Politici als Helmut Kohl en Wim Kok wisten dat economische solidariteit een voorwaarde was voor vrede in Europa. Beseffen hun opvolgers dat ook?
De Italiaanse premier Matteo Renzi heeft zijn referendum voor een grondwetsherziening verloren. Er worden nieuwe verkiezingen uitgeschreven, en de kans is groot dat Italië daar nog stuurlozer uit komt. Met de mislukking van Renzi dreigt de eurozone opnieuw onder druk te komen. De financiële sector in Italië is een puinhoop, en als er een crisis van komt, zal er veel meer geld nodig zijn om Italië te redden dan destijds bij Griekenland. Met de opkomst van de eurosceptici in Duitsland wordt het bijzonder moeilijk voor Angela Merkel om dat goedgekeurd te krijgen.
Het is de hoogste tijd dat Nederland en Duitsland inzien dat zij een minstens even groot aandeel in het falen van de euro hebben als landen zoals Italië. Ik heb ontzag voor de manier waarop ze hun industrie versterken, maar het succes van de laatste jaren hebben ze in grote mate aan de euro te danken. Als de Italianen zeggen dat die twee landen de parasieten van de eurozone zijn, klopt dat gedeeltelijk.
Als Nederland en Duitsland hun nationale munt hadden behouden, dan was die inmiddels zo hoog gewaardeerd dat hun uitvoer stukken minder competitief zou zijn. Landen zoals Italië zouden daarvan profiteren. Maar door de komst van de euro is die herverdelende werking er niet meer. In een muntunie zou de herverdeling op een andere manier gebeuren, heette het: doordat landen zoals Nederland hun handelsoverschot investeren in landen met een tekort. Maar dan doemt er een nieuw probleem op. Er is helemaal geen nood aan investeringen in pakweg de Italiaanse maakindustrie. De eurozone wordt al overspoeld met goederen uit Duitsland en China.
En dan wordt het echt pervers. Terwijl landen als Italië al lang aandringen op een assertief handelsbeleid tegen de Chinezen, willen landen als Nederland en Duitsland daar niet van weten. Zij menen dat ze sterk genoeg zijn, en houden geen rekening met de zwakkeren.
Jarenlang onderstreepten staatslieden als Helmut Kohl en Wim Kok dat economische solidariteit tussen landen een voorwaarde was om de vrede in Europa te behouden. Door de houding van Den Haag en Berlijn riskeren we dat allemaal te verliezen. Als Italië wegglijdt, betekent dat het einde van de euro, komen er opnieuw competitieve devaluaties en handelsoorlogen, en durf ik er mijn hand niet voor in het vuur te steken dat Europa deze eeuw gevrijwaard zal blijven van echte oorlogen.
Jonathan Holslag
Nederland en Duitsland hebben minstens een even groot aandeel in het falen van de euro als Italië.
