Luc Baltussen
Luc Baltussen Luc Baltussen is redacteur bij Knack.

Er vloeit evenveel geld van New York naar Tennessee als van Duitsland naar Griekenland. Alleen: ginds kraait er geen haan naar.

Wat doen analisten van Amerikaanse banken, vooral als ze duizenden kilometers van Brussel zitten en nooit in Europa komen om er met politici of diplomaten te praten? Ze vertrekken bij de talloze op het internet beschikbare data, laten er hun fantasie op los en komen, als ze creatief zijn, met ‘funny graphs’ voor de dag. Die, als het even kan, wel hun stelling bewijzen.

Bij JP Morgan heeft Michael Cembalest zich gespecialiseerd in grafieken die aantonen hoe absurd de Europese muntunie wel is. Eén zo’n grafiek (googel eens ‘A Road Less Traveled’) betoogt dat de economische, sociale en politieke verschillen tussen de landen van de Economische en Monetaire Unie (EMU) zó groot zijn dat een muntunie eigenlijk een absurde gedachte is. De grafiek toont hoe groot dezelfde verschillen zouden zijn voor een aantal andere groepen landen. Zoals de landen van Centraal-Amerika. Of de lidstaten van de voormalige Sovjet-Unie. Of zelfs, om de absurditeit goed in de verf te zetten, alle twaalf landen die zich bevinden op ’s werelds vijfde breedtegraad. Zelfs tussen die laatste bonte verzameling landen zijn, volgens de grafiek, de verschillen minder groot dan tussen de ‘major countries’ van de Europese Unie.

Een recente grafiek (zie hiernaast) vergelijkt hoeveel een aantal Amerikaanse staten van de federale overheid terugkrijgen van elke dollar belastinggeld die ze inbrengen. De grafiek toont dat vijf rijke staten, samen goed voor 30 procent van het Amerikaanse bruto binnenlands product, zowat een kwart minder ontvangen dan ze bijdragen. Terwijl een arme staat als Missouri ruim 30 procent méér federaal geld krijgt dan hij bijdraagt. Transfers in de VS lopen via federale programma’s als Medicaid en de werkloosheidsprogramma’s. Griekenland is de Europese versie van Missouri of Tennessee, begrijpen we. En Tennessee de Amerikaanse versie van Griekenland. De hamvraag is natuurlijk: waarom kan in de VS wat in Europa zo veel discussie veroorzaakt?

Een grafiek als deze toont in wezen dat belangrijke verschillen tussen lidstaten van een monetaire unie mogelijk zijn, zolang als er maar een politieke consensus bestaat over de legitimiteit van de transfers. Zolang die gezien wordt als een redelijke solidariteit, zeg maar. Zelfs Californië, een staat met budgettaire problemen, draagt aanzienlijk méér bij aan de federale staatskas dan het eruit terugkrijgt. Maar er is geen politieke stroming die de transfers van Californië naar Tennessee en Missouri aan de kaak stelt.

Of Europa JP Morgan nodig heeft om deze waarheid in te zien, is een andere vraag. In de praktijk toont het beleid zowel (pogingen tot) afbouw van de begrotingsverschillen tussen de lidstaten als (pogingen tot) versterking van de politieke eenheid. Die laatste zal alvast nodig zijn om op EU-schaal meer echte economische groei tot stand te brengen.

Luc Baltussen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content