn assistent.

In 1957 sterft Dior totaal onverwacht aan een hartinfarct. Yves Saint Laurent neemt zijn rol over. Hij is op dat moment 21 jaar, de jongste ontwerper in de haute couture. Een jaar later presenteert hij zijn eerste collectie. Het Diorpubliek is lyrisch. ‘Saint Laurent redt Frankrijk’ kopt een Franse krant. Dior kan zonder Christian.

Twee jaar later moet Saint Laurent naar het leger. Het levert hem een zenuwinzinking op. Het zou niet de laatste zijn – ‘Hij is gebóren met een zenuwinzinking’, zou zijn partner en levenslange compagnon de route Pierre Bergé later zeggen. Met Bergé richt hij in 1962 het Maison de Couture op. Saint Laurent ontwerpt legendarische broekpakken en safari-jasjes. Hij vindt de caban uit en introduceert kunst op de catwalk.

Maar vooral met zijn ‘vrouwelijke smoking’ maakt hij furore. Het concept is revolutionair, al wordt er vooral over de doorschijnende blouse schande gesproken. ‘Ik wil vrouwen niet alleen mooier maken maar ook zelfverzekerder’, zegt hij. De initialen YSL zijn vanaf dan een begrip. Vijf jaar later is het weer raak. Yves Saint Laurent poseert naakt voor de fotograaf Jeanloup Sieff om zijn mannenparfum ‘Homme’ te lanceren. De wereld gewaagt andermaal van een schandaal, maar ‘Homme’ slaat aan.

Yves Saint Laurent is op dat moment ‘de revolutionair van de Parijse mode’. De man die dweept met Picasso, Miró en Matisse. Die het aandurft om haute couture te mengen met de mode van de straat. Maar het succes vreet aan hem. In de bladen verschijnen de eerste artikels over zijn depressies, en over zijn gevecht tegen drank en drugs. In interviews citeert hij vaak Proust: ‘Tout homme d’amour est un homme de douleur.’

De magere man met de hoornen bril wordt meer en meer een mythe. Alleen een eindeloze reeks onderscheidingen houden in de jaren tachtig en negentig zijn ster hoog. In 2007 wordt hij uiteindelijk Grand Officier de la Légion d’Honneur, de hoogste Franse onderscheiding die een mens kan krijgen.

Saint Laurent en Bergé hebben hun bedrijf dan al gesplitst. De tak die dure confectie en parfums produceerde, was verkocht aan het Italiaanse bedrijf Gucci. Bergé en Saint Laurent behielden de haute-coutureafdeling. In 2002 besluiten ze te stoppen met hun modehuis aan de Avenue Marceau. Hij ligt overhoop met de toenmalige ontwerper Tom Ford. Maar vooral: hij voelt de wereld niet meer aan, en vice versa. De man die ooit de mode maakte, is niet meer in de mode. In dat jaar zwaait Saint Laurent vanaf de catwalk een laatste keer naar de wereld. Hij trekt zich terug in het Marokkaanse Marrakesh.

Tot hij maandag weer, zoals vanouds, op alle voorpagina’s stond. Nog één citaat van mijnheer Saint Laurent, eentje voor op zijn graf. ‘De mooiste kleren die een vrouw kan dragen zijn de armen van de man van wie ze houdt. Maar voor degene die dat geluk niet gevonden heeft, was ik er.’

yves saint laurent

1936: Wordt op 1 augustus geboren in Oran, Algerije.

1953: Treedt in dienst bij Christian Dior als zijn assistent.

1957: Dior sterft, Saint Laurent neemt de macht over.

1962: Begint met zijn eigen modehuis in Parijs.

1983: De eerste levende modemaker die geëerd wordt door het Metropolitan Museum of Art in New York.

2002: Kondigt zijn afscheid aan in Parijs en trekt zich terug uit het openbare leven.

2008: Overlijdt op 1 juni in Parijs

Stijn Tormans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content