Op 1 januari wordt de ouderbijdrage voor de buitenschoolse opvang verplicht 375 frank per dag per kind. Dit is niet haalbaar voor sociaal zwakke gezinnen.
Een nota van Kind & Gezin bevestigt wat velen in de sector vrezen: vanaf volgend jaar wordt de prijs voor de buitenschoolse kinderopvang per dag verplicht 375 frank per dag. Tot vandaag bedroeg de richtprijs hiervoor 250 frank. “Voor eenoudergezinnen met één of meer kinderen, bestaansminimumtrekkers en tweeverdieners met meer dan één kind is die prijs onbetaalbaar”, vreest Hugo Partous, voorzitter van VOBO (Vlaams Overleg Buitenschoolse Opvang).
Onderzoek van Bérénice Storms van het Centrum voor Sociaal Beleid naar het Matteüs-effect in de kinderopvang bij gezinnen met min-driejarige kinderen (UFSIA, 1995) toont aan dat vooral de hogere inkomensklassen en socio-professionele categorieën gebruikmaken van gesubsidieerde kinderopvang. Vanaf twee of meer kinderen is het gebruik van gesubsidieerde kinderopvang zeer sterk inkomens- en klassebepaald. “Vanaf dit ogenblik wegen de lasten (de hoge organisatorische en financiële kostprijs) klaarblijkelijk te zwaar voor de lagere inkomensgroepen en socio-professionele categorieën”, argumenteert Storms. Onderzoekers spreken van het Matteüs-effect: de hogere sociale categorieën participeren meer aan de sociale voorzieningen dan de lagere.
Hugo Partous dringt aan op uitvoerig onderzoek vooraleer ook de prijzen van de buitenschoolse opvang (kinderen van 2,5 tot 12 jaar) op te trekken. “Zo’n prijsverhoging kan voor onze initiatieven de doodsteek betekenen. De prijzen die voor de voorschoolse opvang gehanteerd worden, zijn ook te hoog. Kortom, het hele prijzensysteem moet grondig onderzocht worden. Het dalende geboortecijfer vraagt om een aangepast beleid.”
SOMMIGE GEMEENTEN ZIJN SOCIALER
De behoefte aan betaalbare opvang is nochtans groot. Om die reden zagen in heel Vlaanderen een massa gemeentelijke, OCMW- en privé-initiatieven voor naschoolse opvang van kinderen van 2,5 tot 12 jaar het daglicht. In dit oerwoud van opvangprojecten dacht minister Luc Martens (CVP) orde te scheppen. In zijn decreet dat de buitenschoolse opvang regelt, vertrouwde hij de erkenning van de plaatselijke initiatieven toe aan Kind & Gezin. Maar in dit decreet werd tevens de dagprijs voor buitenschoolse opvang vanaf 1 januari 1999 verplicht vastgelegd op 375 frank per dag.
Is de huidige richtprijs van 250 frank dan ontoereikend? Hugo Partous: “Geenszins. In de kinderclub ‘De Malleboot’, een initiatief van de gemeente Beersel, hebben wij die richtprijs aan de ouders aangerekend. De 250 frank, de subsidies van de federale overheid en die van de provincie Vlaams-Brabant, dekken effectief de werkingskosten. Het project is vandaag een groot succes. Sommige initiatieven draaien zelfs op nog lagere ouderbijdragen. Een prijsverhoging zal echter de kwalitatieve buitenschoolse opvang elitair maken. Nu al wordt vastgesteld dat minder begoede ouders kiezen voor goedkope bewakingsvormen en minder dure speelpleinen.”
Waarom moet de prijs zonodig de hoogte in, nu de Vlaamse overheid de touwtjes in handen neemt? “Dat komt omdat zij de prijs van de buitenschoolse opvang op een niveau wil plaatsen dat vergelijkbaar is met het prijzenstelsel dat voor de crèches en onthaalmoeders wordt gehanteerd”, reageert Hugo Partous. “Die mogen immers sinds kort ook kinderen tot twaalf jaar opvangen. Daarom wil men de lat gelijk leggen en de verschillende opvangmogelijkheden gelijke kansen bieden. Ons antwoord op die nivellering naar boven luidt: zijn ook de prijzen van de chrèches en onthaalmoeders niet te hoog? De ouderbijdragen voor kinderopvang in crèches en bij onthaalmoeders zijn bovendien fiscaal aftrekbaar.”
“Het decreet laat wel de mogelijkheid open om een ‘sociaal tarief’ te hanteren”, vervolgt Partous. “Maar als de prijs van de opvang vastligt, waarom is er dan ook geen vast sociaal tarief bepaald? Zoals het er nu uitziet, zullen de sociale tarieven van gemeente tot gemeente verschillen, zal de ene gemeente dus ‘socialer’ zijn dan de andere. De ‘sociale tarieven’ vallen daarenboven ten laste van de gemeenten. Het is dan nog zeer de vraag of de mensen van dit sociaal tarief effectief gebruik zullen maken, want de drempel naar het OCMW blijft hoog.” “Iedereen die met buitenschoolse opvang bezig is, vindt dat de prijsverhoging de drempel naar de kwalitatieve opvang verhoogt. Daarom hebben de verschillende partijen zich in een ‘Forum’ verenigd dat zich eerstdaags een studiedag lang over het probleem buigt en eensgezind naar de overheid stapt.”
Marleen Teugels
