Jean-Marc Ela inspireert ook staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Reginald Moreels.
Alleen al de lijst van de werken van Jean-Marc Ela (63) leert veel over deze Kameroenese antropoloog-socioloog, die in de herworteling of verinheemsing van Afrikaanse basisgemeenschappen in hun lokale, vaak eeuwenoude culturen, de eerste stap ziet naar de afro-renaissance. Als priester en bevrijdingstheoloog beschouwt professor Ela de kerken van Afrikaanse signatuur als nieuwe sociale bewegingen, die – met leken – opkomen voor mensenrechten en het behoud van thuisculturen. Zijn protest tegen het economisch imperialisme van het Noorden en de volksvreemde beschavingsdrift van de roomse kerk bleek reeds uit zijn eerste bekende boek: “Le Cri de l’homme Africain, questions aux chrétiens et aux églises d’ Afrique” (1980), meteen in het Nederlands vertaald als “Zwart is anders, pleidooi voor een Afrikaanse Kerk”. Daarna volgden “L’Afrique des villages” (1982), ” La ville en Afrique noire” (1983), “Ma foi d’Africain” (1985), “Quand l’état pénètre en brousse; les ripostes paysannes à la crise” (1990), “Restituer l’histoire aux sociétés africaines” (1994), “Afrique: l’irruption des pauvres; société contre ingérence, pouvoir et argent” (1994), “Innovations sociales et renaissance de l’Afrique noire” (1998). Alle zijn uitgegeven bij Harmattan of bij Karthala in Parijs.
Intussen schrijft Jean-Marc Ela geregeld in vakbladen en wordt ook over hem geschreven. Zo krijgt hij een niet onbelangrijke rol toebedeeld in “Het Paradigma Leven-Dood” van Katja Van Hoever (Kok-Kampen, 1998). Dit is de boeiende analyse van de Afrikaanse religieuze inzet, in het bijzonder van de Afrikaanse bevrijdingstheoloog Engelbert Mveng (1930-1995), een geestesgenoot van Ela.
Na zijn protest tegen de politieke moord op Mveng, in de nacht van 23 op 24 april 1995 in de buurt van de hoofdstad Yaoendé, werd Ela op zijn beurt met de dood bedreigd en moest hij Kameroen ontvluchten. Hij trok naar Canada, werkt nu aan de Universiteit van Quebec in Montréal maar geeft ook gastcolleges in Parijs, in Louvain-la-Neuve en in Leuven. Geen wonder dus dat de Alma Mater, op uitnodiging van haar Interfacultaire Raad voor Ontwikkelingssamenwerking, hem vanaf maandag 1 februari uitvoerig aan het woord laat, hem op 2 februari een ere-doctoraat verleent en dat de laudatio gehouden wordt door professor René Devisch, een van de voortrekkers van het Africa Research Centre binnen het departement Antropologie van de Katholieke Universiteit Leuven. Het mag evenmin verwondering wekken dat staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Reginald Moreels (CVP) en zijn adviseurs present zullen geven. Moreels politiek manifest “voor menswaardigheid en interculturele dialoog”, dat weldra verschijnt, put onder andere uit de werken van Ela. Hij was bovendien een van de vooraanstaande Afrikanen met wie Moreels zich in juli vorig jaar in de abdij van Orval afzonderde ter voorbereiding van zijn manifest. Tot dit gezelschap van Afrikaanse historici, economen, psychologen en antropologen behoorde ook professor Ernest Wamba dia Wamba. Hij is een groot kenner van de Afrikaanse vormen van politieke besluitvorming en kreeg in augustus de leiding van het Rassemblement Congolais pour la Démocratie (RCD): de rebellie tegen de Congolese machthebber Laurent-Désiré Kabila.
Voor het programma van professor Ela’s lezingen, bel: KU Leuven 016/32.40.07.
Frank De Moor
